Trạm thu phí tuyến đường cao tốc Nội Bài-Lào Cai. (Ảnh: Việt Hùng/Vietnam+) Kể từ khi đưa vào khai thác tuyến cao tốc Nội Bài-Lào Cai, trong quá trình thu phí xuất hiện một số trường hợp sử dụng vé năm và thẻ hộ đê giả... để trốn phí.
Dùng vé năm, thẻ hộ đê giả trốn phí
Theo báo cáo của Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), hiện nay, VEC đang quản lý khai thác 3 tuyến đường cao tốc (Cầu Giẽ-Ninh Bình, Nội Bài-Lào Cai, Thành phố Hồ Chí Minh-Long Thành-Dầu Giây), với tổng chiều dài 350km. Cả 3 tuyến đang trong giai đoạn khai thác tạm thời, vừa khai thác vừa thi công hoàn thiện các hạng mục phụ trợ.
“Về cơ bản, công tác quản lý vận hành an toàn, hiệu quả, giao thông thông suốt, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế giữa các vùng miền nơi các tuyến đường đi qua, được xã hội ghi nhận và đánh giá cao,” ông Mai Tuấn Anh, Tổng giám đốc VEC nhìn nhận.
Tính đến thời điểm hiện tại, VEC đã phục vụ khoảng 42 triệu lượt xe (trong đó Cầu Giẽ-Ninh Bình là 22,7 triệu lượt xe, Nội Bài-Lào Cai là 7,5 triệu lượt xe, Thành phố Hồ Chí Minh-Trung Lương-Dầu Giây khoảng 800 tỷ đồng).
Đối với đường cao tốc Nội Bài-Lào Cai, kể từ khi tuyến cao tốc dài nhất Việt Nam được đưa vào khai thác, qua theo dõi, thống kê hàng ngày, VEC đã phát hiện tình trạng mất vé thẻ đầu vào (phát thẻ vào nhưng không thu được xe ra) ở tuyến đường cao tốc thường xuyên xảy ra trong đó, tuyến đường cao tốc Nội Bài-Lào Cai trong thời gian từ tháng 1/2015 đến tháng 8/2015 đã mất với số lượng tương đối lớn, khoảng 137.000 thẻ đầu vào.
Lý giải điều này, vị Tổng giám đốc của VEC chỉ ra hàng loạt nguyên nhân dẫn đến tình trạng thất thoát, trốn phí là do đường cao tốc Nội Bài-Lào Cai là tuyến cao tốc chưa hoàn chỉnh, có 100km đường 2 làn không có giải phân cách giữa, xe có thể quay đầu trên tuyến (km123-km237); đối tượng xe miễn phí nhiều (nhất là xe hộ đê và vé năm do quỹ bảo trì phát hành) nhưng đầu vào vẫn nhận thẻ nhưng đầu ra không phải trả tiền nên lái xe thường không hợp tác trả thẻ.
Bên cạnh đó, lái xe gian lận chặng đường (bằng cách đổi thẻ trên đường hoặc cố tình báo mất thẻ để sử dụng cho lần sau ở nút giao rẻ nhất); chưa hoàn thiện hệ thống hạ tầng đường cao tốc (vừa thi công vừa khai thác) từ tháng Một đến tháng Tám còn 238 vị trí chưa được đóng hàng rào; một số hộ dân cố tình lợi dụng những vị trí chưa giải phóng để dẫn dắt xe trốn phí, tại Km23, km165+360, IC12, km117, km224+570, km224+300, km118+860...
Hàng rào trên tuyến cao tốc Nội Bài-Lào Cai bị người dân tự ý tháo dỡ, ảnh hưởng đến kiểm soát thu phí. (Ảnh: Việt Hùng/Vietnam+) “Ngoài ra, việc thu phí tại trạm Km121 (xuống thành phố Yên Bái) và trong quá trình thi công nút giao IC12, 9, 7 do nhà thầu đảm bảo an toàn giao thông và an ninh trật tự không đủ lực lượng nên để xảy ra tình trạng xe vượt trạm km121 và trốn phí qua công địa nhà thầu đang thi công. Đặc biệt, trong quá trình thu phí xuất hiện một số trường hợp sử dụng vé năm giả, thẻ hộ đê giả... để trốn phí, các trường hợp này rất khó phát hiện do phải nhận biết bằng mắt thường,” ông Mai Tuấn Anh cho hay.
