Nghị sỹ người Đức Manfred Weber. (Nguồn: Euractiv) Cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu (EP) diễn ra từ ngày 23-26/5 tới sẽ trở thành bối cảnh cho một cuộc chiến chính trị dự kiến kéo dài suốt mùa Hè này đối với các vị trí quyền lực nhất của Brussels, trong khi Đức và Pháp đang bất đồng về vị trí quan trọng nhất: Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC).
Người có vẻ đang chiếm ưu thế rõ ràng để thay thế ông Jean-Claude Juncker làm chủ tịch EC là nghị sỹ người Đức Manfred Weber, ứng cử viên của đảng Dân chủ nhân dân (EPP), nhóm đảng trung hữu chiếm ưu thế tại EP.
Tuy nhiên, người bảo trợ của ông Weber, Thủ tướng Đức Angela Merkel, hiện đang bất đồng với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron- nhân vật đã công khai phản đối ông Weber và lãnh đạo các nước EU cũng không hề muốn để quyền quyết định vào tay EP.
Đánh giá thấp khả năng nhà đàm phán Brexit người Pháp Michel Barnier có thể giành được chức Chủ tịch EC, một người trong cuộc nhận định nếu Đức không nhận được chức Chủ tịch EC thì người Pháp cũng sẽ không thể đạt được điều này. Và việc đó có thể mở ra cánh cửa cho một ai đó khác, có thể là Ủy viên châu Âu phụ trách cạnh tranh, bà Margrethe Vestager, một ngôi sao trong bộ máy của ông Juncker.
Nếu Vestager đắc cử chức Chủ tịch EC thì bà sẽ trở thành người phụ nữ đầu tiên giữ vị trí quan trọng nhất của EU. Bà Vestager không phải là thành viên EP nhưng đã được nhóm Liên minh Tự do và Dân chủ (ALDE) đề cử. Đảng này dự kiến sẽ gia tăng cả về quy mô và quyền lực với sự xuất hiện của các thành viên từ phong trào trung tâm của Macron.
Một nguồn tin chính trị hàng đầu tiết lộ Thủ tướng Đức sẽ ủng hộ ứng cử viên Vestager bởi EP nhiều khả năng sẽ ưu tiên chọn ứng viên đến từ một trong các nhóm chính trị.
Một số nguồn tin khác từ Nghị viện đã xác nhận rằng các thành viên EP sẽ không chấp nhận bất kỳ ứng cử viên nào được đề cử mà không theo cách thức của thể thức "spitzenkandidat" (Thể thức cho phép khối chính trị lớn nhất trong nghị viện có quyền chọn người thay thế Chủ tịch EC). Tuy nhiên, khối đảng của vị chủ tịch tương lai cuối cùng có lẽ cũng không nhất thiết phải là nhóm giành được số ghế lớn nhất, miễn là ứng viên này nhận được sự hậu thuẫn của Hội đồng châu Âu toàn năng.
Gần đây, tại Brussels đã lan truyền thông tin cho rằng ông Michel Barnier có thể nổi lên sau cuộc bầu cử với tư cách là một ứng cử viên của một sự thỏa hiệp. Nhà đàm phán đáng kính nằm trong EPP của bà Merkel và đến từ nước Pháp của ông Macron.
Tuần trước, tại hội nghị thượng đỉnh không chính thức của Liên minh châu Âu (EU) tại Sibiu (Romania), Thủ tướng Merkel đã không đánh giá cao việc Tổng thống Macron công khai phát biểu chống lại Weber và cả tiến trình "spitzenkandidat."
Ông Macron tuyên bố rằng mọi người không nên thỏa hiệp với một ứng cử viên kém nhất. Nhận xét được coi như cú đánh cùng lúc vào đồng minh bảo thủ của bà Merkel và người đứng đầu EC đồng thời là cựu ứng cử viên của EPP, Juncker.
Trước đó, tại Hội nghị thượng đỉnh châu Âu hồi tháng 4, ông Macron đã làm các nhà lãnh đạo đồng cấp nổi giận khi phản đối việc kéo dài thời hạn đàm phán Brexit giữa phía Anh với ông Barnier - người ủng hộ cao cấp duy nhất của Tổng thống Pháp.
[Căng thẳng cuộc chạy đua nước rút cho chức Chủ tịch EC]
Sau Sibiu, bà Merkel đã thừa nhận trong một cuộc phỏng vấn rằng đôi khi bà và ông Macron đã phải "chiến đấu" để giải quyết các vấn đề. Những người am hiểu tại Brussels mô tả đây là một uyển ngữ lịch sự để nói về một mối quan hệ "khủng khiếp" và đánh giá hai bên "hoàn toàn thiếu sự thấu hiểu."
Trong số các ứng cử viên khác cho vị trí số 1 của EU này có ứng cử viên người Hà Lan Frans Timmermans, nhân vật lãnh đạo chiến dịch của đảng Dân chủ Xã hội (S&D). Ông hiện là Phó chủ tịch thứ nhất của EC.
Hơn 400 triệu người châu Âu đủ điều kiện bỏ phiếu sẽ tham gia một loạt các cuộc bầu cử diễn ra từ ngày 23-26/5, và sau khi có kết quả thì các nhà lãnh đạo của các khối đảng trong EP sẽ thương lượng để hình thành các nhóm chính trị mới ở Strasbourg. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo quốc gia sẽ muốn "đánh cắp" công việc của Nghị viện và áp đặt lựa chọn của riêng họ cho các các vị trí cao nhất, vì vậy Hội đồng châu Âu sẽ họp gần như ngay lập tức vào ngày 28/5.
Tại Hội nghị thượng đỉnh ngày 28/5, lãnh đạo các quốc gia thành viên sẽ khởi động công cuộc tìm kiếm người kế nhiệm không chỉ cho EC mà cho cả Hội đồng châu Âu.
Những vị trí quan trọng khác, đang thuộc về ba người Italy, là đại diện cấp cao về chính sách an ninh và đối ngoại, Federica Mogherini; Chủ tịch Ngân hàng trung ương châu Âu Mario Draghi và Chủ tịch EP Antonio Tajani.
Các quan chức Brussels mong muốn rằng các chức vụ cao cấp được phân bổ cân bằng trên toàn khối về mặt địa lý và các cuộc đàm phán giữa những nhà lãnh đạo của các nước thành viên và EP sẽ xác định được phương hướng ý thức hệ. Tuy nhiên, nhiều người, kể cả bản thân bà Vestager, đã nhấn mạnh rằng lần này phụ nữ nên được "thi đấu" một cách công bằng.
Ông Tusk xác định nhiệm vụ của cuộc họp ngày 28/5 là phác thảo danh sách những người được đề cử để đưa ra thông qua tại Hội nghị thượng đỉnh EU, theo kế hoạch là vào ngày 20 và 21/6.
Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh tại Sibiu, ông Tusk cho biết sẽ làm hết sức mình để tạo ra sự cân bằng giữa các nước châu Âu hơn so với hiện nay./.
