Ảnh minh họa. (Nguồn: Vietnam+) Ngày 11/12, theo thông tin từ Sở Công Thương tỉnh Nghệ An, Bộ Công Thương và Ủy ban Nhân dân tỉnh Nghệ An đã loại bỏ 15 dự án thủy điện (tổng công suất 46,15 MW) ra khỏi quy hoạch thủy điện.
Các dự án này nằm ở các huyện miền núi trong tỉnh, công suất thiết kế nhỏ (chỉ từ 9,15 MW trở lại, trong đó có những dự án công suất chỉ 2 MW).
Tại kỳ họp thứ 8, Hội đồng Nhân dân tỉnh Nghệ An khóa XVII, nhiệm kỳ 2016-2021 (diễn ra từ ngày 10 đến 12/12/2018), Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Nghệ An đã kiến nghị với Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân tỉnh Nghệ An chỉ đạo Sở Công Thương phối hợp với các ngành liên quan đánh giá đúng hiệu quả của các dự án thủy điện trên địa bàn; tăng cường kiểm tra, giám sát quy trình quản lý, vận hành công trình thủy điện; đồng thời tiếp tục rà soát, kiến nghị đưa ra khỏi quy hoạch đối với các dự án thủy điện không khả thi, hiệu quả thấp, nhằm đảm bảo cuộc sống ổn định lâu dài cho người dân.
Theo Hội đồng Nhân dân tỉnh Nghệ An, trên địa bàn Nghệ An có 47 dự án thủy điện được phê duyệt quy hoạch, với tổng công suất trên 1.407 MW, trong đó có 8 dự án lớn thuộc thẩm quyền phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ, 24 dự án thuộc thẩm quyền phê duyệt của Bộ Công Thương, 15 dự án thuộc thẩm quyền phê duyệt của Ủy ban Nhân dân tỉnh.
Trong số các dự án đã được phê duyệt quy hoạch có 13 dự án đã vận hành phát điện với tổng công suất 780,5 MW.
Tại Nghệ An, trong quá trình xây dựng quy hoạch thủy điện, có tình trạng các ngành, địa phương chưa gắn với chức năng, nhiệm vụ trong quản lý nhà nước về lĩnh vực quy hoạch, xử lý môi trường, thu gom tài nguyên khoáng sản, quản lý chất lượng, quá trình vận hành nhà máy... và chưa dự báo đúng về các hệ lụy, các hiệu ứng do công trình thủy điện gây ra.
Việc lập các khu tái định cư chưa được toàn diện, chưa tính toán, cân nhắc kỹ lưỡng về các phong tục, tập quán của đồng bào; các hộ dân thiếu quỹ đất để sản xuất, việc lựa chọn địa điểm để di dân tái định cư có cuộc sống ổn định lâu dài chưa phù hợp.
Đơn cử, công trình Thủy điện Bản Vẽ (lớn nhất tỉnh) đã đưa vào vận hành từ năm 2010 nhưng đến nay đời sống, sản xuất của người dân tại các khu tái định cư thủy điện này vẫn chưa ổn định, đang gặp rất nhiều khó khăn, nơi ở mới không bằng nơi ở cũ.
[Tỉnh Nghệ An quyết định dừng cấp phép các dự án thủy điện]
Tại dự án Thủy điện Nậm Nơn, nguy cơ sạt lở do tích nước lòng hồ vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.
Ủy ban Nhân dân tỉnh Nghệ An đang chỉ đạo Ủy ban Nhân dân các huyện, các chủ đầu tư tăng cường phối hợp giải quyết các vấn đề phát sinh trong sản xuất và đời sống của người dân tại các khu tái định cư, đặc biệt là phương án di dời khẩn cấp 34 hộ dân có nguy cơ sạt lở của lòng hồ thủy điện Nậm Nơn.
Trong thời gian chưa di dời được, tỉnh Nghệ An yêu cầu chính quyền các địa phương phải thường xuyên cảnh báo, có phương án để các hộ dân này di dời khi có mưa lũ lớn.
Tỉnh Nghệ An cũng yêu cầu Sở Công Thương trong quý 1/2019 hoàn thành việc rà soát quy hoạch các dự án thủy điện trên địa bàn tỉnh, đánh giá toàn diện hiệu quả các dự án thủy điện nhỏ hiện đang thực hiện, tham mưu báo cáo Ủy ban Nhân dân tỉnh xem xét, điều chỉnh loại bỏ các dự án có công suất nhỏ, ảnh hưởng lớn đến diện tích rừng và môi trường sinh thái, số hộ di dân tái định cư lớn, hiệu quả không cao.
Sở tham mưu Ủy ban Nhân dân tỉnh thành lập đoàn kiểm tra liên ngành để đánh giá lại chính xác chất lượng, hiệu quả đầu tư các dự án thủy điện để đưa ra các đề xuất trong việc đầu tư các dự án thủy điện; ban hành các chế tài ràng buộc trách nhiệm của các ngành, các địa phương và các chủ đầu tư trong việc giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai dự án cũng như sau tái định cư các dự án thủy điện./.
