Ngày 18/3, tại Học viện Ngoại giao (Hà Nội), nguyên Thủ tướng Italy, nguyênChủ tịch Ủy ban châu Âu, Chủ tịch Ủy ban gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc - Liênminh châu Phi, giáo sư Romano Prodi đã có buổi thuyết trình với chủ đề “Chínhtrị và Hòa bình - Hợp tác trên bình diện toàn cầu trong kỷ nguyên toàn cầu hóa.”
Hoạt động này nằm,trong khuôn khổ chuỗi sự kiện “Nhịp cầu đối thoại hướng đến một nền văn hóa hòa bình,” do Quỹ Hoà bình Quốc tế tổ chức.
Tham dự buổi thuyết trình có đại diện Quỹ Hòa bình Quốc tế, đại diện các Đạisứ quán nước ngoài tại Hà Nội, các trường Đại học, viện nghiên cứu, cán bộ và250 sinh viên Học viện Ngoại giao.
[Thủ tướng tiếp đón cựu Chủ tịch Ủy ban châu Âu]
Tại buổi thuyết trình, giáo sư Romano Prodi cho rằng thế kỷ XXI đang chứng kiếnnhiều thay đổi lớn lao cả về chính trị và kinh tế. Nếu như 20 năm trước, có họcgiả tuyên bố về “sự cáo chung của lịch sử” vì lúc đó sức mạnh của nước Mỹ quávượt trội, thì bây giờ chúng ta lại chứng kiến “sự bắt đầu của lịch sử.”
Việc nước Mỹ tham gia vào cuộc chiến Iraq cũng như nhiều cuộc xung đột kháctrên khắp thế giới đã làm suy giảm đáng kể sức mạnh của nước này. Trong khi đó, châu Á đang trỗi dậy mạnh mẽ cả về kinh tế và chính trị, không chỉ là Trung Quốcmà cả ở Ấn Độ cũng như nhiều nước châu Á khác.
Tốc độ tăng trưởng kinh tế trung bình của các nước châu Á đạt khoảng 7,5%trong những năm gần đây, trong khi Mỹ chỉ được 2% còn châu Âu chỉ hơn 0%. Cácnước BRICS (nhóm các nền kinh tế mới nổi) hay Thổ Nhĩ Kỳ cũng là các trung tâmkinh tế mới nổi, đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc điều tiết nền kinhtế toàn cầu.
Rõ ràng là thế giới đang chuyển từ cục diện đơn cực sang cục diện đa cực.
Ngoài ra, không chỉ châu Á đang trỗi dậy mà châu Phi với hơn 2 tỷ người, cơ cấudân số trẻ, cũng đang có những thay đổi đầy ấn tượng. Châu lục này ngày càng thuhút sự chú ý của các cường quốc, trong đó Trung Quốc là cường quốc duy nhất cómột chính sách châu lục toàn diện đối với châu Phi.
Trong khi các cường quốc khác như Mỹ dính líu vào nhiều cuộc xung đột vũtrang trên khắp thế giới thì Trung Quốc lại tránh tham gia vào các cuộc xung độtđó, thay vào đó Trung Quốc đầu tư sức người sức của vào châu Phi trong hàng chụcnăm nay.
Cuộc khủng hoảng kinh tế gần đây là cuộc khủng hoảng dài nhất từ sau Chiến tranhthế giới thứ hai, nó đã mang lại nhiều tác động tiêu cực cho người dân thế giới,đó là bất công xã hội và khoảng cách thu nhập ngày càng trầm trọng. Những vấn đềnày không chỉ tồn tại ở các nước phương Tây như Mỹ, châu Âu mà xuất hiện cả ởcác nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc, Ấn Độ.
Khoảng cách thu nhập ngày một rộng và thu nhập trung bình của người dân ngàymột thấp đã khiến cho chất lượng tăng trưởng của nhiều nền kinh tế không cao.Các nền kinh tế cũng rơi vào vòng luẩn quẩn khi họ muốn thực hiện chính sáchkích cầu trong khi thu nhập của các gia đình lại sụt giảm.
Tuy nhiên, giáo sư Prodi vẫn khẳng định vai trò quan trọng của EU trong nền kinhtế chính trị thế giới. EU hiện vẫn là trung tâm sản xuất, thị trường xuất khẩulớn của các nước, đã vượt qua một chặng đường dài và khó để đạt được thoả thuậnchung về tiền tệ.
Giáo sư Prodi khẳng định, mặc dù châu Âu đang trong khủnghoảng nhưng vẫn là trung tâm tài chính kinh tế chủ đạo của nền thế giới.
Những năm vừa qua, thế giới cũng chứng kiến nhiều thay đổi lớn lao trong lĩnhvực năng lượng, công nghệ mới. Việc sử dụng khí đá phiến (shale gas) có thểkhiến nhiều nước tự cung tự cấp được về mặt năng lượng, đặc biệt là Mỹ.
Điều nàycó thể dẫn đến một hệ quả là các nước lớn có thể không cần năng lượng dầu lửa ởTrung Đông nữa. Và như vậy, sẽ dẫn đến thay đổi trong mục tiêu chính sách củacác cường quốc cũng như trạng thái cân bằng giữa các khu vực trên thế giới.
Chứng kiến những thay đổi to lớn trên thế giới và sự chuyển dịch cục diện thếgiới theo hướng đa cực hóa, hơn lúc nào hết thế giới cần một hệ thống quản trịbao trùm. Hiện nay, ngay cả những cơ chế như G20 cũng chưa thể đóng vai trò mộthệ thống bao trùm như vậy.
Do đó, cần dựa vào trí tuệ để gây dựng những hệ thống như vậy, để xử lý nhữngvấn đề đang nổi lên từ Trung Đông đến Thái Bình Dương.
Mặc dù có những xung độtvà sự khác biệt về lợi ích, nhưng xu hướng chung của các nước là hướng tới mộtsự đồng thuận với nhau về các vấn đề chung, ví dụ như làm thế nào để kiểm soátkhủng bố, ngăn chặn bạo loạn, thiên tai, dịch bệnh…
Trong thế giới đang biến đổi phức tạp này, nhiều khi các nước phải có thiệnchí, thương lượng và thỏa thuận với nhau để dẫn dắt thế giới theo hướng hòa bìnhvà hợp tác./.