Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến. (Ảnh: Thống Nhất/TTXVN) Theo thống kê của ngành y tế, cả nước có 2.169 cơ sở khám chữa bệnh thuộc tất cả các tuyến chuyên môn kỹ thuật, trong đó cơ sở y tế công lập là 1.549, cơ sở y tế tư nhân là 544 và y tế cơ quan là 223 cơ sở; có 9.821/11.161 trạm y tế xã (88%) thực hiện khám chữa bệnh bảo hiểm y tế.
Hiện nay, trên toàn quốc có gần 10.000 trạm y tế xã thực hiện khám chữa bệnh bảo hiểm y tế.
[Nhiều bệnh nhân được quỹ bảo hiểm y tế chi trả hàng tỷ đồng]
Có một thực tế đang tồn tại trong ngành y tế đó là người dân dường như đang bỏ qua tuyến khám chữa bệnh ban đầu này vì các yếu tố như các danh mục kỹ thuật, tiền thuốc cho các trạm y tế xã vẫn chưa đủ sức “hấp dẫn,” đáp ứng cho nhu cầu của người bệnh.
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã có những trải lòng với phóng viên về những khó khăn, thực trạng và giải pháp nhằm giúp người dân đến khám nhiều hơn tại tuyến y tế cơ sở, thực hiện đúng chức năng vốn có để tạo được sự tin tưởng cho người dân.
Vì sao trạm y tế xã bị mất lòng tin?
- Hiện nay, có nhiều thống kê cho thấy, rất nhiều người bệnh vượt lên tuyến trên để khám chữa bệnh ban đầu mà bỏ qua y tế cơ sở. Bộ trưởng có nghĩ rằng, hiện nay y tế cơ sở chưa phát huy được vai trò của mình?
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến: Y tế cơ sở, đặc biệt là trạm y tế xã, phường, phòng khám đa khoa, phòng khám bác sỹ gia đình. Đây là mạng lưới rất quan trọng, gần dân nhất giúp để chăm sóc sức khỏe, bảo vệ nâng cao dự phòng và đặc biệt là khám chữa bệnh.
Hiện nay, chúng ta đang tập trung vào vấn đề khám chữa bệnh do bảo hiểm y tế chi trả. Trong thời gian qua hệ thống này đã phát huy rất tốt về mặt dự phòng chăm sóc sức khỏe ban đầu để đạt được các chỉ số về sức khỏe khá tốt.
Bên cạnh đó, công tác khám chữa bệnh đã được bao phủ đến 80, gần 90% số xã đã thực hiện khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, gần như là bảo hiểm chi trả 100%.
Tuy nhiên, vẫn còn hạn chế là người dân chưa tin tưởng vao các trạm y tế xã phường, phòng khám, đa số vượt lên tuyến trên gây tốn kém về thời gian và tiền bạc của người dân cũng như quỹ bảo hiểm y tế có thể khó cân đối nếu như tất cả đều vượt lên tuyến trên gây quá tải.
Số lượng các cơ sở y tế thực hiện khám chữa bệnh bảo hiểm y tế. (Nguồn: Bộ Y tế) - Theo Bộ trưởng, đâu là nguyên nhân của tình trạng trên?
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến: Nguyên nhân chính là do chất lượng khám chữa bệnh và nguồn nhân lực. Về điều này, Bộ Y tế đã có những giải pháp đột phá như đào tạo các mô hình bác sỹ gia đình sẽ cho toàn bộ bác sỹ, điều dưỡng, cán bộ làm ở trạm y tế xã dựa vào nguồn ODA và nguồn viện trợ không hoàn lại.
Thứ hai là ngành y tế đang hướng tới việc đưa vào hoạt động các trạm y tế xã ngoài hoạt động khám chữa bệnh thông thường cần quản lý các bệnh không lây nhiễm như huyết áp, tim mạch, tiểu đường giai đoạn ổn định và giai đoạn đã có phác đồ điều trị thích hợp để người dân không phải đi xa để chữa bệnh. Mô hình này đã thành công ở một số mô hình thí điểm.
Thứ ba, đây là yếu tố quan trọng mà Bộ Y tế và Bảo hiểm Xã hội Việt Nam đã thống nhất đó là dự thảo Nghị định 105 về bảo hiểm y tế sẽ tăng khung giới hạn mức trần chỉ chi phí cho y tế cơ sở dưới 20%.
