Nạn khai thác cát ở xã Mường Phăng, huyện Điện Biên (tỉnhĐiện Biên) - nơi gắn liền với cụm di tích Sở chỉ huy Chiến dịch lịch sửĐiện Biên Phủ đã xuất hiện từ lâu.
Trước nhu cầu của thị trường xâydựng, hoạt động khai thác cát của người dân trên địa bàn xã này càng giatăng bởi sự buông lỏng, yếu kém trong công tác quản lý của chính quyềnđịa phương.
Vượt qua gần 30km trên cungđường rừng vòng vèo, uốn lượn men theo sống núi đầy ổ gà, ổ voi, nhiềuđiểm sạt lở lớn chúng tôi cũng đến được địa phận bản Ngưu, một trong 47bản, đội của xã Mường Phăng.
Từ trên đỉnh con dốc bắt đầu đi vào trungtâm xã đã nghe rất rõ tiếng động cơ, còi xe ôtô, tiếng máy nổ ầm ầm từhướng trung tâm xã vọng đến, cứ ngỡ tại địa bàn này đang thi công côngtrình lớn. Nhưng khi hỏi người dân mới biết đó là những chuyến xe đangvận chuyển cát ra khỏi địa bàn, tiếng máy nổ rền vang là từ hàng chụcchiếc máy hút cát của người dân đang vận hành ở một vài bản gần đấy.
Khảo sát thực tế trên suốt chiều con đường đi vào trungtâm xã dẫn đến bản Mường Phăng, dễ dàng bắt gặp những điểm hút cát đanghoạt động. Cát được hút từ lòng suối Nậm Phăng, ở nhiều điểm khai tháccát nước bẩn chảy lênh láng ra đường gây ứ đọng và một lượng lớn nướcbùn, đất từ hệ thống ống xả thải ra phủ kín những diện tích trước đây làmặt ruộng.
Phần lớn tại những điểm khai thác cát này là ruộng, bãitrống ven suối được người dân đồng ý cho các đối tượng khai thác cátthuê, mượn diện tích với mức tiền và thời gian sử dụng đã thỏa thuận. Dođó, một số diện tích đất nông nghiệp của các hộ dân ven suối cho thuêlàm điểm tập kết cát mất độ màu mỡ rất khó phục hồi.
Nguy cơ gây sạt lởlàm biến dạng dòng chảy của suối Nậm Phăng đã trở thành hiện thực khixuất hiện sạt lở, nạn “cát tặc” ở đây còn ảnh hưởng không nhỏ đến đờisống sinh hoạt của người dân sống gần các điểm khai thác cát.
Trao đổi với ông Lường Văn Ủa, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã MườngPhăng chúng tôi được biết trước đây tình trạng khai thác cát trên địabàn chỉ diễn ra nhỏ lẻ, manh mún. Bây giờ dọc suối Nậm Phăng có khoảng30 điểm khai thác cát thường xuyên, nhưng chỉ có 4 hộ được cấp giấy phéphoạt động khai thác cát.
Cái khó của chính quyền địa phương là thẩmquyền xử phạt hành chính chưa đủ mạnh, giá trị mang lại từ bán cát lớnnên sau khi bị xử phạt, các chủ máy hút cát lại tiếp tục khai thác.
Xã Mường Phăng có trên 1.700 hộ dân với hơn 8.800 khẩu, sốhộ nghèo, đói chiếm hơn 41% (hơn 770 hộ). Trong phát triển kinh tế,chính quyền xã luôn ưu tiên và coi du lịch mục tiêu hàng đầu. Thực tếcho thấy xã có tiềm năng du lịch sẵn có để đẩy nhanh công tác xoá đóigiảm nghèo từ du lịch. Bởi nơi đây có di tích lịch sử nổi tiếng cấp quốcgia là Sở chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ - đại bản doanh của Đại tướngVõ Nguyên Giáp.
Quần thể khu du lịch Pá Khoang với thảm thực vậtphong phú, nhiều loại thú quý hiếm, địa hình đa dạng, khí hậu trong lànhgiữa một vùng thiên nhiên cảnh đẹp hùng vĩ, ẩn hiện trong mây trời nonnước. Nguồn văn hóa phi vật thể như phong tục, tập quán của các dântộc Thái, Khơ mú, Mông trên địa bàn còn nguyên giá trị đặc sắc, hấp dẫnkhách du lịch.
Tuy vậy, hoạt động khai tháctrái phép ở xã này đã làm cung đường du lịch từ thành phố Điện Biên Phủqua Tà Lèng đi Mường Phăng xuống cấp nghiêm trọng, gây khó khăn, trởngại và tiềm ẩn rủi ro rất cao đối với khách khi lên đây. Do đó cáccơ quan chức năng, chính quyền địa phương sớm có những giải pháp hữuhiệu nhằm ngăn chặn tình trạng khai thác “cát tặc” trên địa danh lịch sửnày./.