Hiện nay, các đơn vị quản lý đã cơ bản khắc phục được các nguyên nhân gây thất thoát vé, thẻ, đóng hầu hết các điểm mở trên tuyến và đưa thẻ thu phí điện tử RFID vào áp dụng đồng thời tăng cường công tác kiểm soát, hậu kiểm, phát hiện và xử lý vi phạm... Tuy nhiên, đến thời điểm này vẫn còn tình trạng các lái xe có các hành vi gian lận, không trả vé và trốn phí, do đó, việc kiểm soát các xe miễn phí gặp nhiều khó khăn.
Theo thống kê sơ bộ của VEC, lượng xe miễn phí lưu thông trên các tuyến cao tốc do VEC quản lý từ khi khai thác đến nay là rất lớn, khoảng 1,7 triệu lượt xe (chiếm khoảng 4%) trong đó phần lớn là xe sử dụng vé phí đường bộ toàn quốc (chiếm từ 45-55% tổng số lượt xe miễn phí) làm ảnh hưởng lớn đến doanh thu thu phí của VEC.
Ngoài ra, việc kiểm soát các xe cứu thương, hộ đê... cũng gặp rất nhiều khó khăn trong việc xác định chính xác các phương tiện đủ điều kiện miễn phí.
Từ chối, phạt xe gian lận phí
Để giảm thiểu và ngăn chặn tình trạng trên, chống thất thoát tiền phí sử dụng đường bộ, VEC và các đơn vị quản lý đường cao tốc đã thực hiện nhiều biện pháp như thường xuyên kiểm tra hiện trường, tăng cường tuyên truyền phổ biến hướng dẫn các chủ xe thực hiện đúng các quy trình, trình tự, thủ tục thu phí...
VEC từ chối phục vụ những xe trốn phí từ 3 lần trở lên và công bố biển số xe, gửi thông tin về cho các chủ phương tiện và Sở Giao thông Vận tải, xử lý tính hai lần mức cước phí theo mức ứng với lộ trình dài nhất và phải bồi thường tiền thẻ đã mất; đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện xây dựng cơ sở hạ tầng, lắp đặt đầy đủ trang thiết bị thu phí, giám sát, hậu kiểm để kiểm soát chặt chẽ các phương tiện qua trạm thu phí, hạn chế tác động của con người vào quá trình thu phí, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm các quy định, luân chuyển cán bộ liên quan vi phạm, thiếu trách nhiệm trong công tác thu phí...
Ngoài ra, VEC cũng kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải có ý kiến với Bộ Tài chính cho phép VEC được thu phí đối với các phương tiện sử dụng vé phí đường bộ toàn quốc khi các phương tiện này lưu thông trên các tuyến cao do Tổng công ty quản lý khai thác đồng thời làm việc với các địa phương và các cơ quan liên quan tăng cường công tác tuyên truyền, bảo vệ tài sản, hành lang đường cao tốc để hạn chế và chấm dứt tình trạng người dân tự ý phá rào vào đường cao tốc.
Song song đó, Bộ Giao thông Vận tải làm việc với Bộ Công an tăng cường công tác kiểm tra, xử phạt các trường hợp vi phạm trật tự an toàn giao thông, các phương tiện có hành vi trốn phí đồng thời thông báo cho các đơn vị vận tải về các trường hợp vi phạm và cho phép từ chối phục vụ đối với các phương tiện vi phạm nhiều lần.
Bộ Giao thông Vận tải có văn bản, làm việc với các cơ quan quản lý đê điều về các quy định để kiểm soát chặt chẽ các xe hộ đê, tránh tình trạng các phương tiện lợi dụng biển xe này để trốn phí./.