Khám cho trẻ em tại trạm y tế xã. (Ảnh: TTXVN/Vietnam+) Theo đó, các trạm y tế ở cơ sở sẽ tăng thêm danh mục thuốc, danh mục kỹ thuật và các mức hưởng lợi, đặc biệt là chuyển khám chữa bệnh các bệnh không lây nhiễm xuống trạm y tế xã phường, như mô hình đã làm mẫu. Như vậy, người dân mới tin tưởng vào trạm y tế xã phường, bớt lên tuyến trên, bớt tốn kém.
Đây là mô hình thực hiện theo Nghị quyết Trung ương 20 và quyết định 2348 về tăng cường y tế cơ sở của Bộ Y tế cùng với Ủy ban Nhân dân các tỉnh, các bộ ngành…và Bảo hiểm Xã hội Việt Nam quyết tâm thực hiện một cách quyết liệt.
- Với mô hình mới này, Bộ Y tế đã có những giải pháp để triển khai chưa?
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến: Hiện nay, Bộ Y tế đang xây dựng 26 trạm y tế xã mẫu đồng thời chỉ đạo các tỉnh thực hiện mô hình trạm y tế xã phường thực hiện chức năng y học gia đình quản lý các bệnh không lây nhiễm, quản lý hồ sơ sức khỏe, kết nối chặt chẽ với bảo hiểm y tế và nâng các danh mục kỹ thuật cho các trạm y tế xã cũng như là năng lực cho cán bộ y tế tại đây.
Chúng tôi hy vọng trong một tương lai không xa trạm y tế xã-phường, phòng khám bác sỹ gia đình, phòng khám đa khoa là địa chỉ tin cậy để người dân, kể cả cán bộ khi bắt đầu chăm sóc sức khỏe, khám chữa bệnh thì nên đến bắt đầu từ tuyến ban đầu tại nơi đó, thay vì lên tuyến trên vừa quá tải, vừa tốn kém và có nguy cơ dễ lây nhiễm bệnh khác khi lên quá đông trên các bệnh viện tuyến trên.
Người dân được chăm sóc sức khỏe tại trạm y tế xã Bách Thuận, tỉnh Thái Bình. (Ảnh: Dương Ngọc/TTXVN) Sẽ xóa bỏ mức trần quy định thanh toán cho y tế cơ sở
- Để khắc phục những hạn chế trên, nhất là trong việc mở rộng chi phí thanh toán cho các trạm y tế xã, Bộ Y tế có đề xuất thanh toán thêm một số các dịch vụ kỹ thuật để trạm y tế có thể phát triển hơn được nữa?
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến: Những hạn chế của y tế cơ sở chưa thu hút được người dân trong nhiều năm qua do nhân lực, cơ chế tài chính chưa thu hút, thuốc, danh mục kỹ thuật rất nghèo nàn, thanh toán thấp. Đặc biệt, cơ sở vật chất không đảm bảo yêu cầu cũng như là trang thiết bị, con người chưa đáp ứng được năng lực thật sự.
Về vấn đề này, phải có một đề án, Bộ Y tế cũng làm đề án về chương trình hành động, cũng như chuẩn bị các dự án trình Chính phủ, về cơ bản Chính phủ và các tổ chức cũng ủng hộ để có những nguồn lực để đầu tư chọn lọc và có chất lượng sản phẩm đầu ra.
Nghị định 105 Bộ Y tế đang soạn sẽ thay đổi cơ bản là xóa bỏ mức trần quy định thanh toán cho y tế cơ sở của huyện và xã dưới 20% là bước cơ bản nhất đang chờ Chính phủ phê duyệt.
Thứ hai là Thông tư 39 Bộ Y tế đã ban hành về gói dịch vụ y tế cơ bản. Nếu trạm y tế xã có năng lực chúng tôi sẽ phải tập huấn đủ trang thiết bị như thông tư danh mục kỹ thuật và danh mục thuốc số 39 về gói dịch vụ y tế cơ bản, tôi đảm bảo tất cả các yêu cầu kỹ thuật cơ bản của người dân được đáp ứng ngay tại trạm y tế xã phường, phòng khám bác sỹ gia đình.
Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng Bộ Y tế!./.
