Cuối năm, thị trường tiền tệ đang nóng dần lên khi lãi suất huy động và cho vay đảo chiều tăng trở lại, phản ánh áp lực thanh khoản gia tăng và nhu cầu vốn cao của doanh nghiệp. Các ngân hàng thương mại đồng loạt kích hoạt cuộc đua hút tiền gửi bằng cả lãi suất lẫn khuyến mại, trong khi mặt bằng lãi vay trên thị trường cũng bắt đầu nhích lên.
Cuộc đua tiền gửi ngày một nóng
Bước vào những tháng cuối năm, diễn biến lãi suất huy động trên thị trường ngân hàng ghi nhận xu hướng tăng rõ rệt. Thay vì duy trì mặt bằng lãi suất thấp như giai đoạn đầu năm, nhiều ngân hàng thương mại đã điều chỉnh tăng ở cả kỳ hạn ngắn và dài, đồng thời tung ra hàng loạt chương trình khuyến mại nhằm cải thiện thanh khoản.
Theo quan sát trên thị trường, từ đầu tháng 11, hầu hết ngân hàng tư nhân đều đã tăng lãi suất niêm yết, ngoại trừ nhóm bốn ngân hàng có vốn Nhà nước Agribank, VietinBank, Vietcombank và BIDV. Ở các kỳ hạn dưới 6 tháng, nhiều ngân hàng như Techcombank, MB, VIB, Nam A Bank, OCB hay Bac A Bank đã nâng lãi suất lên sát mức trần 4,75%/năm do Ngân hàng Nhà nước quy định.
Trong khi đó, ở kỳ hạn trung và dài hạn, mặt bằng lãi suất 6%-7%/năm bắt đầu xuất hiện trở lại mà không đi kèm các điều kiện đặc biệt về giá trị tiền gửi, phản ánh nhu cầu vốn dài hạn gia tăng mạnh.
Trước áp lực hút vốn dịp cuối năm, các ngân hàng thuộc nhóm Big4 lựa chọn cách tiếp cận mềm hơn đẩy mạnh khuyến mại thay vì tăng lãi suất.
Agribank triển khai chương trình “Tiết kiệm hôm nay - Rinh ngay quà tặng” với hơn 3.300 giải thưởng, tổng giá trị gần 9,7 tỷ đồng. Vietcombank cũng áp dụng chương trình quay số trúng thưởng đến ngày 16/1/2026 cho khách gửi từ 30 triệu đồng ở các kỳ hạn 6-13 tháng, với tổng giá trị giải thưởng 4,4 tỷ đồng, trong đó giải đặc biệt trị giá 1 tỷ đồng.
VietinBank áp dụng chính sách quà tặng cho khách gửi tiết kiệm kỳ hạn từ 1-36 tháng, gồm tiền mặt, quà hiện vật hoặc tài khoản số đẹp trị giá tối đa 5 triệu đồng. Khách gửi từ 200 triệu đồng còn được nhân đôi điểm Loyalty khi giao dịch.
Theo các chuyên gia kinh tế, nguyên nhân chính khiến lãi suất huy động tăng đồng loạt là yếu tố mùa vụ. Vào cuối năm, nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp tăng mạnh để nhập hàng Tết, mở rộng sản xuất và hoàn tất đơn hàng xuất khẩu.
Số liệu cũng cho thấy sự chênh lệch đáng kể giữa tăng trưởng tín dụng và huy động. Tính đến cuối tháng 10, tín dụng tăng 14,77% so với cuối năm 2024 và tăng 20,69 % so với cùng kỳ năm trước. Điều này khiến tỷ lệ LDR (dư nợ cho vay trên tổng tiền gửi) của toàn hệ thống lên tới 109%, nghĩa là tổng dư nợ đã vượt tổng tiền gửi. Khoảng trống vốn này buộc các ngân hàng phải cải thiện thanh khoản bằng cách nâng lãi suất, đặc biệt ở kỳ hạn từ 6-12 tháng.
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Hữu Huân - Giảng viên Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh cho biết nguyên nhân khiến các ngân hàng đồng loạt tăng lãi suất huy động chủ yếu xuất phát từ yếu tố mùa vụ, khi nhu cầu vốn vào những tháng cuối năm luôn ở mức cao. Trong khi các ngân hàng cũng muốn thúc đẩy tăng trưởng tín dụng để hoàn thành chỉ tiêu cả năm.
Theo vị chuyên gia này, mặc dù nhu cầu vốn tăng mạnh, Ngân hàng Nhà nước vẫn khó có thể bơm tiền ồ ạt qua các kênh như OMO do lo ngại tạo áp lực lên lạm phát và tỷ giá. Điều này khiến thanh khoản hệ thống bị thu hẹp, đặc biệt tại các ngân hàng quy mô nhỏ, buộc họ phải nâng lãi suất huy động để cải thiện nguồn vốn.
