Trong những ngày giữa tháng 12/2025, thị trường tiền gửi tiếp tục chứng kiến một làn sóng điều chỉnh tăng lãi suất tại nhiều ngân hàng thương mại. Đặc biệt, áp lực thanh khoản đang gia tăng trong bối cảnh tín dụng tăng mạnh hơn so với vốn huy động. Các ngân hàng đã phải thực hiện các biện pháp quyết liệt nhằm thu hút nguồn tiền gửi từ dân cư để duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính.
Điều chỉnh lãi suất huy động trước áp lực cuối năm
Theo khảo sát, lãi suất tiết kiệm tại các ngân hàng thương mại cổ phần hiện nay đã đạt mức từ 7-8%/năm. Điều này không còn đòi hỏi khách hàng gửi tiền số lượng lớn hay phải là những khách VIP. Nhiều ngân hàng thậm chí đã bắt đầu tìm kiếm khách hàng từ các hội nhóm trực tuyến, kết hợp với việc tăng cường khuyến mãi cuối năm như quà tặng hay lãi suất ưu đãi.
Đà tăng lãi suất không chỉ diễn ra tại các ngân hàng tư nhân mà còn lan rộng ra cả nhóm ngân hàng có vốn nhà nước chi phối trong 1-2 tháng cuối năm. Các kỳ hạn ngắn dưới 6 tháng hiện nay đã đạt mức kịch trần 4,75%/năm, trong khi các kỳ hạn từ 6-12 tháng thường niêm yết từ 5% đến 6%/năm.
Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước, tín dụng toàn hệ thống tính đến cuối tháng 11/2025 đã tăng 16,56% so với cuối năm trước, trong khi tăng trưởng huy động vốn chỉ đạt khoảng 9,6%-10,2%. Chuyên gia tài chính cho rằng sự chênh lệch này là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng mất cân đối về nguồn vốn ngắn hạn, khiến các ngân hàng buộc phải điều chỉnh tăng lãi suất huy động để bù đắp.
Một tổng giám đốc ngân hàng tại Hà Nội cho biết hiện dư nợ cho vay của hệ thống ngân hàng đang cao hơn vốn huy động khoảng 5%. Cùng với việc nhu cầu vay vốn tăng mạnh vào cuối năm, việc người dân có xu hướng rút tiền chi tiêu cũng tạo thêm áp lực cho hệ thống thanh khoản. Điều này buộc các ngân hàng phải đưa ra các biện pháp tăng lãi suất để thu hút nguồn tiền gửi.
Trong báo cáo của Chứng khoán Vietcap, các ngân hàng quốc doanh (Big4) đã đồng loạt điều chỉnh tăng lãi suất huy động. Cụ thể, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của Vietcombank, BIDV và VietinBank đã tăng từ 4,6%-4,7% lên 5,2%, tuy nhiên vẫn thấp hơn 0,3-0,4 điểm phần trăm so với mức đáy lãi suất trong thời kỳ COVID-19. Dù mức lãi suất hiện tại chưa thực sự cao, Vietcap nhận định nó vẫn giữ vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ nền kinh tế.
Các ngân hàng tư nhân, đặc biệt là các ngân hàng nhỏ, cũng đã điều chỉnh lãi suất huy động tăng đáng kể. Trung bình, các ngân hàng này đã tăng lãi suất huy động từ 0,5 - 0,64 điểm phần trăm trong ba tháng qua, với một số ngân hàng có lãi suất lên đến 7,5%–8,1% cho các kỳ hạn từ 6-12 tháng.
Mặc dù lãi suất huy động đang có xu hướng tăng, nhưng các chuyên gia tài chính đều cho rằng áp lực này vẫn trong tầm kiểm soát. Vietcap cho rằng trong ngắn hạn, Ngân hàng nhà nước sẽ tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng để hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng GDP của Chính phủ trong năm 2026.
Chuyên gia tài chính ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu dự báo, xu hướng tăng lãi suất huy động sẽ còn tiếp diễn ít nhất đến dịp Tết Nguyên đán. Nguyên nhân chính là vì tăng trưởng tín dụng có thể đạt từ 18-20% trong năm nay, và có thể còn cao hơn nếu GDP tăng trưởng mạnh.
