Máy bay của hãng hàng không Aeroflot. (Nguồn: Reuters) Hôm 28/3 là hạn chót để các hãng hàng không Nga trả lại các máy bay thuê ở nước ngoài. Một biện pháp nằm trong lệnh trừng phạt nhắm vào lĩnh vực hàng không được Liên minh châu Âu (EU) áp dụng sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.
Về phía châu Âu, khi quét bầu trời theo đường chân trời thì không có chiếc máy bay nào thuê của người Nga được trả lại trong những ngày gần đây.
Trên thực tế, trong những tuần qua, các công ty cho thuê ở châu Âu đã không hề ảo tưởng. Ông Eamonn Brennan, Tổng giám đốc Cơ quan kiểm soát không lưu châu Âu Eurocontrol, hôm 18/3 giải thích có khoảng 10 tỷ euro (11,1 tỷ USD), tương đương hơn 500 thiết bị bị Nga thu giữ và đăng ký, điều này tạo ra một tình huống rất khó khăn cho các công ty cho thuê châu Âu cũng như các hãng bảo hiểm.
Hơn 400 máy bay bị giữ ở Nga
Hai tuần trước, Tổng thống Vladimir Putin đã ban hành luật cho phép các hãng hàng không Nga đăng ký tại Nga các máy bay mà họ thuê ở nước ngoài. Biện pháp này giống như “vụ trộm thế kỷ.”
[Nga hỗ trợ các hãng hàng không trong nước vượt qua lệnh trừng phạt]
Bằng cách đó, Nga đã cho phép các công ty tiếp tục sử dụng các thiết bị này bất chấp các lệnh trừng phạt của phương Tây. Vào đầu cuộc khủng hoảng, một số máy bay đã bị giữ tại các sân bay nước ngoài và các hãng hàng không Nga có nguy cơ bị tịch thu máy bay nếu chúng rời khỏi lãnh thổ nước này.
Theo Bộ Giao thông vận tải Nga, tính đến ngày 11/3, các hãng hàng không Nga đã khai thác 1.367 máy bay, hơn một nửa (739 chiếc) trong số đó đã được đăng ký ở nước ngoài.
Theo Cirium, một công ty chuyên phân tích lĩnh vực hàng không, 515 chiếc máy bay mang màu sắc của các công ty Nga thuộc về bên cho thuê. Tính đến ngày 14/3, 428 trong số đó đã được ưu tiên ở Nga hoặc Belarus.
Chống lại Công ước Chicago
Tổng vụ trưởng giao thông vận tải tại Ủy ban châu Âu (EC), Henrik Hololei cho biết hầu hết các máy bay mà người Nga có thể bay ở nước ngoài đều là máy bay thuê, có nguồn gốc từ châu Âu hoặc Mỹ, hiện đã bị “đánh cắp” từ chủ sở hữu hợp pháp của họ, những người cho thuê.
Theo ông Hololei, khi đăng ký lại máy bay ở Nga, nhà chức trách nước này đã "vi phạm nghiêm trọng luật vận tải hàng không quốc tế và luật cơ bản về hàng không dân dụng, Công ước Chicago."
Nhà tư vấn người Pháp Xavier Tytelman giải thích, sẽ rất phức tạp đối với các công ty cho thuê phương Tây, chủ yếu là người Ireland, tìm đường quay trở lại.
Các chính phủ phương Tây có thể thu giữ một số du thuyền hoặc tài sản khác thuộc về các nhà tài phiệt Nga, nhưng họ sẽ không bao giờ thu hồi được 10 tỷ euro.
Ông Tytelman cho biết: "Những chiếc máy bay này sẽ sớm không thích hợp để bay, ít nhất là tới các điểm đến nước ngoài vì chúng sẽ không còn đáp ứng các tiêu chí an toàn quốc tế nữa. Phía Nga có thể thực hiện một số công việc bảo dưỡng nhẹ, nhưng cứ sau 18 tháng thì các máy bay cần phải được kiểm tra toàn bộ, điều này đòi hỏi thiết bị và nhân lực mà Nga không có."
"Máy bay không đáng tin cậy"
Theo nhà tư vấn Tytelman, những chiếc máy bay này sẽ chỉ có thể bay trong "vài tháng". Ông cho biết: "Ở phía Bắc nước Nga, họ đã có những chiếc máy bay mục nát, không đáng tin cậy và sẽ không được chứng nhận ở châu Âu."
Về lâu dài, các công ty Nga sẽ phải tái đàm phán với những người cho thuê phương Tây, điều này sẽ dẫn đến chi phí thuê và bảo hiểm cao hơn.
Ông Tytelman giải thích : "Nếu một cuộc Chiến tranh lạnh kéo dài trong nhiều năm, người Nga sẽ không có máy bay để bù đắp cho sự thiếu hụt những chiếc máy bay của Airbus và Boeing. Ngày nay, họ không thể sản xuất một chiếc máy bay dân dụng. Nga có mẫu Irkut MC-21 tốt, nhưng có quá nhiều phụ tùng thay thế đến từ phương Tây nên nước này sẽ không thể lắp ráp được nữa. Về mặt công nghiệp, họ sẽ mất nhiều năm để thay thế những chiếc máy bay nước ngoài này"./.
