Năm 2025 đang khép lại với ám ảnh về một mùa mưa bão dữ dội và bất thường. Hơn 20 cơn bão và áp thấp nhiệt đới liên tiếp, với nhiều diễn biến trái quy luật, đã gây tổn thất nặng nề trên khắp Việt Nam.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tính đến cuối tháng 11, thiên tai đã khiến 409 người chết và mất tích, gây thiệt hại ước tính khoảng 97.000 tỷ đồng. Hơn 3.700 ngôi nhà bị đổ sập, hơn 333.500 nhà hư hỏng. Diện tích lúa và hoa màu bị ảnh hưởng lên tới gần 900.000 ha; hàng triệu gia súc, gia cầm và hàng chục nghìn lồng bè nuôi thủy sản bị cuốn trôi.
Đằng sau những con số ấy là nguy cơ những quyền cơ bản nhất của con người: quyền được sống, được bảo vệ an toàn, được tiếp cận nước sạch, y tế, giáo dục, quyền mưu sinh và phát triển bị đe dọa. Khi thiên tai trở nên cực đoan hơn do biến đổi khí hậu, thách thức đặt ra đối với bảo đảm quyền con người càng nặng nề.
Trong bối cảnh đó, Đảng và Nhà nước Việt Nam kiên định “lấy con người làm trung tâm” - quan điểm xuyên suốt trong tiến trình xây dựng và phát triển đất nước, không để ai bị bỏ lại phía sau trong thiên tai và khủng hoảng.
Trước diễn biến phức tạp của bão lũ năm nay, Đảng và Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt, từ sớm và từ xa công tác ứng phó, cứu hộ và khắc phục hậu quả. Lực lượng quân đội, công an, dân quân được triển khai ngay đến các địa bàn bị chia cắt; hàng chục nghìn người được sơ tán khỏi khu vực nguy hiểm.
Lương thực, thuốc men, nước sạch được tiếp tế kịp thời đến các vùng ngập sâu. Các đoàn công tác cấp cao trực tiếp đến hiện trường, chỉ đạo khắc phục và thăm hỏi, động viên người dân bị thiệt hại.
Đồng thời, Nhà nước ưu tiên nguồn lực để khôi phục hạ tầng, hỗ trợ tái sản xuất, ổn định cuộc sống người dân vùng thiên tai. Thủ tướng Chính phủ phát động “Chiến dịch Quang Trung” thần tốc xây dựng lại, sửa chữa nhà tái định cư cho tất cả hộ gia đình có nhà bị sập hoặc bị cuốn trôi.
Tính đến ngày 8/12, riêng tại các tỉnh, thành phố khu vực miền Trung đã khởi công xây dựng 971/1.635 nhà bị sập, trong đó đã hoàn thành 479 nhà; sửa chữa 34.627 nhà/39.461 ngôi nhà hư hỏng nặng, đang tiến hành sửa chữa 3.943 nhà. Chính phủ cũng triển khai các cơ chế hỗ trợ kinh tế thiết thực như giảm thuế, hoãn phí, hoãn tiền thuê đất cho người dân và doanh nghiệp chịu thiệt hại nặng nề.
Những hành động cụ thể và kịp thời đó khẳng định rằng, ngay trong hoàn cảnh khốc liệt nhất, Việt Nam vẫn kiên trì bảo đảm các quyền con người. Chính sách lấy con người làm trung tâm đã huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng của người dân, doanh nghiệp và sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế trong quá trình phục hồi sau thiên tai.
Xét trong tổng thể chính sách, bảo đảm nhân quyền trong ứng phó thiên tai ở Việt Nam không phải là giải pháp nhất thời, mà nằm trong chiến lược lâu dài. Liên hợp quốc khẳng định nhân quyền là những điều thiết yếu đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển mỗi ngày, và điều đó được phản ánh rõ trong các chính sách của Việt Nam.
Nhiều chương trình an sinh xã hội quy mô lớn, giảm nghèo đa chiều bền vững, phổ cập giáo dục, bảo hiểm y tế toàn dân, cùng các chính sách ưu tiên dành cho đối tượng yếu thế - phụ nữ, trẻ em, người khuyết tật, đồng bào dân tộc thiểu số - đã tạo nên “tấm đệm an sinh” hiệu quả, giúp người dân nhanh chóng phục hồi sau thiên tai và rủi ro khí hậu.
