Năm 2025 ghi dấu ấn đặc biệt khi Bảo hiểm xã hội Việt Nam chính thức hoạt động theo mô hình đơn vị đặc thù thuộc Bộ Tài chính từ ngày 1/3/2025. Trong bối cảnh sắp xếp tổ chức bộ máy và chuyển dịch mô hình quản lý, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã khép lại năm 2025 với những kết quả ấn tượng, khẳng định vai trò trụ cột trong hệ thống an sinh xã hội quốc gia.
Bảo hiểm y tế chạm mốc trên 95% dân số
Năm 2025 cũng là năm cuối thực hiện kế hoạch kinh tế-xã hội 5 năm (2021-2025), đòi hỏi sự nỗ lực vượt bậc để vừa kiện toàn bộ máy, vừa đảm bảo quyền lợi cho hàng chục triệu người tham gia an sinh xã hội. Với tinh thần "lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ", Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Lê Hùng Sơn cho biết toàn hệ thống đã vượt qua các thách thức để hoàn thành và vượt mức các chỉ tiêu quan trọng.
Nhìn lại hành trình một năm qua, ông Lê Hùng Sơn nhận định năm 2025 có ý nghĩa quan trọng, toàn ngành vừa phải bám sát diễn biến kinh tế vĩ mô, vừa phải thích ứng nhanh chóng với việc sắp xếp tinh gọn bộ máy và triển khai các quy định mới của Luật Bảo hiểm xã hội, Luật bảo hiểm y tế sửa đổi. Song, bằng tinh thần đoàn kết và sáng tạo, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã nhận diện khó khăn để đề ra phương hướng kịp thời, quyết tâm hoàn thành vượt mức các nhiệm vụ chính trị được giao.
Sự quyết tâm đó đã được cụ thể hóa bằng những con số thực tế đầy thuyết phục. Báo cáo của Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho hay tính đến hết năm 2025, độ bao phủ Bảo hiểm xã hội toàn quốc ước đạt 45,1% lực lượng lao động trong độ tuổi. Trong đó, Bảo hiểm xã hội bắt buộc đạt khoảng 38,6% và Bảo hiểm xã hội tự nguyện đạt 6,5%. Đáng chú ý, độ bao phủ Bảo hiểm y tế đã chạm mốc 95,16% dân số, vượt xa các mục tiêu đề ra trước đó. Tổng số thu Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp (bảo hiểm thất nghiệp) ước tăng 11,61% so với năm 2024, vượt 5,9% so với chỉ tiêu Chính phủ giao.
Không chỉ dừng lại ở con số phát triển người tham gia, công tác giải quyết chế độ chính sách cũng ghi nhận sự chuyển biến tích cực. Trong năm, toàn hệ thống đã giải quyết lương hưu và trợ cấp Bảo hiểm xã hội hàng tháng cho hơn 186.000 người. Đặc biệt, số người hưởng Bảo hiểm xã hội một lần đã giảm mạnh 26,15% so với năm trước. Đây là minh chứng cho hiệu quả của công tác truyền thông, giúp người dân hiểu rõ giá trị của việc bảo lưu thời gian đóng để hưởng chế độ hưu trí bền vững.
Việc chuyển đổi sang mô hình tổ chức mới và sự vận hành của chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7/2025 là một thử thách lớn về mặt quản trị. Tuy nhiên, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã chủ động chuẩn bị các điều kiện "từ sớm, từ xa" để đảm bảo các hoạt động không bị gián đoạn.
Theo báo cáo, cơ cấu tổ chức bộ máy hiện đã cơ bản ổn định theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp và gần dân hơn. Điều này giúp đẩy nhanh tốc độ tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính. Minh chứng rõ nét nhất là trong tổng số 123,7 triệu hồ sơ được tiếp nhận năm 2025, có tới hơn 91,8% là giao dịch điện tử. Việc rà soát, điều chỉnh các phần mềm nghiệp vụ để phù hợp với cơ cấu mới tại các địa phương đã được thực hiện đồng bộ, giúp người dân không gặp bất kỳ trở ngại nào khi đi khám chữa bệnh hay giải quyết chế độ.
