Một đoạn kè trên đê sông Bưởi đoạn qua xã Vĩnh Hưng, huyện Vĩnh Lộc đang được gấp rút thi công trước mùa mưa bão. (Ảnh: Hoa Mai/TTXVN) Sau nhiều năm đầu tư, cải tạo, hiện trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có nhiều tuyến đê ở các huyện Vĩnh Lộc, Thạch Thành, Thọ Xuân, Hậu Lộc, Nga Sơn... bị xuống cấp, không bảo đảm an toàn, gây những nỗi lo không nhỏ về sự an toàn tính mạng và tài sản của nhân dân khi mùa mưa bão đang đến gần.
Tại huyện Thạch Thành, đê sông Bưởi có tổng chiều dài 37,2km được đánh giá là tuyến đê xung yếu, phòng lũ cho 8 xã, thị trấn với hơn 50.000 người dân.
Được đầu tư nâng cấp từ năm 2009, đến nay, sau hơn 14 năm, cả 3 tuyến đê tả, đê hữu sông Bưởi và đê bao xã Thạch Định đều có dấu hiệu xuống cấp. Trên mặt đê xuất hiện các vết nứt, bong tróc, nhiều đoạn lồi lõm, lổn nhổn đất đá, trời mưa thì lầy lội, trời nắng thì bụi mịt mù ảnh hưởng không nhỏ đến giao thông đi lại và khó khăn cho công tác phòng, chống thiên tai.
Năm 2023, đoạn đê từ K0+850-K0+900 trên tuyến đê tả sông Bưởi thuộc thôn Ngọc Bồ, thị trấn Kim Tân được Ủy ban Nhân dân huyện Thạch Thành xác điểm là một trọng điểm đê cần bảo vệ trong mùa mưa lũ đang tới gần.
Năm 2017, khi mức nước sông Bưởi đạt 13m đã sảy ra sự cố thẩm lậu nước trong tại chân đê, mái phía đồng trên đoạn đê này. Ủy ban Nhân dân huyện Thạch Thành đã chỉ đạo xử lý giờ đầu bằng biện pháp quây giếng lọc; đến năm 2019 tiếp tục đầu tư khoan phụt vữa gia cố thân đê. Tuy nhiên, Ủy ban Nhân dân huyện Thạch Thành vẫn xác định đoạn đê từ K0+850-K0+900 tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn trong mùa lũ 2023.
Bên cạnh đó, bêtông mặt đê đoạn trọng điểm bị nứt vỡ nhiều. Tại vị trí mái đê và cơ đê phía đồng xuất hiện các lỗ rò đường kính từ 2-10cm; mái đê phía đồng bị thấm sũng nước, hiện tượng thẩm lậu nếu không kịp thời xử lý nước thấm qua nền đê sẽ mang theo đất trong thân đê gây sụt lún thân đê, nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến vỡ đê.
[Sạt lở nghiêm trọng tại tuyến đê đang thi công tại Thanh Hóa]
Là người dân sống ở khu vực ngoại đê tả sông Bưởi, ông Phạm Đình Cải (thôn Ngọc Bồ, thị trấn Kim Tân, huyện Thạch Thành) cho biết: "Mỗi mùa mưa bão, bà con thôn Ngọc Bồ đều rất lo lắng. Khi nước lũ lên từ báo động 3 là toàn bộ khu dân cư Ngọc Bồ bị ngập lụt phải sơ tán. Hiện mặt đê xuống cấp rất nhiều. bà con đi lại rất vất vả, đã xảy ra nhiều tai nạn giao thông trên mặt đê. Hàng năm, chính quyền địa phương đều tập huấn các phương án "4 tại chỗ." Nhưng mong muốn lớn nhất của bà con là được các cơ quan chức năng đầu tư nâng cấp tuyến đê cho yên tâm trong mỗi mùa mưa bão."
Ông Hoàng Minh Sơn, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Thạch Thành cho hay: "Trọng điểm đê tả sông Bưởi K0+850-K0+900 thị trấn Kim Tân có tầm quan trọng hết sức to lớn, công trình có nhiệm vụ bảo vệ vùng dân cư, kinh tế, chính trị trọng điểm của huyện Thạch Thành, diện tích đất nông nghiệp trồng lúa, hoa màu.
Trên địa bàn huyện Thạch Thành, các tuyến đê được đầu tư đã lâu nên nhiều điểm có hiện tượng xuống cấp, bong tróc, rạn nứt, vì thế tại các trọng điểm xung yếu huyện luôn lấy phương châm phòng là chính.
Trên mặt đê tả sông Bưởi đoạn qua thôn Ngọc Bồ, thị trấn Kim Tân (huyện Thạch Thành) xuất hiện các vết nứt, bong tróc, nhiều đoạn lồi lõm, lổn nhổn đất đá. (Ảnh: Hoa Mai/TTXVN) Huyện đã chỉ đạo Ủy ban Nhân dân các xã, thị trấn trên địa bàn xây dựng phương án ứng phó với các loại hình thiên tai, cũng như bố trí vật tư, phương tiện, nhân lực, nhu yếu phẩm, sẵn sàng ứng phó, khắc phục các hậu quả thiên tai một cách nhanh chóng, kịp thời."
