Các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và thành phố Cần Thơ nói riêng thường gặp khó khăn đầu tư vào công nghệ do thiếu vốn, nhân lực và nghiên cứu; trình độ phát triển của doanh nghiệp; trình độ phát triển của thị trường.
Ba yếu tố này dẫn đến bó hẹp năng lực đổi mới của doanh nghiệp dẫn đến doanh nghiệp không có nguồn lực để ứng dụng đổi mới sáng tạo.
Bà Nguyễn Thị Thương Linh, Phó Giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Đồng bằng sông Cửu Long, đưa ra nhận định trên tại hội thảo khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số động lực phát triển mới cho doanh nghiệp theo Nghị quyết 68-NQ/TW diễn ra sáng 18/12 tại Đại học Cần Thơ.
Đồng bằng sông Cửu Long là vùng đất giàu tiềm năng nhưng đang đối mặt với nhiều thách thức, nhất là trong việc phát triển các mô hình kinh doanh sáng tạo và ứng dụng công nghệ mới. Sự chuyển mình mạnh mẽ của thế giới kinh tế số đòi hỏi các doanh nghiệp tư nhân tại đây phải thích nghi và đổi mới không ngừng. Theo đó, việc áp dụng các giải pháp sáng tạo và công nghệ tiên tiến trong sản xuất, quản lý và cung cấp dịch vụ là vô cùng cần thiết.
Tuy nhiên, theo đánh giá, phân tích của các chuyên gia, các doanh nghiệp tư nhân tại Đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt là tại thành phố Cần Thơ đa phần là doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ. Mặc dù có nhiều tiềm năng, nhưng hầu hết các doanh nghiệp đều chưa tận dụng được các công nghệ mới và mô hình kinh doanh sáng tạo. Các doanh nghiệp này thường thiếu sự chuyển giao công nghệ, chưa có hệ thống quản lý hiện đại và thiếu nguồn lực để đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D).
Thành phố Cần Thơ hiện có hơn 20.500 doanh nghiệp đang hoạt động, chiếm khoảng 28% tổng số doanh nghiệp đang hoạt động tại Đồng bằng sông Cửu Long.
Theo ông Lê Thanh Tâm, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Cần Thơ, Nghị quyết 57-NQ/TW và Nghị quyết 68-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng đặt ra các mục tiêu rất cao: tăng trưởng kinh tế đạt mức hai con số; tỷ trọng kinh tế số đạt tối thiểu 30% GDP vào năm 2026 và tăng dần qua các năm tiếp theo. Đây được coi là áp lực và thách thức lớn cho cả chính quyền thành phố và cộng đồng doanh nghiệp. Để đạt được mục tiêu cần nhiều giải pháp, đặc biệt là ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số toàn diện của các doanh nghiệp.
Cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước đang ngày càng khốc liệt, đòi hỏi các doanh nghiệp phải thay đổi phương thức hoạt động, phát triển mô hình kinh doanh đổi mới và sáng tạo để duy trì sự cạnh tranh.
Để thúc đẩy năng lực sáng tạo và ứng dụng công nghệ mới trong doanh nghiệp tư nhân, bà Phạm Thị Hồng Phượng, Chuyên gia Hệ sinh thái Khởi nghiệp sáng tạo Quốc gia (NSSC), đề xuất phát triển văn hóa sáng tạo trong doanh nghiệp; ứng dụng công nghệ mới và chuyển đổi số; khuyến khích mô hình kinh doanh đổi mới.
Theo bà Hồng Phượng, các doanh nghiệp tại Đồng bằng sông Cửu Long nên tổ chức các cuộc thi sáng tạo, trao thưởng cho các ý tưởng mới và sáng tạo sẽ thúc đẩy nhân viên đóng góp ý tưởng cải tiến quy trình làm việc và sản phẩm. Các doanh nghiệp thường xuyên tham gia các khóa học về đổi mới sáng tạo, quản lý sáng tạo và ứng dụng công nghệ để nâng cao năng lực sáng tạo trong cộng đồng doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp nên đầu tư vào các công nghệ tự động hóa, phần mềm quản lý doanh nghiệp (ERP), hệ thống quản lý quan hệ khách hàng (CRM) và các công nghệ hỗ trợ quá trình sản xuất như IoT, AI và dữ liệu lớn (Big Data). Việc sử dụng công nghệ không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí mà còn nâng cao hiệu quả sản xuất và cải thiện chất lượng sản phẩm.
Từ những đánh giá thực trạng và thách thức của các doanh nghiệp trong bối cảnh chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo đang diễn ra mạnh mẽ, các chuyên gia cũng khuyến nghị các doanh nghiệp tại Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và thành phố Cần Thơ nói riêng có thể áp dụng các công nghệ mới để phát triển các sản phẩm dựa trên nền tảng công nghệ số; hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu và các tổ chức sáng tạo sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận các nguồn lực và công nghệ mới...
Từ nghiên cứu tác động của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đến hoạt động đầu tư của các doanh nghiệp, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phan Thị Bích Nguyệt, Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh, cho rằng Chính phủ cần có các chính sách khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng công nghệ mới như giảm thuế, hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp chuyển đổi số và sáng tạo.
“Thành phố Cần Thơ nên thành lập và vận hành hiệu quả Quỹ phát triển khoa học và công nghệ địa phương. Quỹ này cần hoạt động theo cơ chế cởi mở hơn, chấp nhận tỷ lệ rủi ro nhất định trong hoạt động nghiên cứu và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, tạo điều kiện để các doanh nghiệp tại thành phố tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn, giúp họ đầu tư vào công nghệ và mở rộng mô hình kinh doanh," Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phan Thị Bích Nguyệt gợi mở.
Với việc thực thi đồng bộ các giải pháp về thể chế, tài chính và liên kết hệ sinh thái, Cần Thơ hoàn toàn có thể trở thành một hình mẫu về phát triển kinh tế dựa trên đổi mới sáng tạo, nơi dòng vốn đầu tư của doanh nghiệp thực sự sinh sôi nảy nở trên nền tảng của tri thức và công nghệ./.