Công tác kiểm dịch tại sân bay Quốc tế Tân Sơn Nhất, Thành phố Hồ Chí Minh. (Ảnh: Phương Vy/TTXVN) Năm 2016 đã xảy ra một số dịch bệnh có diễn biến phức tạp nhưng Việt Nam có đáp ứng tốt, từ giám sát, chống dịch cho tới huy động lực lượng giải quyết.
Nhìn nhận lại “bức tranh” toàn cảnh về tình hình dịch bệnh trong năm 2016 và dự báo trong năm 2017, phóng viên VietnamPlus đã có cuộc trao đổi với phó giáo sư Trần Đắc Phu - Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) về vấn đề này.
Bùng phát mạnh dịch do virus Zika
- Nhìn lại năm 2016, ông có đánh giá như thế nào về tình hình dịch bệnh trong năm qua?
Phó giáo sư Trần Đắc Phu: Hiện nay, tình hình dịch bệnh ngày càng diễn biến phức tạp ở trên thế giới như dịch Ebola, MERS-CoV từ những năm trước đây nhưng năm vừa qua vẫn ghi nhận tại nhiều nước như Tây Phi, Trung Đông.
Dịch cúm gia cầm vẫn tồn tại ở nhiều nước châu Âu, và trên toàn thế giới. Riêng dịch cúm AH7N9 vẫn lưu hành ở Trung Quốc. Đáng chú ý nhất là tình hình dịch bệnh do virus Zika năm qua bùng phát rất mạnh trong năm 2016 gây ra chứng đầu nhỏ ở trẻ em.
Việt Nam không nằm ngoài bối cảnh tình hình dịch bệnh chung đó. Bởi hiện nay tình hình đi lại, giao lưu quốc tế giữa Việt Nam và các nước rất phổ biến. Dịch bệnh trong vòng 24 giờ có thể xuất hiện từ quốc gia này tới quốc gia khác.
Riêng về dịch Zika truyền bởi muỗi vằn - loại muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết, trong khi loại muỗi này rất phổ biến tại Việt Nam. Việt Nam lưu hành muỗi sốt xuất huyết.
- Theo ông dịch bệnh do virus Zika gây ra liệu có đáng lo ngại với Việt Nam trong năm nay?
Phó giáo sư Trần Đắc Phu: Trong thời gian qua chúng ta đã phát hiện ra một số tỉnh có chẩn đoán ca bệnh nhiễm virus Zika. Đặc biệt trong thời gian gần đây số ca mắc bệnh có tăng tại Thành phố Hồ Chí Minh với trên 200 ca.
Chúng tôi nhận định, trong năm tới, dịch bệnh do virus Zika sẽ tăng kể cả số địa phương và số ca bệnh tăng. Với virus Zika, chúng tôi xác định nó sẽ trở thành bệnh dịch lưu hành, bởi nó có nguồn bệnh, vật trung gian truyền bệnh là loại muỗi sốt xuất huyết. Vì vậy, bệnh này lưu hành như bệnh sốt xuất huyết.
Trong thời điểm này chúng ta không quan ngại lắm về số bệnh nhân nhiễm virus Zika vì phần lớn các ca bệnh nhẹ và không gây tử vong. Nhưng đặc biệt chúng ta quan ngại tới các bà mẹ mang thai, nó có thể liên quan tới chứng đầu nhỏ.
Phó giáo sư Trần Đắc Phu - Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng. (Ảnh: Doãn Đức/Vietnam+) Lo ngại bệnh do biến chủng của vi sinh vật
- Ông có dự báo như thế nào về tình hình dịch bệnh trong năm 2017?
Phó giáo sư Trần Đắc Phu: Năm 2016, dịch bệnh có diễn biến phức tạp, nhưng Việt Nam có đáp ứng tốt trong các khâu như giám sát dịch, chống dịch và huy động lực lượng.
Năm 2017, ngành y tế đã đưa ra một số nhận định như các bệnh dịch mới nổi có thể tiếp tục bùng phát trên thế giới trong đó có Việt Nam. Đặc biệt là các bệnh liên quan tới sự biến chủng của vi sinh vật khó có thể lường trước được. Chẳng hạn như chủng cúm và một số bệnh lưu hành theo chu kỳ một vài năm lại tăng lên.
Bên cạnh đó, các bệnh trên động vật có thể lan sang người mà trước kia chỉ tồn tại bệnh đó ở trên động vật. Nguyên nhân là do con người hiện nay tiếp xúc với động vật hoang dã nhiều hơn, đi vào rừng nhiều hơn, do vậy lây nhiễm bệnh từ động vật.
Một số bệnh liên quan tới vắcxin tiêm chủng có nguy cơ lây lan mạnh, nguy hiểm chúng ta đã có vắcxin nên có thể khống chế được. Tôi cũng lưu ý, với nhóm bệnh này, nếu như ở đâu đó vùng nào đó không tập trung tiêm chủng tốt thì có thể xảy ra nhiều trường hợp mắc bệnh.
- Trong năm 2017 này, ông có thể chia sẻ, ngành y tế có biện pháp gì để đẩy mạnh hơn công tác phòng chống dịch bệnh?
Phó giáo sư Trần Đắc Phu: Do dịch bệnh vẫn có diễn biến phức tạp, khó lường, vì vậy ngành y tế đã phải lên nhiều kịch bản khác nhau để đề phòng các tình huống xảy ra bất kỳ lúc nào để ứng phó kịp thời.
Công tác dịch bệnh chúng tôi vẫn xác định đây là công việc luôn luôn đòi hỏi phải giám sát tốt. Chúng tôi đã lên kế hoạch những bệnh nào có thể xảy ra, những bệnh nào có thể tập trung ở vùng nào để có kế hoạch giám sát trọng điểm, giám sát thường xuyên trong cả hệ thống.
Toàn bộ ngành y tế dự phòng đã có kế hoạch phòng chống dịch bệnh trong năm 2017 để đáp ứng nhanh. Nếu dịch xảy ra không đáp ứng nhanh dịch sẽ bung ra. Bên cạnh đó là công tác đảm bảo đủ hóa chất, nhân lực, năng lực...
Chúng tôi xác định, không rơi vào tình trạng bị động, bởi để dịch bùng ra diện rộng việc khống chế sẽ rất khó. Thứ hai là phải có được đội lưu động phòng chống dịch từ tuyến trên hỗ trợ tuyến dưới ở bất kỳ khi nào.
Xin trân trọng cảm ơn Cục trưởng Trần Đắc Phu.
