Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN) Trước sự hoang mang, lo lắng của người tiêu dùng về thông tin nước mắm chứa asen vượt ngưỡng cho phép, tiến sỹ Trần Đáng, nguyên Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết asen là một á kim loại rất độc, cơ chế gây độc có thể xâm nhập qua đường thở, da, qua đường thực phẩm, nước uống.
Tuy nhiên, asen có 2 loại là asen vô cơ và asen hữu cơ. Nói đến độc của asen người ta thường nói đến asen vô cơ. Asen vô cơ là một hợp chất của asen với nguyên tử, nguyên tố khác. Còn asen hữu cơ là hợp chất có liên kết với phân tử carbon. Asen hữu cơ rất dễ hấp thụ vào cơ thể và cũng đào thải ra ngoài cơ thể rất nhanh. Cụ thể, 1g asen hữu cơ vào cơ thể sau 6 giờ có thể đào thải chỉ còn 0,5g; sau 12 giờ sẽ hết.
Ông Trần Đáng nêu rõ asen hữu cơ phổ biến trong môi trường thủy sản và hầu như trong các loài cá nào cũng có. Vì thế, trong nước mắm sẽ có asen hữu cơ. Còn asen vô cơ nếu có trong nước mắm, thực phẩm thì sẽ rất độc hại cho cơ thể.
Các quy định của Bộ Y tế chỉ nêu giới hạn của asen là asen vô cơ. Hiện nay, người ăn vào từ 0,01-0,05mg asen/ngày trong khi lượng chấp nhận được của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) là 15mg asen vô cơ/kg thể trọng/tuần.
Vì vậy, 1 lít nước mắm sẽ có tối đa 0,05mg asen vô cơ. Một người một ngày ăn 10ml nước mắm thì mới ăn vào 0,005mg asen vô cơ. Như vậy, con số này vẫn nằm trong giới hạn và cũng chưa đạt giới hạn lượng đưa vào cơ thể trong tuần theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới.
Còn theo Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn, QCVN 8-2:2011/BYT là “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với giới hạn ô nhiễm kim loại nặng trong thực phẩm” được ban hành theo Thông tư số 02/2011/TT/BYT ngày 13/01/2011 của Bộ Y tế.
Bản quy chuẩn này “giới hạn lượng ăn vào hằng tuần có thể chấp nhận tạm thời” tính theo mg/kg thể trọng đối với 6 thứ kim loại nặng, trong đó có asen. Bản quy chuẩn có ghi rõ là tính theo asen vô cơ, từ đó quy định giới hạn ô nhiễm 6 thứ kim loại nặng trong thực phẩm, trong đó giới hạn asen trong nước chấm là 1mg/l.
Như vậy, bản quy chuẩn chỉ có quy định giới hạn về asen vô cơ, không có quy định về asen hữu cơ hay "asen tổng." Asen vô cơ mới chính là thạch tín độc hại còn asen hữu cơ là chất tồn tại tự nhiên trong hải sản hay các nguyên liệu làm nước chấm, không gây độc hại đối với cơ thể con người, vì vậy không quy định giới hạn.
Ngay cả những nơi rất chặt chẽ về an toàn thực phẩm như Mỹ hay châu Âu cũng không quy định giới hạn asen hữu cơ./.
