Bị cáo Trần Phương Bình là người đầu tiên trả lời xét hỏi tại phiên tòa ngày 28/11. (Ảnh: Thành Chung/TTXVN) Chiều 28/11, sau phần công bố cáo trạng, phiên tòa xét xử vụ án thiệt hại hơn 3.608 tỷ đồng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Á (DAB) bắt đầu bước sang phần xét hỏi.
Bị cáo Trần Phương Bình (nguyên Tổng Giám đốc, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị, Chủ tịch Hội đồng tín dụng DAB) là người mà Hội đồng xét xử xét hỏi đầu tiên.
Lập phiếu thu khống để mua cổ phần - “né” thanh tra ngân quỹ
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, bị cáo Trần Phương Bình bị truy tố về 21 hành vi lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản, sáu hành vi cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.
Tại tòa, bị cáo Trần Phương Bình thừa nhận các hành vi bị truy tố là đúng. Ngoài ra, chủ tọa phiên tòa cho biết Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an còn tách sáu hành vi phạm tội khác của bị cáo Trần Phương Bình để tiếp tục điều tra. Hội đồng xét xử không xem xét những hành vi đó trong vụ án này.
Theo cáo trạng, lợi dụng các đợt bán cổ phần để tăng vốn điều lệ của ngân hàng, bị cáo Trần Phương Bình đã chỉ đạo các nhân viên dưới quyền thực hiện việc lập phiếu thu khống hàng trăm tỷ đồng để mua cổ phần của DAB đứng tên mình và người thân.
[Xét xử vụ án tại Ngân hàng Đông Á: Trần Phương Bình, Vũ "nhôm" hầu tòa]
Cụ thể, vào năm 2007, DAB phát hành hai đợt chào bán cổ phần để tăng vốn điều lệ từ 880 tỷ đồng lên 1.600 tỷ đồng, bị cáo Bình đã chỉ đạo bị cáo Nguyễn Đức Vinh (nguyên Trưởng phòng ngân quỹ hội sở kiêm thủ quỹ của DAB) lập phiếu thu thu khống 374 tỷ đồng để mua 5.397.400 cổ phần. Bằng cách làm này, Trần Phương Bình đã sở hữu được cổ phần của DAB nhưng không trả tiền mua cổ phần này cho DAB.
Để che giấu hành vi, cuối năm 2007 bị cáo Trần Phương Bình chỉ đạo Vinh xuất quỹ chi 23.252 lượng vàng (không lập chứng từ) và phối hợp với phòng kinh doanh DAB bán cho các hiệu vàng tại Thành phố Hồ Chí Minh lấy 374 tỷ đồng bù vào đúng số tiền âm quỹ do bán cổ phần cho người thân và "sân sau" của mình.
Đây chỉ là một trong những lần “phù phép” của bị cáo Trần Phương Bình, chỉ đạo cấp dưới thu khống tiền để hợp thức hóa việc mua cổ phần của bị cáo và người thân. Đến nay, 74.279.056 cổ phần DAB mà ông Bình và người thân đứng tên vẫn thuộc sở hữu của ông Bình và hằng năm DAB vẫn trả cổ tức. Hiện Cơ quan điều tra đã kê biên số cổ phần này.
Bị cáo Trần Phương Bình khai vào thời điểm DAB bắt đầu hoạt động vào năm 1992, DAB có số vốn điều lệ là 20 tỷ đồng. Từ đó đến năm 2014, DAB đã 39 lần thay đổi vốn điều lệ, đến thời điểm đó là 5.000 tỷ đồng. Lúc đó, Chủ tịch Hội đồng quản trị DAB là bà Cao Thị Ngọc Dung (là vợ của bị cáo Bình, hiện là Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc Công ty cổ phần vàng bạc đá quý Phú Nhuận - PNJ, thời điểm đó là Cửa hàng trưởng). Đến năm 1997 thì bị cáo Bình trở thành Tổng giám đốc DAB.
