Năm 2025, dù phải đối mặt với 'tác động kép' từ những biến động khó lường của kinh tế thế giới và thiệt hại nặng nề do thiên tai trong nước, ngành công nghiệp Việt Nam vẫn vững vàng vượt khó. Minh chứng là chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) 11 tháng đã tăng trưởng ấn tượng trên 9,3%. Đặc biệt, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục khẳng định vai trò đầu tàu khi tăng gần 10,6%, trở thành động lực chính cho toàn bộ nền kinh tế.
Kết quả này cho thấy sự đồng lòng, nỗ lực vượt bậc từ công tác điều hành vĩ mô đến hoạt động của từng doanh nghiệp. Phóng viên đã có cuộc phỏng vấn với ông Quách Quang Đông, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) về những điểm sáng của ngành công nghiệp trong năm qua và những định hướng sắp tới nhằm góp phần hoàn thành mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2026.
Những điểm sáng tăng trưởng của ngành công nghiệp
- Thưa ông, nhìn lại bức tranh kinh tế 11 tháng qua có thể thấy các ngành công nghiệp đạt được những kết quả rất ấn tượng, đóng góp lớn vào sự tăng trưởng tích cực của nền kinh tế. Theo ông, đâu là những điểm sáng tích cực của ngành công nghiệp?
Ông Quách Quang Đông: Những con số ấn tượng về tăng trưởng trong công nghiệp nói chung và công nghiệp chế biến, chế tạo nói riêng trong 11 tháng của năm 2025 là kết quả từ những nỗ lực không ngừng của Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương. Thành công này được thể hiện qua nhiều phương diện cơ bản.
Đầu tiên, các hoạt động ngoại giao, đàm phán thương mại quốc tế và việc tìm kiếm các thị trường xuất khẩu tiềm năng thông qua các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp cũng được triển khai hiệu quả trong bối cảnh thuế quan đối ứng của Hoa Kỳ tác động đến các ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Nhờ vậy, dù chịu ảnh hưởng từ mức thuế quan này, trong 11 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vẫn tăng trưởng tích cực.
Bên cạnh đó, các biện pháp hỗ trợ của Chính phủ trong khắc phục hậu quả thiên tai, cùng với sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ về giải ngân vốn đầu tư công và triển khai các dự án trọng điểm, đã tạo hiệu ứng lan tỏa, thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng sản xuất nội địa.
Ngoài ra, những nỗ lực kích cầu tiêu dùng trong nước cũng là một điểm sáng. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng trong 11 tháng năm 2025 tăng 9,1% so với cùng kỳ năm trước, phản ánh rõ nét hiệu quả của tiêu dùng nội địa đối với sản xuất công nghiệp.
Kết quả thu hút và giải ngân vốn FDI khả quan cũng góp phần tăng thêm năng lực sản xuất trong nước.
Cuối cùng, năng lực của các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp trong nước, được cải thiện nhờ vào các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ và niềm tin được củng cố bởi môi trường kinh tế vĩ mô ổn định. Xu hướng phục hồi của thị trường thế giới, cùng với vị thế quốc tế ngày càng được nâng cao của Việt Nam cũng đóng vai trò quan trọng (cụ thể, Việt Nam đã nâng cấp quan hệ với 10 quốc gia có vai trò chiến lược tại các khu vực trên thế giới và thiết lập 13 đối tác chiến lược toàn diện).
- Đầu tư công luôn được xem là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế, đặc biệt là trong bối cảnh năm 2025 với khối lượng giải ngân lớn. Theo ông, nguồn lực này đã tạo ra những tác động cụ thể như thế nào đối với sự tăng trưởng của ngành sản xuất công nghiệp?
Ông Quách Quang Đông: Trước hết, đầu tư công tác động đến phát triển công nghiệp theo nhiều cách khác nhau, như: gia tăng tổng cầu của thị trường, tạo động lực dẫn dắt đầu tư tư nhân trong toàn xã hội bao gồm cả đầu tư vào công nghiệp.
Các dự án đầu tư công chủ yếu tập trung vào xây dựng hạ tầng, do đó, việc giải ngân vốn đầu tư công tăng cao đồng nghĩa với việc hệ thống hạ tầng phục vụ sản xuất và lưu thông hàng hóa ngày càng hoàn thiện. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của các doanh nghiệp, đồng thời khuyến khích họ tự tin đầu tư vào các hoạt động sản xuất. Hơn nữa, cơ sở hạ tầng hoàn thiện sẽ thúc đẩy nhu cầu lưu thông hàng hóa lớn hơn, qua đó trực tiếp tạo sức cầu cho các ngành sản xuất hàng hóa.
Ngoài ra, các dự án đầu tư công lớn trong lĩnh vực hạ tầng như đường cao tốc hay năng lượng còn mở ra thị trường tiềm năng rất lớn cho một số ngành công nghiệp như sắt thép, vật liệu xây dựng, cơ khí chế tạo. Đặc biệt, hệ thống đường cao tốc Bắc-Nam đang dần hoàn thiện sẽ trở thành động lực mạnh mẽ thúc đẩy ngành sản xuất phương tiện vận tải, như ô tô, phát triển mạnh mẽ hơn.
