Chỉ sau 2 năm (2/2010-2/2012) triển khai Quyết định 239/QĐ-TTg của Thủ tướngChính phủ về Phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi giai đoạn 2010-2015, bậchọc này đã có bước phát triển vượt bậc.
Chưa bao giờ trong một thời gian ngắn mà mạng lưới và quy mô trường lớp mầmnon lại phát triển mạnh mẽ như vậy. Đã hình thành những điều kiện vững chắc đểthiết lập một hệ thống chăm lo cho trẻ em trong cả nước.
Đây là một sự chuyển động lớn bởi do những nguyên nhân khác nhau hàng chụcnăm nay kể từ sau khi chúng ta xóa bỏ cơ chế tập trung bao cấp, không ít cơ sởgiáo dục mầm non tại các nhà máy, xí nghiệp, hợp tác xã, nhất là ở vùng nôngthôn trước đây đã tan rã. Quyết định mới này đã mang lại sự hồi phục và pháttriển rộng khắp cho hệ thống giáo dục mầm non.
Nhân dịp này, phóng viên TTXVN đã có cuộc trao đổi với Phó Thủ tướng NguyễnThiện Nhân về những bài học kinh nghiệm và các khó khăn sắp tới của công tác phổcập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi.
- Xin Phó Thủ tướng cho biết ý nghĩa và những kết quả nổi bật của việc thựchiện Quyết định của Chính phủ về Phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi trongcả nước sau 2 năm đầu thực hiện?
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân: Như các bạn đã biết, để đạt mục tiêu phổ cậpgiáo dục tiểu học đất nước ta phải mất 25 năm, 10 năm để hoàn thành phổ cập giáodục bậc tiểu học cơ sở. Năm 2010 ngành giáo dục đã đề xuất và trình Thủ tướng chủ trươngphổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi. Việc này là rất cần thiết vì chúng tađã chứng kiến nhiều trẻ em sau 10 năm học trường Phổ thông Dân tộc nội trú vẫnchưa quen tiếng kinh bởi ngay từ đầu các em chưa được chuẩn bị một vốn ngôn ngữtốt.
Phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi góp phần rất lớn giúp trẻ 5 tuổi đượcchuẩn bị mọi phương diện, nhất là trẻ em các dân tộc thiểu số hiểu được ngôn ngữKinh trước khi vào lớp 1. Các nhà khoa học đã nói đến năm 6 tuổi, 50% trí tuệcủa con người đã được hình thành. Vì thế nếu chúng ta bồi dưỡng cho trẻ 5 tuổibây giờ thì 15-20 năm nữa các em bước vào đời. Chăm lo cho các em 5 tuổi bâygiờ chính là chăm lo cho tương lai đất nước sau 15-20 năm nữa. Nếu chúng takhông làm là có lỗi với tương lai dân tộc.
Tuy nhiên để phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi là nhiệm vụ rất khó khănvì sau 35 năm chiến tranh, đến trước năm 2010 hệ thống trường lớp còn rất hạnchế. Chúng ta rất thiếu trường lớp, thiếu giáo viên và thiếu kinh phí. Duy trìmột bậc học liên tục ở vùng khó khăn là nhà nước phải hỗ trợ. Một khó khăn lớnnữa là sự quan tâm đến bậc học mầm non trong nhận thức của lãnh đạo các địaphương nói chung và ngay cả trong cộng đồng dân cư còn thấp.
Quốc hội đặt mục tiêu là sau 5 năm phải hoàn thành phổ cập giáo dục mầm noncho trẻ 5 tuổi. 2 năm vừa qua là 2 năm đầu tiên khó khăn nhất. Tuy nhiên nhữngkết quả rất đáng khích lệ. Đến nay có 62/64 tỉnh, Tp thông qua kế hoạch thựchiện phổ cập giáo dục mầm non 5 tuổi; trong đó có 10 địa phương như là Phú Thọ, Vĩnhphúc, Hòa Bình, Thái Bình, Thành phố Hồ Chí Minh… đặt mục tiêu không phải 2015 mà ngay trong2012 sẽ hoàn thành. Đây là quyết tâm rất lớn.
Sau 2 năm đã có 3500 trường bán công chuyển sang công lập. Chưa bao giờ chỉtrong một quãng thời gian ngắn số trường mầm non công lập tăng nhiều như thế. Đólà quyết tâm chính trị của các địa phương . Qua 2 năm số trường mầm non tăng là610 trường. Qua đó có thêm 160 nghìn trẻ được đi học mầm non, trong đó riêng trẻ5 tuổi là 112 nghìn em. Điều đó nói lên rằng nhiệm vụ phổ cập giáo dục mầm nontrẻ 5 tuổi là rất khó khăn nhưng nếu cấp uỷ các địa phương vào cuộc thì kết quảđạt sẽ tốt.
- Thưa Phó Thủ tướng, sự cần thiết phải thực hiện chủ trương phổ cập giáo dụccho trẻ 5 tuổi là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, để chăm lo cho bậc học này vớisố lượng học sinh rất đông đòi hỏi một số lượng giáo viên rất lớn, trong khi đóchế độ đãi ngộ dành cho giáo viên mầm non còn rất nhiều bất cập. Chúng ta phảitháo gỡ vướng mắc này như thế nào?
