Một cuộc điều tra của Đài Deutsche Welle (DW) cùng các đối tác châu Âu vừa phanh phui việc Ngân hàng tinh trùng châu Âu (ESB) tại Đan Mạch đã phân phối tinh trùng mang đột biến gien TP53 - loại gene liên quan nguy cơ cao mắc nhiều bệnh ung thư, đặc biệt ở trẻ em.
Theo phóng viên TTXVN tại châu Âu, năm 2023, ESB phát hiện một người hiến tinh trùng thường xuyên, được mã hóa là người hiến tặng 7069, mang đột biến hiếm của gene TP53.
Đột biến này làm suy giảm khả năng ức chế tế bào ung thư, khiến người mang có nguy cơ mắc nhiều loại ung thư suốt đời.
Tuy nhiên, nhiều phụ huynh có con được thụ thai bằng tinh trùng của người này không được cảnh báo. Một số trẻ đã mắc ung thư, thậm chí tử vong, theo các chuyên gia tư vấn di truyền.
Điều tra của DW cho thấy trong hơn 15 năm, phụ nữ ở ít nhất 14 quốc gia đã mua tinh trùng từ người hiến tặng 7069, dẫn đến ít nhất 197 trẻ được thụ thai. Tuy nhiên, con số thực tế có thể cao hơn do ESB không công bố đầy đủ dữ liệu.
Riêng tại Bỉ, đã có 53 trẻ em, vượt xa quy định pháp lý giới hạn tinh trùng của một người hiến chỉ được cấp cho 6 phụ nữ.
ESB khẳng định đã chặn vĩnh viễn người hiến tặng vào tháng 10/2023, nhưng nhiều gia đình chỉ được thông báo 1 năm rưỡi sau khi ngân hàng phát hiện đột biến.
ESB đổ lỗi cho hệ thống báo cáo yếu kém và “du lịch sinh sản” khiến việc kiểm soát phân phối tinh trùng trở nên khó khăn.
Trong khi đó, quy định của Liên minh châu Âu (EU) không giới hạn số trẻ tối đa được sinh ra từ 1 người hiến tặng, cũng không có cơ sở dữ liệu theo dõi xuyên biên giới. Điều này khiến việc truy tìm, cảnh báo và xét nghiệm cho trẻ càng trở nên khó khăn.
Các hiệp hội gia đình và chuyên gia y tế kêu gọi EU áp đặt giới hạn bắt buộc về số gia đình được sử dụng tinh trùng của một người hiến tặng, ví dụ chỉ tối đa 6 gia đình và thành lập cơ quan đăng ký toàn cầu để theo dõi người hiến tặng.
Nhiều trẻ mang đột biến TP53 phải theo dõi y tế suốt đời. Một số phụ huynh bày tỏ cảm giác “bị bỏ rơi” vì không được phòng khám hay ngân hàng tinh trùng thông báo kịp thời.
Một người mẹ ở Pháp chia sẻ bà cảm thấy “tội lỗi khủng khiếp” khi biết con gái mình thừa hưởng đột biến di truyền: “Người hiến tặng không có lỗi. Nhưng tôi không thể ngừng nghĩ rằng quyết định thụ thai theo cách này đã khiến con mình gặp nguy hiểm.”
Cuộc điều tra tiếp tục gây áp lực lên ESB và thúc đẩy yêu cầu cải tổ toàn diện ngành công nghiệp hiến tặng tinh trùng tại châu Âu./.
Bê bối người hiến tinh trùng mang gene gây ung thư làm cha của 52 trẻ em tại Bỉ
Một người hiến tinh trùng người Đan Mạch, mang gene đột biến có thể gây ung thư, đã trở thành cha của 52 đứa trẻ tại Bỉ trong giai đoạn từ năm 2008-2017.
