Công dân Việt Nam chờ lên đường về nước. (Ảnh: Vietnam+) Sáng 30/8 (giờ địa phương), chuyến bay mang số hiệu VN5459 của Hãng Hàng không Quốc gia Việt Nam (Vietnam Airlines) đã cất cánh từ sân bay quốc tế Khu Hành chính Đặc biệt Macau (Trung Quốc) đưa 343 công dân Việt Nam đang mắc kẹt trở về nước. Chuyến bay dự kiến hạ cánh tại sân bay Cần Thơ vào khoảng 14 giờ cùng ngày (giờ Việt Nam).
Do ảnh hưởng của dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19, nhiều người lao động Việt Nam bị cắt hủy thẻ cư trú do không có việc làm hoặc hết hạn hợp đồng lao động. Ngoài ra, chuyến bay cũng có một số công dân Việt Nam đi du lịch Macau bị mắc kẹt khi dịch bệnh bùng phát. Đáng chủ ý, trong số này có 19 trẻ em dưới 2 tuổi, 61 phụ nữ mang thai và 34 người bệnh nặng.
Đây là chuyến bay đầu tiên đưa công dân Việt Nam từ Macau trở về nước kể từ khi dịch COVID-19 bùng phát. Chuyến bay diễn ra trong bối cảnh Chính phủ Việt Nam tạm thời dừng các đường bay quốc tế đến Việt Nam, do đó công tác tổ chức chuyến bay đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng Việt Nam với Tổng Lãnh sự quán Việt Nam, Chi nhánh Vietnam Airlines tại Hong Kong và các cơ quan chức năng sở tại.
Theo quy định về phòng chống dịch bệnh của Macau, trước khi lên máy bay, tất cả hành khách đều phải có giấy xét nghiệm với kết quả âm tính với virus SARS-CoV-2. Những phụ nữ mang thai, người mang bệnh nặng đều phải đi khám và được bảo đảm đủ điều kiện đi máy bay thì mới có thể mua vé.
Chia sẻ với phóng viên TTXVN tại Hong Kong, Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Hong Kong Trần Thanh Huân cho biết, quá trình thực hiện chuyến bay này cũng đã gặp một số khó khăn nhất định. Trước tiên là cộng đồng người Việt tại Macau rất lớn với khoảng 25.000 công dân. Khi dịch bệnh bùng phát, nhiều người lao động Việt Nam tại đây bị mất việc, bị hủy hợp đồng và một loạt lý do khác nên rất nhiều người có nguyện vọng được về nước.
Danh sách công dân Việt Nam tại Macau đăng ký về nước lên đến gần 598 người, trong khi khả năng đón nhận ở trong nước cũng có hạn. Ngoài ra, nhu cầu về nước của bà con trên toàn cầu nói chung rất lớn, vì thế phải có sự sắp xếp theo thứ tự ưu tiên đối với các chuyến bay đưa người Việt Nam về nước.
Một khó khăn khác là do dịch bệnh cùng với các quy định giãn cách xã hội, phong tỏa giao thông, cán bộ Tổng Lãnh sự quán tại Hong Kong không thể sang Macau để trực tiếp nắm tình hình mà tất cả đều liên hệ qua điện thoại, thư điện tử hoặc thông qua các đầu mối, hội đoàn người Việt ở Macau.
Qua đó, Tổng Lãnh sự quán tổng hợp, sàng lọc danh sách đúng đối tượng ưu tiên và những người thực sự có nhu cầu về nước, phối hợp với các cơ quan trong nước phê duyệt danh sách và chuyển sang cho Chi nhánh Vietnam Airlines tại Hong Kong triển khai bán vé. Do là chuyến bay thương mại mang tính đặc thù nên cơ quan hàng không vẫn triển khai bán vé như thông thường. Tổng Lãnh sự quán luôn bám sát quá trình triển khai, nếu có trường hợp thay đổi thì kịp thời bổ sung.
[Đưa 230 công dân Việt Nam từ Đài Loan về nước an toàn]
Ngoài ra, để bảo đảm chuyến bay đưa công dân về nước thuận lợi và đúng trình tự, Tổng Lãnh sự quán Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng sở tại, đặc biệt là cơ quan di trú và Hiệp hội lao động Macau. Các khâu phối hợp rất nhiều và lượng công việc lớn, đòi hỏi các cán bộ Tổng Lãnh sự quán phải nỗ lực, tích cực mới đảm bảo đáp ứng được các yêu cầu.
Các khách sạn và sòng bài tại Macau sử dụng rất lớn lao động Việt Nam, song dịch bệnh bùng phát khiến những cơ sở này phải cắt giảm công suất hoạt động thậm chí là đóng cửa. Do đó, họ buộc phải sa thải và cắt hợp đồng của người lao động, khiến nhiều lao động Việt Nam bị mất việc.
Một số người lao động Việt Nam khi mất việc đã có những hành động bộc phát, dẫn đến hành động và phát ngôn chưa đúng mực. Chính quyền Macau cũng đã đề nghị Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Hong Kong phối hợp quản lý người lao động tại Macau để đảm bảo an ninh trật tự, tuân thủ quy định sở tại.
Tổng Lãnh sự quán đã kịp thời giải thích với bà con rằng trong bối cảnh dịch bệnh cần phải theo quy định của Chính phủ Việt Nam về công tác giải cứu công dân ở nước ngoài, đồng thời động viên để bà con tại Macau hiểu được các chuyến bay đưa công dân về nước đều phải thông qua đầu mối là các cơ quan ngoại giao ở nước sở tại. Nhờ sự phối hợp chặt chẽ và giải thích rõ ràng, những công dân Việt Nam bị kẹt ở Macau lại cũng yên tâm chờ đợi các chuyến bay đưa về nước
Đặc khu Macau hiện có khoảng 25.000 lao động Việt Nam, chủ yếu là chị em làm công việc giúp việc gia đình và phục vụ tại các sòng bạc với thu nhập từ 500 - 1.000 USD/tháng. Ngoài ra, tại Macau còn có một số doanh nghiệp của người Việt Nam, chủ yếu kinh doanh trong lĩnh vực du lịch và dịch vụ./.
Tổng lãnh sự Trần Thanh Huân trả lời phỏng vấn phóng viên TTXVN tại Hong Kong. (Ảnh: Vietnam+) 