Thực tế, những nỗ lực bền bỉ trong suốt nhiều thập niên bảo đảm và phát huy các quyền con người trên mọi lĩnh vực của Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận xứng đáng. Ngày 14/10 vừa qua, Việt Nam tái trúng cử Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2026-2028 với 180 phiếu ủng hộ - cao nhất trong Nhóm châu Á - Thái Bình Dương.
Đây là nhiệm kỳ thứ ba Việt Nam đảm nhận vai trò này, và là nhiệm kỳ thứ hai liên tiếp, thể hiện sự tín nhiệm mạnh mẽ của các quốc gia thành viên Liên hợp quốc đối với cam kết và nỗ lực của Việt Nam trong thúc đẩy và bảo vệ quyền con người.
Những bước phát triển vượt bậc của Việt Nam trong phát triển kinh tế xã hội, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao, là những dấu ấn nổi bật. Nhiều cải cách luật pháp và hệ thống hành chính được triển khai mạnh mẽ đã đặt con người vào vị trí trung tâm, tất cả vì hạnh phúc và cuộc sống tốt đẹp hơn của người dân.
Ba lần được tín nhiệm bầu vào Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc không chỉ là thắng lợi của đường lối đối ngoại Việt Nam, mà còn thể hiện bản lĩnh, năng lực vươn lên đảm nhiệm vai trò tích cực tại các thể chế đa phương.
Với vai trò thành viên tích cực của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, Việt Nam không chỉ thực thi nghiêm túc nghĩa vụ quốc tế mà còn góp phần thúc đẩy đối thoại, hợp tác vì sự tiến bộ chung của nhân quyền toàn cầu.
Việt Nam đã bảo vệ thành công một loạt báo cáo quốc gia quan trọng, gồm Báo cáo quốc gia về Rà soát định kỳ phổ quát (UPR) chu kỳ IV, Báo cáo quốc gia thực thi Công ước về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt chủng tộc (CERD); cam kết thực thi Công ước về quyền của người khuyết tật (CRPD) và Công ước về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR).
Bên cạnh đó, Việt Nam đã đề xuất và soạn thảo nhiều nghị quyết quan trọng, như Nghị quyết về kỷ niệm 75 năm Tuyên ngôn quốc tế về quyền con người và 30 năm Tuyên bố và Chương trình hành động Vienna tại Khóa 52 Hội đồng Nhân quyền; chủ trì soạn thảo Nghị quyết về Biến đổi khí hậu và quyền con người trong bối cảnh chuyển đổi công bằng tại Khóa 56 Hội đồng Nhân quyền; thuộc Nhóm nòng cốt soạn thảo Nghị quyết về bảo vệ và trao quyền cho trẻ em trong không gian mạng; soạn thảo 11 phát biểu chung với sự đồng bảo trợ của nhiều nước…
Tiếp tục tham gia Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc tạo điều kiện cho Việt Nam tăng cường hợp tác với các quốc gia thành viên, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong lĩnh vực quyền con người, tiếp tục đóng góp cho công việc chung của Hội đồng nhằm bảo đảm thực hiện tốt hơn quyền con người trên thế giới.
Có thể nói, từ những phản ứng khẩn cấp, những chính sách nhân văn và kịp thời ứng phó thiên tai, đến sự chủ động đóng góp đầy trách nhiệm trên trường quốc tế, Việt Nam một lần nữa khẳng định bảo đảm và phát huy quyền con người không chỉ là nguyên tắc hiến định mà còn là thực tiễn xuyên suốt trên mọi lĩnh vực: chính trị, pháp luật, kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục và y tế...
Như Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã khẳng định, gần 80 năm trước, Tuyên ngôn Quốc tế về Nhân quyền đã xác định những gì mỗi con người cần để tồn tại và phát triển. Đó là một bước đột phá cả về tư tưởng lẫn chính trị, và kể từ đó đến nay, vẫn là nền tảng chung của cộng đồng quốc tế.
Năm nay, Ngày Nhân quyền Quốc tế (10/12) có chủ đề: “Nhân quyền, những điều thiết yếu hằng ngày của chúng ta”, nhằm tái khẳng định các giá trị của nhân quyền và cho thấy rằng đó vẫn là lựa chọn đúng đắn cho toàn nhân loại. Trong giai đoạn đầy biến động và khó lường hiện nay, với tinh thần “Tôn trọng và hiểu biết - Đối thoại và hợp tác - Tất cả các quyền con người cho tất cả mọi người,” Việt Nam sẽ tiếp tục đóng góp tích cực cho công cuộc chung của nhân loại, vì một thế giới hòa bình, công bằng và nhân văn./.