Theo ông Hiếu, với tốc độ tăng trưởng tín dụng cao như vậy, các ngân hàng sẽ buộc phải tăng lãi suất huy động để thu hút vốn, dẫn đến chi phí vốn đầu vào tăng cao.
Lo ngại khả năng tăng chi phí vay
Một trong những lo ngại lớn là khi lãi suất huy động tăng, chi phí vay của người dân và doanh nghiệp cũng sẽ tăng theo. Nếu lãi suất cho vay không thể giảm xuống, nhiều doanh nghiệp có thể đối mặt với chi phí vốn cao, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng phát triển kinh doanh và thậm chí tạo thêm rủi ro cho cả ngân hàng và nền kinh tế.
Ông Nguyễn Minh Tuấn, CEO AFA Capital cho rằng việc các ngân hàng quốc doanh đồng loạt điều chỉnh lãi suất đã phản ánh rõ ràng tình trạng thanh khoản của hệ thống ngân hàng. Trong bối cảnh này, việc tăng lãi suất là một trong những biện pháp cần thiết để củng cố thanh khoản, đặc biệt trong giai đoạn cuối năm khi nhu cầu vốn tăng cao.
Với lợi thế về quy mô và mạng lưới rộng lớn, các ngân hàng quốc doanh đã nhanh chóng huy động được một lượng lớn vốn từ các tổ chức kinh tế và người dân, giúp giảm bớt căng thẳng thanh khoản trong hệ thống. Hệ quả là lãi suất liên ngân hàng giảm và thanh khoản trên thị trường trở nên ổn định hơn.
Tuy nhiên, áp lực chi phí vốn đầu vào lại là vấn đề không nhỏ. Việc lãi suất huy động tăng mạnh có thể đẩy chi phí vay cho người tiêu dùng và doanh nghiệp lên cao, từ đó tạo ra gánh nặng tài chính cho các cá nhân và tổ chức khi phải trả nợ vay.
Chuyên gia tài chính Nguyễn Quang Huy cho rằng diễn biến lãi suất huy động trong năm nay là một phần của chu kỳ kinh tế toàn cầu và trong nước. Mặc dù tăng lãi suất có thể gây khó khăn trong ngắn hạn, nhưng các động thái của Ngân hàng Nhà nước và chính sách tiền tệ sẽ giúp điều tiết tình hình.
Ông Huy cũng nhấn mạnh rằng, với việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể giảm lãi suất trong thời gian tới, tình hình tài chính toàn cầu sẽ có những tín hiệu tích cực, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nền kinh tế đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Điều này sẽ giúp giảm bớt áp lực tăng lãi suất và duy trì ổn định cho hệ thống ngân hàng.
Việc các ngân hàng đồng loạt tăng lãi suất huy động là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy áp lực thanh khoản trong hệ thống ngân hàng. Trong ngắn hạn, điều này giúp đảm bảo sự ổn định của thị trường tài chính, nhưng đồng thời cũng tạo ra những áp lực lớn đối với người vay vốn, đặc biệt là khi chi phí vay tăng.
Chuyên gia tài chính khuyến nghị các ngân hàng cần tiếp tục theo dõi sát sao sự phát triển của thị trường tín dụng, đồng thời duy trì một chính sách tiền tệ linh hoạt để đảm bảo sự phát triển bền vững trong dài hạn. Sự tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ trong những năm tới sẽ đòi hỏi các ngân hàng không chỉ tập trung vào huy động vốn mà còn phải chuẩn bị cho các kế hoạch giải ngân hợp lý và an toàn, để góp phần vào sự phát triển ổn định của nền kinh tế./.
Cuộc đua hút vốn trở lại khi dòng tiền phân tán sang nhiều kênh đầu tư
Tín dụng tăng gần 15% sau 10 tháng, dòng tiền chảy sang các kênh đầu tư khác khiến ngân hàng buộc phải nâng lãi suất để hút vốn
