Từ ngày 1/7/2022, cơ sở đào tạo lái xe phải trang bị và sử dụng thiết bị mô phỏng lái xe (cabin học lái xe ôtô) để đào tạo cho học viên. Tuy nhiên, đến thời điểm này, vẫn chưa có doanh nghiệp, đơn vị sản xuất nào công bố sản phẩm cabin học lái hợp quy ra thị trường.
Cơ sở đào tạo “than” áp lực tài chính
Với mục đích nâng cao kỹ năng điều khiển cho học viên tại các trung tâm đào tạo lái xe, Bộ Giao thông Vận tải đã ban hành Thông tư 01/2021 đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 29/2015 và Thông tư 12/2017 về đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe cơ giới đường bộ yêu cầu trong các phần thi có sát hạch lái xe trên phần mềm mô phỏng. Các trung tâm sát hạch lái xe sẽ sử dụng phần mềm mô phỏng những tình huống giao thông để sát hạch lái xe từ ngày 1/6/2022 và trang bị, sử dụng cabin học lái ôtô để đào tạo lái xe ôtô từ ngày 1/7/2022.
Nội dung quy trình học trong cabin học lái sẽ bắt đầu bằng những bài tập cơ bản như cách vận hành số xe, thực hành bài "đề pa" lên dốc, đường vuông góc, đường quanh co giống như bài sa hình thi sát hạch. Phần tiếp theo là bài tập nâng cao với kỹ năng lái xe trên các địa hình như đường đồi núi, đường cao tốc, đường trong thành phố.
Trong quá trình thực hành, phần mềm mô phỏng sẽ đưa ra các cảnh báo khi lái xe điều khiển phương tiện sai làn đường, điều khiển vào phần đường dành cho người đi bộ, khi không thắt dây an toàn, khi xảy ra tai nạn. Diễn biến thời tiết (nắng, mưa) cũng sẽ được tích hợp trong hệ thống này để người học có thể nâng cao được kỹ năng xử lý tình huống ở các điều kiện khác nhau.
Mỗi học viên sẽ được thực hành 3 giờ trên cabin học lái tại trung tâm đào tạo lái xe. Trong quá trình học, nếu học viên có nhu cầu sẽ đề nghị trung tâm bổ sung thêm giờ học.
[Lùi thời gian học và thi đào tạo lái xe bằng phần mềm mô phỏng]
Theo ông Nguyễn Đức Hải, Giám đốc Trung tâm sát hạch và cấp giấy phép lái xe ôtô Đức Thịnh, mô hình cabin điện tử có chủ trương áp dụng và Bộ Giao thông Vận tải đã ban hành quy chuẩn thiết bị.
Tuy nhiên, ông Hải thừa nhận hiện phần lớn các trung tâm đào tạo chưa mua sắm loại thiết bị này. Một mô hình cabin điện tử hiện nay giá dao động từ 100-500 triệu đồng/thiết bị sẽ tạo gánh nặng cho các cơ sở đào tạo, sát hạch lái xe. Vì thế, Tổng cục Đường bộ phải sớm công bố các nhà cung cấp thiết bị đảm bảo quy chuẩn để chào giá cạnh tranh.
“Trong hai năm qua, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, lượng học viên học lái xe sụt giảm dẫn đến kinh phí nguồn thu ở các cơ sở đào tạo, sát hạch lái xe gặp nhiều khó khăn. Giờ bỏ ra hàng tỷ đồng để trang bị các cabin học lái phục vụ cho việc thi sát hạch lái xe là điều không dễ dàng. Nếu bắt buộc phải trang bị sẽ gây áp lực tài chính cho những cơ sở đào tạo, sát hạch lái xe,” ông Hải nói.
Ông Nguyễn Thành Huân, nguyên Phó giám đốc một Trung tâm dạy nghề và sát hạch lái xe cho rằng đối với cơ sở đào tạo lái xe dưới 1.000 học viên tối thiểu phải có 15-20 cabin, điều này đòi hỏi vốn đầu tư lớn.
