Trên mỗi thùng nước mắm Phú Quốc đều gắn mã số để kiểm tra chất lượng. (Ảnh: PV/Vietnam+) Ngày 24/10, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã chỉ đạo Cục Quản lý cạnh tranh thành lập Đoàn liên ngành kiểm tra việc chấp hành quy định pháp luật của Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (VINASTAS).
Nội dung kiểm tra là làm rõ tính chất, cơ sở pháp lý tiến hành hoạt động khảo sát, công bố kết quả khảo sát của VINASTAS. Đồng thời, xác định mức độ vi phạm theo quy định của pháp luật hiện hành đối với hoạt động khảo sát và công bố kết quả khảo sát của VINASTAS (nếu có).
Đặc biệt, lãnh đạo Bộ Công Thương yêu cầu Cục Quản lý cạnh tranh phối hợp với các bộ, ngành liên quan tập trung, xác định rõ việc nhận tài trợ từ doanh nghiệp hoặc tổ chức kỹ thuật, khoa học của VINASTAS trong việc tiến hành các hoạt động khảo sát trong thời gian vừa qua.
Thành phần đoàn kiểm tra liên ngành gồm đại diện Bộ Công Thương, Bộ Nội vụ, Bộ Khoa học Công nghệ, Bộ Y tế, Bộ Công an, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam
Trước khi kiểm tra, Bộ trưởng yêu cầu Cục Quản lý cạnh tranh có văn bản yêu cầu VINASTAS chuẩn bị hồ sơ, tài liệu về quá trình khảo sát, báo cáo kết quả khảo sát và các nội dung liên quan đến nội dung kiểm tra để chuẩn bị làm việc với Đoàn kiểm tra.
Ngày 17/10, Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam đã ra thông cáo báo chí về kết quả khảo sát nước mắm trên toàn quốc. Bản thông cáo này đã nêu ra các vấn đề sai phạm phát hiện trong việc công bố ghi nhãn như hàm lượng đạm toàn phần, hàm lượng nitơ axit amin, hàm lượng nitơ amoniac và đặc biệt nhấn mạnh đến việc phát hiện hàm lượng Asen tổng của các loại nước mắm cao đạm vượt ngưỡng quy định.
Đại diện Hiệp hội nước mắm cho rằng, việc VINASTAS đưa ra kết quả 95,65% số mẫu khảo sát có độ đạm từ 40 độ đạm trở lên được đánh giá có hàm lượng thạch tín vượt ngưỡng quy định sẽ khiến dư luận và người tiêu dùng đều hiểu là nước mắm có độ đạm cao đều nhiễm Asen độc hại cho sức khỏe người tiêu dùng.
Cụ thể, từ chỗ phân tích Asen tổng và Arsen vô cơ, như VINASTAS đã khẳng định không phát hiện Asen vô cơ, VINASTAS đã lái và dẫn người tiêu dùng đi đến kết luận nước mắm 40 độ đạm - nước mắm truyền thống có mức Asen vượt ngưỡng quy định, trong khi không có quy định nào về Asen tổng trong nước mắm.
Khi thông tin phát ra đã gây tác động không nhỏ đến ngành nước mắm truyền thống cũng như khiến người tiêu dùng hoang mang.
Từ góc độ chuyên ngành, sau khi vào cuộc xác minh, ngày 22/10, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã ban hành văn bản thông tin chính thức về kết quả kiểm tra liên ngành về việc chấp hành pháp luật về an toàn thực phẩm đối với việc sản xuất, kinh doanh nước mắm tại 5 tỉnh, thành phố.
Đoàn kiểm tra đã lấy 247 mẫu ngẫu nhiên với 210 nhãn hiệu sản phẩm nước mắm khác nhau của 82 cơ sở sản xuất (cả theo phương pháp truyền thống và công nghiệp), trên thị trường và một số siêu thị để kiểm nghiệm.
Kết quả kiểm tra cho thấy không phát hiện mẫu nước mắm nào chỉ được sản xuất từ nước và hóa chất. Các cơ sở được kiểm tra đều sản xuất nước mắm từ nguyên liệu là cá và muối hoặc nước mắm cốt (được sản xuất từ cá và muối) và phụ gia thực phẩm với các tỷ lệ khác nhau.
Về kết quả kiểm nghiệm Asen, 247/247 (100%) các mẫu nước mắm được kiểm nghiệm không phát hiện Asen vô cơ vượt ngưỡng giới hạn tối đa cho phép theo QCVN 8-2:2011/BYT của Bộ Y tế.
Về kiểm nghiệm các kim loại nặng khác, hàm lượng chì, thủy ngân và cadimi đều đạt theo quy chuẩn QCVN 8-2:2011/BYT của Bộ Y tế.
Đoàn kiểm tra liên ngành nhận thấy không có căn cứ để khẳng định một sản phẩm sử dụng nhiều phụ gia thực phẩm sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Như vậy, các thông tin nước mắm là nước pha hóa chất, nước mắm có nhiễm thạch tín (thạch tín chỉ được gọi cho Asen vô cơ) ảnh hưởng đến sức khỏe con người là không chính xác gây tâm lý hoang mang cho người dân và ảnh hưởng đến việc sản xuất, kinh doanh nước mắm kể cả nước mắm sản xuất theo phương pháp truyền thống và công nghiệp.
Trước những nội dung trên, Thủ tướng Chính phủ đã có văn bản giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan xem xét cụ thể việc chấp hành các quy định pháp luật trong quá trình đưa thông tin trên báo chí của Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam, xử lý nghiêm các sai phạm (nếu có) và báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 10/11/2016./.
