Thấm đượm tinh thần nhân văn, truyền thống “tương thân, tương ái” tốt đẹp của dân tộc, phong trào thi đua “Vì người nghèo-Không để ai bị bỏ lại phía sau” giai đoạn 2021-2025 đã lan tỏa sâu rộng trong đời sống xã hội.
Với sự quan tâm, chung tay của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ngành và toàn xã hội, phong trào đã khơi dậy nhiều cách làm, mô hình hỗ trợ thiết thực, hiệu quả, với tinh thần “ở đâu có người nghèo, ở đó có sự sẻ chia và giúp đỡ.”
Hiệu quả giảm nghèo từ đồng vốn tín dụng chính sách xã hội
Năm 2006, gia đình bà H’Diet (buôn Ea Mtá, xã Dray Bhăng, tỉnh Đắk Lắk) thuộc diện hộ nghèo, đời sống gặp nhiều khó khăn do thiếu vốn và tư liệu sản xuất. Được sự quan tâm, hướng dẫn của các hội, đoàn thể địa phương, bà đã mạnh dạn vay 50 triệu đồng vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội để đầu tư trồng cà phê, xây dựng chuồng trại chăn nuôi heo nhằm tăng thêm nguồn thu nhập.
Nhờ cần cù, chịu khó và tổ chức sản xuất bài bản, mô hình trồng càphê kết hợp chăn nuôi của gia đình bà H’Diet nhanh chóng phát huy hiệu quả. Chỉ sau ba năm, gia đình không những trả hết nợ ngân hàng đúng hạn mà còn tích lũy được vốn, ổn định cuộc sống và vươn lên thoát nghèo.
Đến năm 2023, tiếp tục phát huy hiệu quả sản xuất, gia đình bà được vay thêm 100 triệu đồng từ chương trình cho vay giải quyết việc làm để mở rộng quy mô. Hiện nay, gia đình bà H’Diet sở hữu 2 ha càphê, vụ thu hoạch năm nay dự kiến đạt khoảng 2 tấn càphê nhân, mang lại lợi nhuận ước khoảng 200 triệu đồng. Bên cạnh đó, mỗi năm gia đình xuất bán từ 2-3 lứa heo, cho thu nhập thêm gần 100 triệu đồng.
Hộ H’Diet là một trong nhiều hộ thoát nghèo nhờ đồng vốn tín dụng từ Ngân hàng Chính sách xã hội. Tín dụng chính sách xã hội là một trong những "trụ cột" của hệ thống các chính sách an sinh xã hội tại Việt Nam.
Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam Dương Quyết Thắng cho biết, vốn tín dụng chính sách xã hội tiếp tục được đầu tư hiệu quả đến 100% xã, phường, thị trấn trên cả nước, trong đó tập trung ưu tiên đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, các địa phương có tỷ lệ hộ nghèo cao, các xã xây dựng nông thôn mới. Nhiều chính sách tín dụng được điều chỉnh, bổ sung đa dạng mục tiêu, mở rộng đối tượng thụ hưởng, điều chỉnh nâng mức cho vay, kéo dài thời hạn cho vay… góp phần đảm bảo mục tiêu giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, thực hiện 9/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới và giải quyết những vấn đề cấp bách đặt ra từ thực tiễn phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.
Trong giai đoạn 2020-2025, đã có gần 12 triệu lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách được vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội với tổng doanh số cho vay đạt 541.498 tỷ đồng. Nguồn vốn chính sách đã góp phần giúp thu hút, tạo việc làm cho trên 3,7 triệu lao động (trong đó gần 37 nghìn lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài; gần 11 nghìn lao động là người chấp hành xong án phạt tù vay vốn tự tạo việc làm); giúp gần 350 nghìn lượt học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được vay vốn học tập; xây dựng gần 8 triệu công trình nước sạch, vệ sinh ở nông thôn; hơn 48 nghìn căn nhà ở xã hội và hơn 24 nghìn căn nhà ở cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách. Tính đến 30/11/2025, đang có gần 6,7 triệu hộ nghèo và các đối tượng chính sách được thụ hưởng chính sách với tổng dư nợ 402 nghìn tỷ đồng.
Giảm nghèo bền vững
Năm năm qua, nhiều chương trình, hoạt động thiết thực hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn đã được các bộ, ban, ngành trung ương tích cực tham mưu ban hành, hoàn thiện cơ chế, chính sách và phối hợp với địa phương triển khai.
Bên cạnh chương trình tín dụng ưu đãi cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, có thể kể đến các chương trình hỗ trợ đào tạo nghề, giải quyết việc làm; miễn, giảm học phí, trao học bổng và hỗ trợ học tập cho học sinh, sinh viên nghèo; hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà ở, công trình vệ sinh, chuồng trại; đầu tư công trình phúc lợi, dân sinh, nước sạch nông thôn, vùng sâu, vùng xa… Nổi bật là chương trình khám, chữa bệnh miễn phí. Thành phố Cần Thơ đã hỗ trợ 18.794 người nghèo, 36.040 người cận nghèo; Đà Nẵng hỗ trợ 27.456 lượt người nghèo; Bộ Quốc phòng khám, chữa bệnh, cấp phát thuốc miễn phí cho trên một triệu đối tượng.
Chương trình “Trái tim cho em” của Tập đoàn Công nghiệp-Viễn thông Quân đội đã giúp cho hơn 6.900 trẻ em được hỗ trợ kinh phí phẫu thuật tim, gần 1.600 trẻ em được khám sàng lọc miễn phí; quyên góp được 210 tỷ đồng để phẫu thuật cho trẻ em bị tim bẩm sinh…
Hay như chương trình hỗ trợ mua, cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí - một chính sách an sinh quan trọng, không chỉ giúp người nghèo, cận nghèo, người yếu thế được tiếp cận các dịch vụ y tế cần thiết, giảm gánh nặng chi phí, bảo đảm quyền được chăm sóc sức khỏe của người dân mà còn bảo đảm công bằng trong chăm sóc sức khỏe và ổn định xã hội.