Trong bối cảnh nền kinh tế trong nước đang đối mặt với nhiều khó khăn, cùng với những nỗ lực của Chính phủ trong việc tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, việc chỉ đạo đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công và đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các dự án đầu tư công lớn có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Điều này không chỉ tạo động lực mới cho sản xuất công nghiệp mà còn góp phần thúc đẩy sự phục hồi và tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn hiện nay.
Chuẩn bị cho mục tiêu tăng trưởng 2 con số
- Năm 2025 đã mang đến nhiều thành tựu nhưng cũng không ít thách thức cho ngành công nghiệp. Nhìn lại hành trình vừa qua, theo ông, đâu là những bài học quan trọng để làm bàn đạp cho một năm 2026 với mục tiêu tăng trưởng trên 10%?
Ông Quách Quang Đông: Tăng trưởng kinh tế nói chung và sản xuất công nghiệp nói riêng của Việt Nam vẫn phụ thuộc rất lớn vào xuất khẩu, đặc biệt là các thị trường lớn như Mỹ. Do đó, việc duy trì các quan hệ đối ngoại và thương mại quốc tế để đảm bảo sự ổn định của thị trường xuất khẩu cho các ngành sản xuất chủ lực là vô cùng quan trọng. Song song với việc duy trì các thị trường xuất khẩu truyền thống, Việt Nam cần tận dụng các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới để mở rộng sang các thị trường mới nổi, đặc biệt là những thị trường có triển vọng tăng trưởng cao.
Sự ổn định của kinh tế vĩ mô cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững cho các ngành sản xuất. Với đặc thù cần nguồn vốn lớn, thời gian quay vòng vốn dài và tỷ suất lợi nhuận chưa thực sự hấp dẫn như một số ngành kinh tế khác, ngành công nghiệp cần tránh các biến động lớn trong kinh tế vĩ mô để có thể ổn định và phát triển bền vững.
Đặc biệt, việc triển khai thêm các dự án quy mô lớn, hiệu quả trong các lĩnh vực như năng lượng, khai khoáng, hạ tầng và công nghiệp nền tảng thông qua nguồn vốn đầu tư công hoặc tư nhân sẽ tạo động lực mới cho sự phát triển sản xuất công nghiệp, góp phần đạt được mục tiêu tăng trưởng 10% trở lên trong giai đoạn tới.
Ngoài ra, các chính sách ưu đãi và hỗ trợ phù hợp cho doanh nghiệp, đặc biệt là về thuế, tín dụng và đất đai, cần được chú trọng để giúp doanh nghiệp có đủ nguồn lực phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.
- Thưa ông, bước sang năm 2026, với mục tiêu tăng trưởng cao và những áp lực không nhỏ từ bối cảnh trong nước lẫn quốc tế, Cục Công nghiệp đã chuẩn bị những nhóm giải pháp chiến lược nào để đưa ngành công nghiệp tiếp tục khẳng định vai trò là 'đầu tàu' của nền kinh tế?
Ông Quách Quang Đông: Cục Công nghiệp cần tập trung triển khai ba nhóm giải pháp chính để góp phần đạt được mục tiêu tăng trưởng từ 10% trở lên. Trước hết, cần đẩy mạnh công tác tham mưu nhằm hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật và chiến lược phát triển cho một số ngành công nghiệp nền tảng, mũi nhọn, ưu tiên. Điều này bao gồm việc nghiên cứu và xây dựng Luật về phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm, các văn bản quy phạm pháp luật, cũng như các đề án phát triển công nghiệp chế tạo trong các lĩnh vực như ngành điện lực, công nghiệp đường sắt... Đây sẽ là cơ sở quan trọng để tạo ra các nguồn lực tăng trưởng mới cho các ngành công nghiệp trong cả ngắn hạn và dài hạn.
Bên cạnh đó, cần tiếp tục triển khai hiệu quả các chính sách và chương trình hỗ trợ doanh nghiệp, đồng thời thúc đẩy việc đưa vào vận hành các dự án sản xuất công nghiệp mới nhằm phục vụ nhu cầu xuất khẩu và tiêu dùng nội địa. Điều này không chỉ tạo thêm năng lực phát triển sản xuất mà còn cung cấp thêm nguồn hàng phục vụ xuất khẩu.
Ngoài ra, cần hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng cơ hội từ các dự án đầu tư công lớn, đồng thời xây dựng cơ chế và chính sách khuyến khích việc mua sắm hàng hóa sản xuất trong nước. Việc này giúp hạn chế tối đa sử dụng sản phẩm và nguyên liệu nhập khẩu mà trong nước đã sản xuất được. Song song, cần đẩy mạnh việc tìm kiếm các thị trường mới cho các ngành hàng xuất khẩu chủ lực như dệt may, da giày, điện tử… nhằm mở rộng tiềm năng phát triển và nâng cao giá trị xuất khẩu.
- Xin trân trọng cảm ơn ông./.
Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp trong 11 tháng năm 2025 tăng 9,3%
Chỉ số sản xuất ngành chế biến, chế tạo tăng 10,6%; ngành cung cấp nước, xử lý rác thải, nước thải tăng 8,4%; ngành sản xuất điện tăng 6,5%; ngành khai khoáng tăng 0,9% so với cùng kỳ năm trước.