Tương tự, tuyến đê sông Bưởi đoạn đi qua địa bàn huyện Vĩnh Lộc có tổng chiều dài hơn 17km là tuyến đê Trung ương cấp IV, có nhiệm vụ ngăn lũ sông Bưởi và sông Mã, trong đó tuyến đê tả sông Bưởi chạy qua địa phận 2 xã Vĩnh Hưng, Vĩnh Phúc có chiều dài 6,2 km cũng đang xuống cấp nghiêm trọng.
Trên tuyến đê từ K16+580 - K22+821, mặt đê bị sạt lún, bong tróc, gây ra những ổ voi, ổ gà khiến giao thông đi lại khó khăn, tiềm ẩn nhiều rủi ro trong công tác phòng chống thiên tai. Ngoài ra, cống thoát nước qua đê hoạt động kém hiệu quả gây ngập úng cục bộ lúc mưa lớn.
Do nguồn kinh phí nâng cấp, sửa chữa tuyến đê quá lớn nên Ủy ban Nhân dân huyện Vĩnh Lộc đã nhiều lần đề xuất, kiến nghị Ủy ban Nhân dân tỉnh và các sở, ngành có liên quan đầu tư kinh phí để thi công, hoàn thành các hạng mục như cứng hóa mặt đê, sửa chữa các cống qua đê và đường dân sinh chân đê tuy nhiên vẫn chưa được giải quyết.
Bà Nguyễn Thị Hòa (thôn Tân Phúc, xã Vĩnh Phúc, huyện Vĩnh Lộc) mong muốn cấp có thẩm quyền quan tâm xây dựng, củng cố, nâng cấp kiên cố hóa tuyến đê tả sông Bưởi đoạn qua 2 xã Vĩnh Hưng-Vĩnh Phúc, giúp người dân đi lại thuận lợi, bảo đảm an toàn khi mùa mưa bão đến.
Ông Trịnh Việt Cường, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Vĩnh Lộc cho biết: Tiếp thu ý kiến của cử tri và nhân dân 2 xã Vĩnh Hưng, Vĩnh Phúc, Ủy ban Nhân dân huyện Vĩnh Lộc sẽ tiếp tục đề xuất với Ủy ban Nhân dân tỉnh sớm hỗ trợ kinh phí để nâng cấp, sửa chữa tuyến đê nói trên. Đồng thời, để đảm bảo an trong mùa mưa bão năm nay, huyện Vĩnh Lộc đã chuẩn bị các phương án ứng phó cũng như tăng cường lực lượng kiểm tra, canh gác phát hiện sớm những sự cố đê điều để xử lý, ứng cứu ngay từ giờ đầu, đặc biệt là các vị trí đê xung yếu.
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Thanh Hóa, trong những năm qua, các tuyến đê trên địa bàn tỉnh đã được đầu tư tu bổ cơ bản đáp ứng được yêu cầu phòng, chống lũ. Tuy nhiên, việc đầu tư chưa được đồng bộ, khép kín nên Thanh Hóa vẫn còn hơn 320km đê chưa đảm bảo chống lũ theo cao trình thiết kế, trong đó có khoảng 195km đê chính, còn lại là các tuyến đê bao, đê chưa phân cấp; nhiều đoạn đê có nền đê yếu, nhiều đoạn thân đê cao trên 5m dễ xảy ra sạt trượt khi có mưa lũ, trong thân đê ẩn chứa nhiều ẩn họa như tổ mối, hang chuột...
Sở cũng đã phối hợp với các địa phương xây dựng 35 phương án bảo vệ trọng điểm xung yếu đê điều, chuẩn bị đầy đủ điều kiện để sẵn sàng triển khai ứng phó với mưa lũ. Trong đó có 2 trọng điểm cấp tỉnh loại I gồm: Trọng điểm đê, kè Hàm Rồng đoạn từ Km39+350-Km39+680 đê hữu sông Mã, phường Hàm Rồng, thành phố Thanh Hóa và trọng điểm đê tả sông Mã đoạn từ Km49+950-Km50+950, xã Hoằng Đại, thành phố Thanh Hóa.
Để chủ động phòng chống bão lũ, kịp thời xử lý các sự cố về đê điều, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai bão lũ gây ra, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Thanh Hóa Lê Minh Trường cho biết, qua kết quả kiểm tra, rà soát hiện trạng công trình đê điều trước lũ năm 2023, cùng với tăng cường việc kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ kịp thời các khó khăn, vướng mắc trong công tác hộ đê, phòng chống lụt bão, tỉnh yêu cầu các nhà thầu thi công các công trình đang dang dở đẩy nhanh tiến độ thi công, đặc biệt là các hạng mục chống lũ, đảm bảo chất lượng, tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật để kịp thời đưa vào phục vụ phòng, chống lụt bão năm 2023./.
Tuyến đê từ K16+580 - K22+82 chạy qua địa phận 2 xã Vĩnh Hưng, Vĩnh Phúc (huyện Vĩnh Lộc) mặt đê bị sạt lún, bong tróc, gây ra những ổ voi, ổ gà. (Ảnh: Hoa Mai/TTXVN) 