Các bị cáo tại phiên tòa ngày 28/11. (Ảnh: Thành Chung/TTXVN) Khi chủ tọa hỏi về số tiền hơn 2.057 tỷ đồng từ hành vi lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản, bị cáo đã sử dụng vào việc gì, bị cáo Trần Phương Bình khai số tiền này hiện nằm trong số cổ phần của bị cáo và người thân ở DAB, chưa mất đi.
Về vấn đề kiểm quỹ ở DAB, Trần Phương Bình khai không thực hiện việc kiểm quỹ hằng ngày vì nguyên nhân âm quỹ do các hành vi phạm tội của bị cáo. Trưởng phòng ngân quỹ, nhân viên thủ quỹ đều biết nhưng không có ý kiến vì tin vào sự chỉ đạo của bị cáo.
Riêng Trưởng phòng kế toán có ý kiến phản đối nhưng bị cáo Trần Phương Bình từ chối và nói đã giao cho Nguyễn Đức Vinh (nguyên Trưởng phòng ngân quỹ hội sở kiêm thủ quỹ của DAB) thực hiện những việc này; hứa sẽ khắc phục, không để xảy ra sai sót khi kiểm toán cuối năm.
Đến năm 2014, Ngân hàng Nhà nước đã thanh tra toàn diện DAB, phát hiện sự thiếu hụt ngân quỹ. Trước đó, dù có thanh tra nhưng bị cáo Trần Phương Bình đã chỉ đạo cấp dưới điều chuyển trên sổ sách các khoản âm quỹ cho các chi nhánh, các phòng giao dịch trong hệ thống để che giấu cơ quan thanh tra. Sau khoảng 10 ngày thì các chi nhánh, phòng giao dịch điều chuyển trở lại.
Khi chủ tọa hỏi, theo bị cáo Bình, việc cơ quan thanh tra Ngân hàng Nhà nước không phát hiện âm quỹ trước năm 2014 là đã thực hiện hết trách nhiệm chưa, bị cáo Bình trả lời là “không có ý kiến.”
Cách ly Vũ “nhôm” để xét hỏi
Tại phiên tòa ngày 28/11, Hội đồng xét xử đã yêu cầu cách ly bị cáo Phan Văn Anh Vũ (tức Vũ "nhôm"), bị cáo Nguyễn Thị Ái Lan (nguyên Trưởng phòng quản lý tài sản nợ và có thuộc khối kinh doanh nguồn vốn DAB) tại trại tạm giam và cách ly tại tòa để xét hỏi. Vì thế, Vũ “nhôm” không tham dự phiên tòa vào chiều 28/11.
Theo cáo trạng, năm 2013, DAB có chủ trương tăng vốn điều lệ từ 5.000 tỷ đồng lên 6.000 tỷ đồng vào năm 2014. Với mối quan hệ từ trước, bị cáo Bình và Vũ "nhôm" đã bàn bạc thống nhất sẽ mua 60 triệu cổ phần của DAB với giá 600 tỷ đồng.
Nguồn tiền để mua cổ phần của DAB là do Vũ "nhôm" thế chấp 220 lô đất tại Đà Nẵng để vay 400 tỷ đồng của DAB. Còn 200 tỷ đồng, Vũ "nhôm" chỉ ký khống chứng từ nộp tiền và DAB đã xuất quỹ chi 200 tỷ đồng cho Vũ để mua cổ phần.
Tuy nhiên, năm 2014, DAB tăng vốn điều lệ không thành nên bị cáo Trần Phương Bình đã chỉ đạo chuyển trả cho Công ty cổ phần Bắc Nam 79 số tiền nộp mua cổ phần kèm theo cả tiền lãi là 609 tỷ đồng.
Sau khi được DAB trả lại tiền, Vũ "nhôm" đã dùng 500 tỷ đồng để mua lại 50 triệu cổ phần của bốn cổ đông khác của DAB, còn 100 tỷ đồng Vũ tiêu xài hết. Cáo trạng xác định Phan Văn Anh Vũ đã lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt 200 tỷ đồng của DAB, tính đến nay là 203 tỷ đồng cả lãi. Đến trước khi xét xử, bị cáo này đã khắc phục hậu quả hơn 173 tỷ đồng.
Ngày mai (29/11), phiên tòa tiếp tục với phần xét hỏi./.