Về triển vọng mặt bằng lãi suất huy động từ nay đến cuối năm, Tiến sỹ Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn cầu, dự báo áp lực tăng huy động sẽ duy trì. Các ngân hàng đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng tín dụng mạnh trong năm nay, trong khi nhu cầu tín dụng thường tăng cao vào giai đoạn cuối năm, đặc biệt là thời điểm chuẩn bị cho mùa lễ Tết.
"Vì vậy, các ngân hàng sẽ tiếp tục đẩy mạnh huy động và xu hướng chung là lãi suất huy động còn tăng thêm. Nếu lãi suất huy động tăng, lãi suất cho vay cũng có khả năng tăng theo," Tiến sỹ Trí Hiếu nhận định.
Nhiều sức ép với mặt bằng lãi suất cho vay
Diễn biến lãi suất cho vay trên thị trường thời gian gần đây cho thấy xu hướng tăng nhẹ. Trong số 25 ngân hàng đã công bố số liệu, có 12 ngân hàng ghi nhận lãi suất cho vay bình quân tăng so với tháng trước gồm: GPBank, BaoVietBank, LPBank, PVCombank, VIB, ACB, Sacombank, Agribank, OCB, BVBank, KienlongBank và MB.
Ngược lại, một số ngân hàng giảm lãi suất cho vay trong tháng 10 như MBV, VietABank, Vikki Bank, PGBank và Saigonbank. Trong nhóm Big4, BIDV và VietinBank ghi nhận mức lãi suất bình quân giảm: Vietcombank giữ nguyên, Agribank tăng nhẹ lên 6,44%/năm.
Trong nhóm 25 ngân hàng công bố số liệu, VietinBank tiếp tục duy trì mức lãi suất cho vay bình quân thấp nhất (5,07%/năm). Các ngân hàng có lãi suất cho vay dưới 7%/năm còn có SCB, BIDV, Vietcombank, VIB, Agribank, MBV, ACB và Sacombank.
Lãi vay ngắn hạn với khách hàng bán lẻ hiện dao động quanh 6,5%/năm, trong khi vay trung dài hạn ưu đãi khoảng 6,7%/năm và thời gian cố định lãi suất chỉ kéo dài 12-18 tháng, ngắn hơn giai đoạn 2-3 năm trước đây.
Hiện Ngân hàng Nhà nước vẫn duy trì chính sách hỗ trợ thanh khoản và chưa tái khởi động kênh hút tiền qua tín phiếu từ tháng Sáu. Tuy nhiên, lãi suất trên thị trường vẫn chịu áp lực lớn khi lạm phát có dấu hiệu quay lại và các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới vẫn duy trì chính sách thận trọng.
Bối cảnh này tạo thách thức lớn cho thị trường bất động sản - lĩnh vực phụ thuộc nhiều vào tín dụng. Lãi vay mua nhà đã tăng thêm 0,3-0,5 điểm % so với đầu năm tại một số ngân hàng, dao động 5,8%-6,5%/năm tùy chương trình. Cá biệt, có dự án bị tăng gần 1 điểm %, từ 6,3% lên 7,1%/năm.
Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), nhận định lãi suất tăng gây “rủi ro kép” cho doanh nghiệp bất động sản như chi phí tài chính đội lên, trong khi sức mua giảm do người dân khó vay vốn. Kênh trái phiếu vẫn trầm lắng, lượng đáo hạn lớn khiến doanh nghiệp phải xoay xở dòng tiền bằng cách bán bớt tài sản, giãn tiến độ hoặc thương lượng với ngân hàng.
Dù vậy, theo các chuyên gia, mức tăng lãi suất hiện tại chưa gây tác động lớn đến lãi vay các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh - nhóm được ưu tiên trong điều hành.
Ở góc nhìn ngân hàng, Tổng Giám đốc MB Phạm Như Ánh cho rằng mặt bằng lãi suất hiện vẫn thấp hơn nhiều nước, kể cả Trung Quốc và Mỹ. Ông kỳ vọng nếu Fed hạ lãi suất và dòng vốn ngoại quay trở lại, lãi suất Việt Nam có thể giảm nhẹ từ năm 2026-2027.
Tiến sỹ Nguyễn Đức Độ nhận định việc giảm thêm lãi suất cho vay trên diện rộng là khó khả thi trong bối cảnh tín dụng tăng mạnh và nhu cầu vốn cuối năm ở mức cao. Để đảm bảo thanh khoản, các ngân hàng buộc phải duy trì lãi suất huy động ở mức đủ hấp dẫn, khiến khả năng giảm lãi vay bị hạn chế./.
Tín dụng phục hồi, ngân hàng nhỏ bứt phá mạnh về lợi nhuận
Ngân hàng nhỏ như ABBANK, KienlongBank, PGBank ghi nhận lợi nhuận vượt kế hoạch, tín dụng tăng trưởng mạnh, thúc đẩy ngành ngân hàng phục hồi và phát triển.
