Sáng 16/11, thảo luận tại hội trường về dự án Luật phòng,chống tác hại của thuốc lá, đại biểu Quốc hội cơ bản nhất trí sự cầnthiết ban hành Luật nhằm tạo cơ sở pháp lý cao nhất cho hoạt động này;bảo đảm quyền được bảo vệ sức khỏe của người không hút thuốc lá cũng nhưquyền và nghĩa vụ của người hút.
Tuy nhiên, nhiều đại biểu còn tỏ rabăn khoăn về tính khả thi của một số quy định trong dự thảo Luật.
Theo đại biểu Đỗ Văn Đương (Thành phố Hồ Chí Minh), Luật phảigiải quyết xung đột giữa 3 nhóm lợi ích của: người hút thuốc lá, ngườikhông hút và nhà sản xuất, theo hướng phòng, chống tác hại thuốc lá chứkhông đặt vấn đề cấm sản xuất, tiêu thụ.
Với định hướng như thế, Luậtcần tạo ra những cơ chế để giảm thiểu số người hút thuốc lá, tăng sốngười từ bỏ thuốc lá bằng tất cả các biện pháp kinh tế, kỹ thuật, phápluật bởi một khi nhu cầu giảm thì nguồn cung tự khắc cũng giảm, buôn lậucũng dần bớt đi.
Đại biểu đề xuất, Luật cần quy định việc hút thuốc lácó địa chỉ, không hút bừa bãi, tùy tiện, gây ảnh hưởng đến sức khỏe củacộng đồng, gây ô nhiễm, đặc biệt là hút ở nơi công cộng như trường học,bệnh viện... Luật nên đưa ra những biện pháp xử phạt nghiêm minh, đánhvào kinh tế của người hút, xây dựng những nơi hút thuốc công cộng có thuphí hoặc lao động công ích; tạo được phong trào sâu rộng trong cộngđồng để khơi dậy ý thức tự giác của người hút.
Băn khoăn về tính khả thi của Luật, đại biểu Bùi Mạnh Hùng (Bình Phước)cho rằng chế tài trong các quy định chưa đủ mạnh, chưa cụ thể, mang tínhđịnh hướng và giáo dục nhiều hơn. Các đại biểu như Trương Thị Yến Linh(Cà Mau), Nguyễn Thái Học (Phú Yên), Nguyễn Hoàng Việt (Đồng Tháp),Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận)... cho rằng, một số quy định như địa điểmcấm hút thuốc lá hoàn toàn; trách nhiệm của người đứng đầu địa điểm cấmhút thuốc lá; không bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi... còn chungchung và khó thực hiện.
Theo đại biểu Nguyễn Thái Học (Phú Yên) vàĐặng Thị Kim Chi (Phú Yên), thực tế, nhiều khuôn viên ngoài trời như códiện tích rộng, có nơi 5-7 ha, nếu cấm hoàn toàn sẽ rất khó kiểm soát vàthiếu bình đẳng; đề nghị quy định theo hướng mở là hình thành các nhàhút thuốc dành cho những người có nhu cầu.
Nhiều đại biểu khác cũng chorằng, quy định người đứng đầu địa điểm cấm hút thuốc lá có quyền yêu cầuchấm dứt việc hút thuốc lá, yêu cầu người vi phạm ra khỏi cơ sở củamình và thông báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý là khó thựcthi và chưa đủ mạnh, cần có chế tài về mức xử phạt cụ thể và giao thẩmquyền cho người đứng đầu địa điểm.
Theo đại biểu Đặng Thị Kim Chi vànhiều ý kiến khác, quy định cấm người dưới 18 tuổi mua thuốc lá khó khảthi vì thực tế, không kiểm soát được việc kiểm tra chứng minh nhân dânđể xác định độ tuổi của người mua, nhất là trong tình hình thuốc lá đượcbán tràn lan trong các cửa hàng, siêu thị, trên vỉa hè như hiện nay.
Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận), Nguyễn Hoàng Việt (Đồng Tháp) đặtvấn đề: Phụ nữ, trẻ em trong gia đình có người chồng, người cha hútthuốc lá, hoặc nhân viên trong đơn vị có lãnh đạo hút thuốc lá sẽ làmnhư thế nào để thực hiện quyền của mình đã được quy định trong Luật?Đại biểu Nguyễn Thái Học đề xuất, chỉ quy định không hút thuốc lá trongnhà khi có phụ nữ, trẻ em là chưa đầy đủ mà cần bổ sung thêm nghĩa vụ tựgiác, tự nguyện giảm dần nhu cầu sử dụng thuốc lá.