Ở Bắc Ninh, Hưng Yên, 100% đối tượng người nghèo, người cận nghèo được cấp thẻ bảo hiểm y tế. Tỉnh Quảng Ninh 5 năm qua có 5.176 lượt hộ nghèo và 33.577 lượt hộ cận nghèo được hưởng chính sách bảo hiểm y tế, giúp nhiều gia đình tránh nguy cơ rơi trở lại nghèo đói do chi phí y tế quá lớn.
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội các cấp đã tích cực hưởng ứng phong trào thông qua cuộc vận động “Ngày vì người nghèo,” Chương trình an sinh xã hội, Tháng cao điểm “Vì người nghèo,” gắn với việc hỗ trợ khám chữa bệnh, học tập, phát triển sinh kế và xây dựng công trình dân sinh cho người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn.
Giai đoạn 5 năm từ năm 2021-2025 (tính đến đầu quý 2/2025), Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam 4 cấp đã vận động Quỹ “Vì người nghèo” và an sinh xã hội được trên 30.342 tỷ đồng. Cùng với sự hỗ trợ của ngân sách Nhà nước và sự trợ giúp của cộng đồng, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp đã giúp đỡ xây mới và sửa chữa được 193.641 căn nhà Đại đoàn kết; hỗ trợ trên 6,46 triệu lượt người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn về khám chữa bệnh; giúp đỡ trên 1,3 triệu lượt học sinh, sinh viên về học tập; hỗ trợ trên 845.000 lượt người nghèo về phát triển sản xuất và hỗ trợ xây dựng hàng nghìn công trình dân sinh.
Các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tích cực triển khai phong trào thi đua với nhiều biện pháp, giải pháp thiết thực, phong phú, đa dạng; tập trung rà soát, sửa đổi, bổ sung nhiều chính sách giảm nghèo, đảm bảo đồng bộ, hiệu quả, phù hợp tình hình thực tế địa phương, tập trung vào 3 nhóm chính sách.
Trong đó, nhóm 1: thi đua hỗ trợ phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho hộ nghèo; hỗ trợ hiệu quả cho người nghèo tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản như nhà ở, giáo dục, y tế, thông tin, nước sạch. Nhóm 2: phát triển hạ tầng các vùng khó khăn, vùng có tỷ lệ hộ nghèo cao; tích cực huy động nhiều nguồn lực ủng hộ, giúp đỡ người nghèo. Nhóm 3: thực hiện các chương trình an sinh xã hội; tổ chức đỡ đầu, giúp đỡ hộ nghèo bằng nhiều hình thức; vận động hộ gia đình đăng ký thi đua đoàn kết giúp nhau giảm nghèo, vượt khó vươn lên.
Nhiều mô hình giảm nghèo hiệu quả được nhân rộng, như liên kết sản xuất, tổ hợp tác, hợp tác xã gắn với doanh nghiệp, hình thành chuỗi giá trị nông sản có sức cạnh tranh cao.
Công tác quản lý nhà nước, xã hội hóa nguồn lực, tuyên truyền nâng cao nhận thức, đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu, được tăng cường; đồng thời khuyến khích người nghèo phát huy nội lực, tinh thần tự lực, tự cường, chủ động vươn lên thoát nghèo bền vững, không trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước và xã hội.
Theo số liệu báo cáo của các địa phương (tính đến hết tháng 1/2025) đã huy động được 8.903,9 tỷ đồng để thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, trong đó có 7.129,4 tỷ đồng vốn lồng ghép và 1.774,4 tỷ đồng huy động từ người dân và cộng đồng (trong đó gần 493,3 tỷ đồng tiền mặt và 1.281 tỷ đồng huy động bằng ngày công và hiện vật quy đổi). Hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 là 5.950,1 tỷ đồng với trên 7.37 triệu người.
Phong trào thi đua “Vì người nghèo-Không để ai bị bỏ lại phía sau” đã tạo sức lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội, phát huy vai trò chủ thể của người dân trong công cuộc giảm nghèo bền vững; nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và toàn thể nhân dân, khơi dậy tinh thần đoàn kết, nhân ái và ý chí vươn lên của người nghèo.
Đến cuối năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều cả nước giảm còn 1,3%; tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số bình quân giảm hơn 4,4%/năm, đạt mục tiêu đề ra. Tổng số hộ nghèo, hộ cận nghèo giảm từ 2.393.332 hộ đầu kỳ xuống còn 1.256.197 hộ cuối năm 2025, đạt 52,49%, vượt 2,49% so với chỉ tiêu giảm một nửa số hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều quốc gia.
Đáng chú ý, 19 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển, hải đảo đã đạt chuẩn nông thôn mới, thoát khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn (đạt 35,2%, vượt mục tiêu).
Một số tỉnh, thành phố tính theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022-2025, đến hết năm 2024 đã không còn hộ nghèo; riêng Thành phố Hồ Chí Minh, Bà Rịa-Vũng Tàu (trước khi sắp xếp) không còn hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn./.
Hà Nội vận động doanh nghiệp ủng hộ Quỹ “Vì người nghèo” và an sinh xã hội
Chương trình Chung tay vì người nghèo của thành phố Hà Nội sẽ diễn ra tối 3/11/2025; hiện Quỹ “Vì người nghèo” và an sinh xã hội năm 2025 của thành phố đã tiếp nhận đăng ký ủng hộ hơn 10 tỷ đồng.