Trước nhu cầu của thị trường xâydựng, hoạt động khai thác cát của người dân trên địa bàn xã này càng giatăng bởi sự buông lỏng, yếu kém trong công tác quản lý của chính quyềnđịa phương.
Vượt qua gần 30km trên cungđường rừng vòng vèo, uốn lượn men theo sống núi đầy ổ gà, ổ voi, nhiềuđiểm sạt lở lớn chúng tôi cũng đến được địa phận bản Ngưu, một trong 47bản, đội của xã Mường Phăng.
Từ trên đỉnh con dốc bắt đầu đi vào trungtâm xã đã nghe rất rõ tiếng động cơ, còi xe ôtô, tiếng máy nổ ầm ầm từhướng trung tâm xã vọng đến, cứ ngỡ tại địa bàn này đang thi công côngtrình lớn. Nhưng khi hỏi người dân mới biết đó là những chuyến xe đangvận chuyển cát ra khỏi địa bàn, tiếng máy nổ rền vang là từ hàng chụcchiếc máy hút cát của người dân đang vận hành ở một vài bản gần đấy.
Khảo sát thực tế trên suốt chiều con đường đi vào trungtâm xã dẫn đến bản Mường Phăng, dễ dàng bắt gặp những điểm hút cát đanghoạt động. Cát được hút từ lòng suối Nậm Phăng, ở nhiều điểm khai tháccát nước bẩn chảy lênh láng ra đường gây ứ đọng và một lượng lớn nướcbùn, đất từ hệ thống ống xả thải ra phủ kín những diện tích trước đây làmặt ruộng.
Phần lớn tại những điểm khai thác cát này là ruộng, bãitrống ven suối được người dân đồng ý cho các đối tượng khai thác cátthuê, mượn diện tích với mức tiền và thời gian sử dụng đã thỏa thuận. Dođó, một số diện tích đất nông nghiệp của các hộ dân ven suối cho thuêlàm điểm tập kết cát mất độ màu mỡ rất khó phục hồi.
Nguy cơ gây sạt lởlàm biến dạng dòng chảy của suối Nậm Phăng đã trở thành hiện thực khixuất hiện sạt lở, nạn “cát tặc” ở đây còn ảnh hưởng không nhỏ đến đờisống sinh hoạt của người dân sống gần các điểm khai thác cát.
Trao đổi với ông Lường Văn Ủa, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã MườngPhăng chúng tôi được biết trước đây tình trạng khai thác cát trên địabàn chỉ diễn ra nhỏ lẻ, manh mún. Bây giờ dọc suối Nậm Phăng có khoảng30 điểm khai thác cát thường xuyên, nhưng chỉ có 4 hộ được cấp giấy phéphoạt động khai thác cát.
Cái khó của chính quyền địa phương là thẩmquyền xử phạt hành chính chưa đủ mạnh, giá trị mang lại từ bán cát lớnnên sau khi bị xử phạt, các chủ máy hút cát lại tiếp tục khai thác.
Xã Mường Phăng có trên 1.700 hộ dân với hơn 8.800 khẩu, sốhộ nghèo, đói chiếm hơn 41% (hơn 770 hộ). Trong phát triển kinh tế,chính quyền xã luôn ưu tiên và coi du lịch mục tiêu hàng đầu. Thực tếcho thấy xã có tiềm năng du lịch sẵn có để đẩy nhanh công tác xoá đóigiảm nghèo từ du lịch. Bởi nơi đây có di tích lịch sử nổi tiếng cấp quốcgia là Sở chỉ huy Chiến dịch Điện Biên Phủ - đại bản doanh của Đại tướngVõ Nguyên Giáp.
Quần thể khu du lịch Pá Khoang với thảm thực vậtphong phú, nhiều loại thú quý hiếm, địa hình đa dạng, khí hậu trong lànhgiữa một vùng thiên nhiên cảnh đẹp hùng vĩ, ẩn hiện trong mây trời nonnước. Nguồn văn hóa phi vật thể như phong tục, tập quán của các dântộc Thái, Khơ mú, Mông trên địa bàn còn nguyên giá trị đặc sắc, hấp dẫnkhách du lịch.
Tuy vậy, hoạt động khai tháctrái phép ở xã này đã làm cung đường du lịch từ thành phố Điện Biên Phủqua Tà Lèng đi Mường Phăng xuống cấp nghiêm trọng, gây khó khăn, trởngại và tiềm ẩn rủi ro rất cao đối với khách khi lên đây. Do đó cáccơ quan chức năng, chính quyền địa phương sớm có những giải pháp hữuhiệu nhằm ngăn chặn tình trạng khai thác “cát tặc” trên địa danh lịch sửnày./.
Xuân Tiến-Phương Liên (TTXVN/Vietnam+)
