Ảnh minh họa.(Nguồn: globaltimes.cn) Theo trang mạng scmp.com, nhiều phương tiện hàng không vũ trụ của Trung Quốc - bất kể tàu thám hiểm trên Sao Hỏa, trạm vũ trụ đang bay quanh Trái Đất hay tàu thăm dò đang mang các mẫu vật từ Mặt Trăng trở về - đều có một hệ thống đứng đằng sau được rất ít người biết đến.
Trung Quốc đã luôn giữ kín thông tin về phần lõi của hệ điều hành máy tính Kylin, coi đó là một bí mật quốc gia. Nước này cũng chỉ vừa mới chính thức xác nhận việc đưa hệ thống nói trên vào sử dụng trong chương trình không gian.
Theo Tập đoàn Điện tử Trung Quốc (CEC), các dòng mã chính của Kylin do các nhà nghiên cứu quân sự nước này viết ra, nhưng nó cũng bao gồm các thành phần của FreeBSD - một phần mềm giống với hệ điều hành Unix, một số thành phần của hệ điều hành Linux, cùng một giao diện cho người dùng tương tự như hệ điều hành Windows.
Giống như con kỳ lân trong thần thoại, Kylin là một sản phẩm lai tạp và tên của hệ thống cũng được đặt theo loài vật kỳ bí này.
Cuối tuần qua, trao đổi với truyền thông nhà nước, các thành viên trong nhóm nghiên cứu phát triển Kylin đã tiết lộ vai trò của hệ điều hành trong các sứ mệnh vũ trụ, điều phối liên lạc giữa phần mềm trí tuệ nhân tạo, bộ điều khiển của con người trên mặt đất và tất cả phần cứng trên tàu vũ trụ.
Theo một bài báo đăng trên tạp chí Space Industry Management của Trung Quốc vào năm ngoái, giống như hầu hết các quốc gia khác, cho đến khoảng 1 thập kỷ trước, nước này đã phải dựa vào Linux và Windows để vận hành các chương trình không gian.
Từ năm 2008, các nhà chức trách hàng không vũ trụ Trung Quốc bắt đầu thay thế phần mềm và phần cứng của phương Tây sử dụng trong các vệ tinh và tàu vũ trụ của nước này.
[Trung Quốc sẽ cử 3 phi hành gia lên trạm vũ trụ nội địa trong tháng 6]
Quá trình thay đổi được đẩy nhanh sau khi Edward Snowden tiết lộ về các hoạt động tin tặc của Mỹ vào năm 2013. Bài báo cho biết bên cạnh hệ thống Zhanxing, hay Warring Star, Kylin là một trong những sản phẩm do cơ quan vũ trụ của quân đội Trung Quốc phát triển.
Dan Jianqun, trưởng nhóm nghiên cứu dự án phát triển Kylin của CEC, cho rằng Trung Quốc không có lựa chọn nào khác ngoài việc tự phát triển hệ điều hành của riêng mình. Trả lời phỏng vấn của truyền hình Trung Quốc hôm 20/6, ông khẳng định: “Như Chủ tịch Tập Cận Bình đã nói, việc sử dụng hệ thống của quốc gia khác cũng giống như xây một ngôi nhà trên đất của người khác. Ngôi nhà có thể rất to và đẹp, nhưng cũng có thể bị phá hủy trong một sớm một chiều.”
Theo một số kỹ sư phần mềm tham gia dự án, việc chuyển đổi từ phần mềm của phương Tây sang phần mềm sản xuất trong nước là một quá trình đầy thách thức.
Liu Jun, một kỹ sư phần mềm của nhóm nghiên cứu, cho biết các sứ mệnh không gian không chỉ đòi hỏi tính bảo mật cao mà còn cả độ tin cậy và hiệu suất. Ông cho biết Kylin ban đầu được phát triển để dùng cho các máy tính trên mặt đất.
Theo ông Liu Jun, để đưa hệ thống vào không gian, thời gian xử lý một số tác vụ phải giảm xuống còn chưa đến 1/3 so với trước. Ông cho biết: “Việc này khó như nén một gói bánh quy xuống còn vài gam mà không làm mất bất kỳ giá trị dinh dưỡng nào.”
Cũng theo ông Liu Jun, sứ mệnh không gian đôi khi đòi hỏi hệ điều hành phải thực hiện một tác vụ cụ thể mà không bị các tác vụ ưu tiên thấp hơn xen vào. Do đó, nhóm nghiên cứu đã phải viết rất nhiều đoạn mã nhằm đáp ứng nhu cầu này.
Các bài kiểm tra đầu tiên đối với Kylin là rất khắt khe. Trước đây, chưa có quốc gia nào từng đưa được tàu thám hiểm đáp xuống phía bên kia của Mặt Trăng. Cũng chưa có nước nào đưa tàu thám hiểm lên Sao Hỏa mà không gặp thất bại.
Liu Hongyu, một kỹ sư khác của dự án, cho biết nhóm nghiên cứu thường rất căng thẳng khi các nhiệm vụ không gian đi đến giai đoạn quan trọng. Ông nói: “Chúng tôi chỉ có thể cầu nguyện. Khi tàu vũ trụ hạ cánh, cả tòa nhà như rung chuyển trước những tràng pháo tay."
Theo một số báo cáo gần đây của truyền thông Trung Quốc, Kylin hiện là hệ điều hành được chính phủ và quân đội nước này sử dụng phổ biến nhất.
Khi phiên bản đầu tiên của Kylin ra mắt vào năm 2006, hệ thống này đã bị chỉ trích rất nhiều vì mang đến trải nghiệm kém chất lượng cho người dùng và thiếu phần mềm tương thích.
Tuy nhiên, Kylin đã vận hành tốt với các chip máy tính do Trung Quốc phát triển như CPU Loongson. Khi chính phủ Trung Quốc bắt đầu tìm cách thay thế chip của Intel và hệ điều hành Windows trong các hệ thống vi tính của quân đội, chính phủ, ngân hàng và các lĩnh vực nhạy cảm khác, Kylin đã nhanh chóng được sử dụng rộng rãi.
Mặc dù vậy, hệ thống này vẫn đứng trước một số thách thức. Trong đó, một vấn đề nổi bật là khả năng tương thích với phần cứng. Trung Quốc vẫn sử dụng nhiều thiết bị khoa học từ phương Tây, trong đó có nhiều thiết bị không tương thích với Kylin.
Ngoài ra, hầu hết các phần mềm trong hệ thống của Kylin đều hiển thị bằng tiếng Trung. Do đó, bất kỳ phi hành gia nước ngoài nào dự định nhận lời đề nghị ghé thăm trạm vũ trụ của Trung Quốc sẽ cần phải học tiếng Trung, nếu muốn hiểu được thông tin hiện trên màn hình các thiết bị của Kylin, trong đó có máy tính bảng./.