“Tôi cho rằng bên cạnh việc học thực hành cabin thì quan trọng vẫn là thực tế. Thay vì bỏ tiền ra đầu tư nhiều cabin thì các cơ sở có thể đầu tư vào xe mới, giáo viên tốt. Điều này giúp cho học viên có thêm cơ hội tham giao giao thông thực tế trên đường nhiều hơn, thực hành tốt hơn,” ông Huân nói.
Sẽ không được đào tạo nếu không trang bị
Ở góc độ cơ quan quản lý Nhà nước, ông Lương Duyên Thống, Vụ trưởng Vụ Phương tiện và người lái (Tổng cục Đường bộ Việt Nam), khẳng định việc trang bị thiết bị mô phỏng để đào tạo lái xe là điều kiện kinh doanh bắt buộc đối với các cơ sở đào tạo lái xe. Nếu trung tâm nào không trang bị sẽ không được phép đào tạo lái xe ôtô.
“Với phần mềm và thiết bị mô phỏng lái xe, học viên sẽ được tập luyện kỹ năng và tập phản xạ trong điều kiện các yếu tố về địa hình, cung đường, thời tiết, tình trạng giao thông và các tình huống giao thông khác nhau nhằm nâng cao kỹ năng đảm bảo an toàn giao thông. Việc trang bị phần mềm và thiết bị mô phỏng lái xe vào quy trình đào tạo là một giải pháp để đổi mới công tác sát hạch lý thuyết và thực hành, góp phần nâng cao chất lượng chương trình dạy học,” ông Thống nhấn mạnh.
[Đề nghị tiếp tục thử nghiệm các thiết bị quản lý đào tạo lái xe]
Theo ông Thống, ngày 28/12/2020 Bộ Giao thông Vận tải đã ban hành 2 quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thiết bị phục vụ quản lý đào tạo lái xe tại Thông tư số 37/2020/TT-BGTVT. Các doanh nghiệp sản xuất, nhà cung cấp trong nước và nhập khẩu thiết bị phải theo quy chuẩn này, bao gồm cả nội dung các bài tập lái cụ thể. Khi sản xuất xong, doanh nghiệp đưa đi thử nghiệm và phải có chứng nhận phù hợp.
Học viên thi sát hạch lái xe trên sa hình ở một trung tâm sát hạch lái xe tại Hà Nội. (Ảnh: Việt Hùng/Vietnam+) Sau đó, nhà cung cấp tự công bố sản phẩm sản xuất ra hợp quy, Tổng cục Đường bộ công khai trên website của Tổng cục. Đến nay, chưa có doanh nghiệp nào công bố sản phẩm cabin học lái hợp quy.
“Sau khi đã được lùi 1 năm, các cơ sở đào tạo lái xe trang bị và sử dụng cabin học lái xe ôtô để đào tạo cho học viên từ 1/7/2022 được Bộ Giao thông Vận tải quy định. Tổng cục Đường bộ sẽ đôn đốc các sở triển khai theo đúng lộ trình này,” ông Thống quả quyết.
Về vấn đề này, đại diện Sở Giao thông Vận tải Hà Nội cho biết sở vẫn thực hiện theo lộ trình của Tổng cục Đường bộ Việt Nam. Hiện nay, cơ quan này đang chờ nhận chuyển giao phần mềm mô phỏng các tình huống giao thông để bàn giao cho các cơ sở đào tạo; xây dựng biểu mẫu, sổ sách nghiệp vụ phục vụ công tác đào tạo lái xe…
Để gỡ khó khăn, các trung tâm đào tạo, sát hạch lái xe kiến nghị Tổng cục Đường bộ nên thử nghiệm tại Trung tâm đào tạo lái xe công lập Nhà nước để đánh giá hiệu quả, sau đó mới nhân rộng xã hội hóa ra các cơ sở đào tạo khác./.
