Khu tái định cư của người dân vạn đò xã Quảng Công, huyện Quảng Điền, Huế. (Ảnh: Đình Huệ/TTXVN)
Sau một năm triển khai, đến nay, Hội Luật gia tỉnh Thừa Thiên-Huế và Trung tâm Tư vấn pháp lý Thuận Hóa đã phối hợp với Ủy ban Nhân dân các xã, phường tại huyện Phú Vang (Thừa Thiên-Huế) để giải quyết đăng ký khai sinh quá hạn và đăng ký kết hôn muộn cho 224/267 trường hợp có yêu cầu, trong đó, hoàn tất giấy khai sinh cho 162 trường hợp.
Theo ông Hoàng Ngọc Thanh, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Luật gia tỉnh Thừa Thiên-Huế, việc thực hiện hỗ trợ đăng ký khai sinh quá hạn và đăng ký kết hôn muộn cho trẻ em vạn đò xuất phát từ tình trạng nhiều trẻ em vạn đò sinh ra không được làm giấy khai sinh, không được đi học; nhiều cặp nam nữ tảo hôn, sống chung với nhau không đăng ký kết hôn do hoàn cảnh sống lênh đênh trên sông nước từ thế hệ này sang thế hệ khác hoặc di chuyển qua nhiều địa phương.
Điều này dẫn đến việc làm thủ tục xác nhận tình trạng hôn nhân gặp nhiều khó khăn, đăng ký kết hôn muộn và không được làm giấy đăng ký kết hôn. Đây là một thiệt thòi lớn cho những cư dân với tư cách là chủ thể của xã hội.
Tại tỉnh Thừa Thiên-Huế, kết quả khảo sát ở các khu tái định cư các hộ dân vạn đò sống lênh đênh trên các sông Đông Ba, An Cựu, Kẻ Vạn, Bạch Yến và sông Hương, cho thấy mặc dù đã có cuộc sống ổn định trên bờ, song hàng trăm trường hợp trẻ em sinh ra vẫn chưa được làm giấy khai sinh hoặc nhiều cặp vợ chồng vẫn chưa đăng ký kết hôn.
Ở phường Phú Hậu (thành phố Huế) khi tiếp nhận hơn 200 hộ dân vạn đò về định cư, nhiều hộ không làm giấy khai sinh cho con.
Đối với những trường hợp trẻ sinh trước năm 2009 (thời điểm tái định cư), phường đã hướng dẫn người dân về xác nhận tại phường Phú Hiệp (nơi ở cũ) về tình trạng làm giấy khai sinh, nếu chưa được cấp sẽ tạo điều kiện tối đa để cấp cho người dân.
Với những trường hợp sinh sau năm 2009, phường Phú Hậu tiếp tục hướng dẫn, tư vấn để người dân làm hồ sơ cấp giấy khai sinh, nếu vướng mắc sẽ xin ý kiến chỉ đạo của cấp trên.
Bà Nguyễn Thị Huê, một người dân ở tổ 15, phường Phú Hậu cho biết, gia đình bà có 4 người con và 1 người cháu chưa làm giấy khai sinh, nguyên nhân là do bà chưa có giấy kết hôn với người chồng hiện nay. Chính vì vậy mà các con của bà đều không được đi học.
Theo hướng dẫn của Ủy ban Nhân dân phường Phú Hậu, sắp tới bà sẽ làm giấy khai sinh để các con được hưởng quyền lợi công dân, được đi học.
Tình trạng nêu trên còn rất phổ biến trong các khu tái định cư dân vạn đò hiện nay ở Thừa Thiên-Huế. Điển hình là khu tái định cư xã Phú Mậu (Phú Vang), từ sau khi tiếp nhận 7 đợt với 337 hộ, 2.889 khẩu cư dân vạn đò lên bờ định cư, địa phương đã phối hợp với Phòng Tư pháp huyện Phú Vang khảo sát, vận động và giải quyết khai sinh quá hạn cho 201 trẻ em và người lớn.
Tuy nhiên, ở đây vẫn còn nhiều trường hợp tồn đọng chưa thể giải quyết do các hộ gia đình thiếu quan tâm, người dân đi làm ăn xa, thủ tục không đủ.
Sắp tới, các địa phương trong tỉnh Thừa Thiên-Huế tiếp tục tuyên truyền, vận động để người dân hiểu được quyền lợi đối với việc lập hồ sơ tư pháp.
Tùy từng trường hợp cụ thể, các ngành và địa phương giúp người dân làm hộ tịch gốc cho mình và cho con cái của họ, từ đó, tạo điều kiện cho trẻ em đi học, khám chữa bệnh và được hưởng các quyền lợi của một công dân./.