Mở rộng độ bao phủ người tham gia
Đánh giá về nỗ lực này, Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận nhấn mạnh: “Trong hơn 10 tháng qua, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã rất nhanh chóng ổn định tổ chức, bắt nhịp được cách thức triển khai công việc của Bộ. Ngay cả trong giai đoạn sắp xếp, tinh gọn bộ máy, việc chi trả và đảm bảo quyền lợi cho người thụ hưởng vẫn được thực hiện xuyên suốt, không gián đoạn với thủ tục ngày càng cải cách, thuận tiện”.
Để đạt được các mục tiêu này, Thứ trưởng Lê Tấn Cận yêu cầu Bảo hiểm xã hội Việt Nam cần chủ động nắm bắt khó khăn từ thực tiễn để tham mưu, đề xuất sửa đổi chính sách pháp luật phù hợp. Đồng thời, ngành cần nhân rộng các cách làm hay, sáng tạo tại địa phương nhằm giảm số tiền chậm đóng và nâng cao nhận thức của cộng đồng.
Bước sang năm 2026 là năm bản lề cho giai đoạn 5 năm tiếp theo, Thứ trưởng Lê Tấn Cận yêu cầu Bảo hiểm xã hội Việt Nam cần tập trung triển khai một số giải pháp trong công tác chỉ đạo, điều hành.
Toàn ngành bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, trọng tâm là các Nghị quyết: Nghị quyết số 42-NQ/TW; Nghị quyết số 72-NQ/TW; Nghị quyết số 57-NQ/TW;… và Nghị quyết, Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ Tài chính lần thứ nhất (nhiệm kỳ 2025-2030) để xây dựng kế hoạch và triển khai ngay những chỉ tiêu, nhiệm vụ trọng tâm của hệ thống từ những ngày đầu, tháng đầu năm 2026 và giai đoạn 2026-2030.
Theo đó, ngành chủ động nắm bắt những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện quy định pháp luật về Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. Từ đó, ngành báo cáo, đề xuất Bộ Tài chính tham gia ý kiến với các cơ quan có thẩm quyền để sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế phù hợp với thực tiễn đồng thời hoàn thiện các quy trình nghiệp vụ, quy chế, đảm bảo phù hợp với quy định pháp luật hiện hành và thực trạng tổ chức bộ máy.
Căn cứ chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội của các địa phương và nhiệm vụ được giao, ngành chủ động tham mưu với Bộ Tài chính phối hợp với các tỉnh, thành phố để thống nhất lộ trình thực hiện phát triển độ bao phủ, xác định việc thực hiện các chỉ tiêu, kế hoạch về Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp là nhiệm vụ chung của toàn hệ thống chính trị.
Bên cạnh đó, Thứ trưởng Lê Tấn Cận yêu cầu ngành tăng cường chỉ đạo Bảo hiểm xã hội các tỉnh, thành phố tranh thủ sự chỉ đạo của cấp ủy chính quyền địa phương trong triển khai thực hiện chính sách và nhân rộng cách cách làm hay hiệu quả đồng thời hỗ trợ các địa phương còn khó khăn.
Trên cơ sở đó, Thứ trưởng cho rằng Bảo hiểm xã hội Việt Nam cần có các giải pháp chủ động và sáng tạo ở từng cấp quản lý để thực hiện công tác thu, mở rộng độ bao phủ người tham gia, giảm số tiền chậm đóng Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. Đặc biệt là tăng cường công tác giám định, kiểm soát rủi ro chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế. Mặt khác, ngành cần tăng cường công tác truyền thông chính sách, chú trọng các chính sách mới để tạo sự lan tỏa, nâng cao nhận thức của các cá nhân, đơn vị và sự đồng thuận trong thực hiện.
Trong giai đoạn tới, Thứ trưởng Lê Tấn Cận cho rằng toàn ngành tiếp tục cải cách hành chính, chuyển đổi số, rà soát, điều chỉnh các phần mềm nghiệp vụ để phù hợp với cơ cấu tổ chức mới của Bảo hiểm xã hội các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Bảo hiểm xã hội cơ sở. Triển khai kết nối, chia sẻ dữ liệu với các bộ, ngành và các đơn vị thuộc Bộ Tài chính để ngày càng tinh gọn các thủ tục…
Với những nền tảng vững chắc đã xây dựng trong năm 2025, ngành Bảo hiểm xã hội tiếp tục nỗ lực bước vào giai đoạn mới, khẳng định vị thế là "lưới đỡ" an sinh vững chắc cho mọi người dân./.