Tuy nhiên, theo đại biểu Nguyễn Văn Tiên (Tiền Giang), vấn đề càng khóthực hiện càng cần tăng cường tuyên truyền, vận động kết hợp với cácbiện pháp khác chứ không nên bỏ lửng. Không thể đặt nặng quyền lợi củasố nhỏ mà phải ưu tiên lợi ích quan trọng về sức khỏe của đa số ngườidân, vì lợi ích chung.
Đại biểu Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) cũng nhấnmạnh hút thuốc là là hành vi hợp pháp, liên quan đến quyền con người,tuy nhiên đại bộ phận người dân trong đó đa phần là phụ nữ, trẻ em cũngcó quyền được sống trong bầu không khí không khói thuốc, được sống khỏemạnh, an toàn. Quyền đó phải được ưu tiên so với lợi ích, sở thích cánhân của một bộ phận.
Theo đại biểu Bùi Mạnh Hùng (Bình Phước), mộttrong những biện pháp quan trọng là coi trọng công tác truyền thông trêncác phương tiện thông tin đại chúng, có quy định đủ mạnh về trách nhiệmcủa các cơ quan này, có kinh phí thường xuyên, lâu dài để thực hiện chứkhông mang tính chất phong trào, nhất thời.
Theo đại biểu Đỗ Văn Đương,mục tiêu của Luật là không cấm hút thuốc lá nhưng cần đưa ra những quyđịnh theo hướng hạn chế việc hút thuốc lá, để người đang hút giảm dần vàtiến tới không hút, người chưa hút, đặc biệt là thanh niên sẽ không hútthuốc lá và nghiêm cấm việc để khói thuốc ảnh hưởng đến người khác.
Các đại biểu đều tán thành với yêu cầu in cảnh báo sứckhỏe trên bao bì thuốc lá bằng chữ và hình ảnh rõ ràng, dễ nhìn, chiếmít nhất 50% diện tích của mỗi mặt chính trước và sau trên tất cả các vỏbao thuốc lá.
Theo đại biểu Đỗ Văn Đương, việc in cảnh báo phải thựchiện được hai yêu cầu: Nhắc nhở người hút thuốc lá rằng việc đó sẽ ảnhhưởng đến sức khỏe của họ và cấm việc làm ảnh hưởng đến sức khỏe củangười khác.
Nhiều đại biểu nhất trí nguồn lực để phòng chống tác hạithuốc lá là điều kiện quan trọng để thực hiện có hiệu quả những chínhsách và mục tiêu đề ra và ủng hộ việc cần thiết tăng cường nguồn lực chocông tác này. Tuy nhiên, các đại biểu cũng còn những ý kiến khác nhauvề việc hình thành Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá và nguồn thu củaquỹ./.
Tuy nhiên, nhiều đại biểu còn tỏ rabăn khoăn về tính khả thi của một số quy định trong dự thảo Luật.
Theo đại biểu Đỗ Văn Đương (Thành phố Hồ Chí Minh), Luật phảigiải quyết xung đột giữa 3 nhóm lợi ích của: người hút thuốc lá, ngườikhông hút và nhà sản xuất, theo hướng phòng, chống tác hại thuốc lá chứkhông đặt vấn đề cấm sản xuất, tiêu thụ.
Với định hướng như thế, Luậtcần tạo ra những cơ chế để giảm thiểu số người hút thuốc lá, tăng sốngười từ bỏ thuốc lá bằng tất cả các biện pháp kinh tế, kỹ thuật, phápluật bởi một khi nhu cầu giảm thì nguồn cung tự khắc cũng giảm, buôn lậucũng dần bớt đi.
Đại biểu đề xuất, Luật cần quy định việc hút thuốc lácó địa chỉ, không hút bừa bãi, tùy tiện, gây ảnh hưởng đến sức khỏe củacộng đồng, gây ô nhiễm, đặc biệt là hút ở nơi công cộng như trường học,bệnh viện... Luật nên đưa ra những biện pháp xử phạt nghiêm minh, đánhvào kinh tế của người hút, xây dựng những nơi hút thuốc công cộng có thuphí hoặc lao động công ích; tạo được phong trào sâu rộng trong cộngđồng để khơi dậy ý thức tự giác của người hút.
Băn khoăn về tính khả thi của Luật, đại biểu Bùi Mạnh Hùng (Bình Phước)cho rằng chế tài trong các quy định chưa đủ mạnh, chưa cụ thể, mang tínhđịnh hướng và giáo dục nhiều hơn. Các đại biểu như Trương Thị Yến Linh(Cà Mau), Nguyễn Thái Học (Phú Yên), Nguyễn Hoàng Việt (Đồng Tháp),Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận)... cho rằng, một số quy định như địa điểmcấm hút thuốc lá hoàn toàn; trách nhiệm của người đứng đầu địa điểm cấmhút thuốc lá; không bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi... còn chungchung và khó thực hiện.
Theo đại biểu Nguyễn Thái Học (Phú Yên) vàĐặng Thị Kim Chi (Phú Yên), thực tế, nhiều khuôn viên ngoài trời như códiện tích rộng, có nơi 5-7 ha, nếu cấm hoàn toàn sẽ rất khó kiểm soát vàthiếu bình đẳng; đề nghị quy định theo hướng mở là hình thành các nhàhút thuốc dành cho những người có nhu cầu.
Nhiều đại biểu khác cũng chorằng, quy định người đứng đầu địa điểm cấm hút thuốc lá có quyền yêu cầuchấm dứt việc hút thuốc lá, yêu cầu người vi phạm ra khỏi cơ sở củamình và thông báo cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý là khó thựcthi và chưa đủ mạnh, cần có chế tài về mức xử phạt cụ thể và giao thẩmquyền cho người đứng đầu địa điểm.
Theo đại biểu Đặng Thị Kim Chi vànhiều ý kiến khác, quy định cấm người dưới 18 tuổi mua thuốc lá khó khảthi vì thực tế, không kiểm soát được việc kiểm tra chứng minh nhân dânđể xác định độ tuổi của người mua, nhất là trong tình hình thuốc lá đượcbán tràn lan trong các cửa hàng, siêu thị, trên vỉa hè như hiện nay.
Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận), Nguyễn Hoàng Việt (Đồng Tháp) đặtvấn đề: Phụ nữ, trẻ em trong gia đình có người chồng, người cha hútthuốc lá, hoặc nhân viên trong đơn vị có lãnh đạo hút thuốc lá sẽ làmnhư thế nào để thực hiện quyền của mình đã được quy định trong Luật?Đại biểu Nguyễn Thái Học đề xuất, chỉ quy định không hút thuốc lá trongnhà khi có phụ nữ, trẻ em là chưa đầy đủ mà cần bổ sung thêm nghĩa vụ tựgiác, tự nguyện giảm dần nhu cầu sử dụng thuốc lá.
Tuy nhiên, theo đại biểu Nguyễn Văn Tiên (Tiền Giang), vấn đề càng khóthực hiện càng cần tăng cường tuyên truyền, vận động kết hợp với cácbiện pháp khác chứ không nên bỏ lửng. Không thể đặt nặng quyền lợi củasố nhỏ mà phải ưu tiên lợi ích quan trọng về sức khỏe của đa số ngườidân, vì lợi ích chung.
Đại biểu Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) cũng nhấnmạnh hút thuốc là là hành vi hợp pháp, liên quan đến quyền con người,tuy nhiên đại bộ phận người dân trong đó đa phần là phụ nữ, trẻ em cũngcó quyền được sống trong bầu không khí không khói thuốc, được sống khỏemạnh, an toàn. Quyền đó phải được ưu tiên so với lợi ích, sở thích cánhân của một bộ phận.
Theo đại biểu Bùi Mạnh Hùng (Bình Phước), mộttrong những biện pháp quan trọng là coi trọng công tác truyền thông trêncác phương tiện thông tin đại chúng, có quy định đủ mạnh về trách nhiệmcủa các cơ quan này, có kinh phí thường xuyên, lâu dài để thực hiện chứkhông mang tính chất phong trào, nhất thời.
Theo đại biểu Đỗ Văn Đương,mục tiêu của Luật là không cấm hút thuốc lá nhưng cần đưa ra những quyđịnh theo hướng hạn chế việc hút thuốc lá, để người đang hút giảm dần vàtiến tới không hút, người chưa hút, đặc biệt là thanh niên sẽ không hútthuốc lá và nghiêm cấm việc để khói thuốc ảnh hưởng đến người khác.
Các đại biểu đều tán thành với yêu cầu in cảnh báo sứckhỏe trên bao bì thuốc lá bằng chữ và hình ảnh rõ ràng, dễ nhìn, chiếmít nhất 50% diện tích của mỗi mặt chính trước và sau trên tất cả các vỏbao thuốc lá.
Theo đại biểu Đỗ Văn Đương, việc in cảnh báo phải thựchiện được hai yêu cầu: Nhắc nhở người hút thuốc lá rằng việc đó sẽ ảnhhưởng đến sức khỏe của họ và cấm việc làm ảnh hưởng đến sức khỏe củangười khác.
Nhiều đại biểu nhất trí nguồn lực để phòng chống tác hạithuốc lá là điều kiện quan trọng để thực hiện có hiệu quả những chínhsách và mục tiêu đề ra và ủng hộ việc cần thiết tăng cường nguồn lực chocông tác này. Tuy nhiên, các đại biểu cũng còn những ý kiến khác nhauvề việc hình thành Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá và nguồn thu củaquỹ./.
Thanh Hòa (TTXVN/Vietnam+)