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân: Đúng là bên cạnh bổ sung trường lớp, chúng taphải tháo gỡ giải quyết chế độ chính sách cho giáo viên mầm non. Vừa qua Chínhphủ có chính sách giáo viên ở bậc mầm non nếu đạt Chuẩn sư phạm thì được hướnglương theo ngạch bậc như các bậc học khác. Trong 2 năm qua cả nước đã tuyển dụngthêm được 24 nghìn giáo viên mầm non vào biên chế. Chưa bao giờ trong một thờigian ngắn số giáo viên mầm non lại tăng nhiều như vậy. Nhà nước có thay đổi cơbản về mở rộng tuyển dụng giáo viên mầm non. Các cô được hợp đồng và hưởng mọichế độ như giáo viên biên chế trước kia. Đây là quyết định quan trọng.
Đội ngũ giáo viên này đã góp phần triển khai hiệu quả Chương trình giáo dục mầmnon mới: bổ ích, lý thú hơn nhưng vì thế cô giáo cũng vất vả hơn. đến này 88% sốtrường mầm non với 78% số học sinh mầm non của cả nước được học Chương trìnhgiáo dục mầm non mới. 75% số trẻ 5 tuổi được học 2 buổi/ngày. Qua các khảo sátcác em học ở các trường mầm non, được ăn tại trường thì tỷ lệ SDD chỉ là 5-6%, giảm hơn một nửa so với tỷ lệ chung.
Số lượng giáo viên mầm non tăng vọt nên nhiều địa phương khó khăn khi trả thunhập cho các cô như giáo viên các bậc khác, một số nơi các cô giáo viên mầm nonchưa có phụ cấp đứng lớp. Đây là điều cần suy nghĩ...
Chính sách dành cho giáo viên mầm non những năm qua có cải thiện từng bước thôngqua chế độ chung về lương của cán bộ công chức và chế độ phụ cấp thâm niên chogiáo viên. Sắp tới Chính phủ có đề án cải cách tiền lương, trong đó chắc chắn sẽxem xét cải thiện lương cho giáo viên mầm non.
- Thưa Phó Thủ tướng, chúng ta đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đạihóa đất nước. Việc hình thành các khu công nghiệp, đô thị là điều tất yếu. Trongkhi đó các cơ sở giáo dục mầm non tại các khu công nghiệp, cho con em công nhânhiện rất thiếu thốn - Vậy có nên hình thành một đề án riêng về giáo dục mầm noncho các "điểm nóng" này không?
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân: Sau 2 năm sơ kết triển khai quyết định này,chúng ta thấy có những điển hình tốt về giáo dục mầm non nhưng mặt khác cũng cónơi như Đồng Nai, Bình Dương - có tỷ lệ khu công nghiệp lớn, dân nhập cư đôngnên rất thiếu trường lớp . Theo tôi giải pháp này không nằm ở Chính phủ mà ở cácđịa phương vì : Nơi phát triển khu công nghiệp cao thì có nguồn thu dồi dào,nguồn thu thuế tăng, quỹ đất cũng dồi dào. Đó là nguồn lực tại chỗ, không cầnChính phủ phải hỗ trợ. Các địa điểm này dân nhập cư cao. Nếu quan niệm pháttriển kinh tế mà không tính đến chỗ ở của công nhân, nơi học tập của con em côngnhân là không được. Lâu nay chúng ta chưa gắn chặt chẽ quy hoạch phát triển kinhtế với quy hoạch dân cư, quy hoạch phát triển giáo dục.
Sau khi sơ kết 2 năm phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi Chính phủ sẽngồi lại với các địa phương trên để có giải pháp giải quyết vấn đề nhà ở chocông nhân cũng như trường học cho trẻ em.
- Thưa Phó thủ tướng, trong bối cảnh thực hiện Nghị quyết 11 của chính phủ,chúng ta vừa phải tiết kiệm chi tiêu vừa phải đảm bảo các mục tiêu an sinh xãhội, trong khi ngân sách cho giáo dục nói chung không thể tăng lên mà nhiệm vụgiáo dục mầm non giai đoạn mới lại rất nặng nề. Các ngành, các cấp và toàn xãhội sẽ phải chung tay giải quyết bài toán kinh phí cho giáo dục mầm non giaiđoạn sắp tới như thế nào?
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân: Thực ra Ngân sách dành cho giáo dục không đổilà 20% nhưng giá trị tuyệt đối thì có tăng thêm vì kinh tế phát triển. Bên cạnhđó 3 năm gần đây chúng ta đã đẩy mạnh hơn mức đóng góp của xã hội cho giáo dụcnghề nghiệp, học nghề, đại học, cao đẳng, mức học phí tăng lên nghĩa là xã hộihóa cao hơn. Theo đó phần kinh phí từ ngân sách công lập cần tăng lên cho giáodục cơ bản trong đó có giáo dục mầm non. Vì vậy tổng chi cho giáo dục mầm non sẽtăng trong những năm tới. Bên cạnh đó chúng ta phải đẩy mạnh xã hội hóa ở cácvùng có điều kiện, khuyến khích phát triển trường tư thục cho con em các giađình có điều kiện. Năm trước chúng ta đã ưu tiên cho phổ cập lớp 9 , các năm tớicần ưu tiên cho phố cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi./.
Chưa bao giờ trong một thời gian ngắn mà mạng lưới và quy mô trường lớp mầmnon lại phát triển mạnh mẽ như vậy. Đã hình thành những điều kiện vững chắc đểthiết lập một hệ thống chăm lo cho trẻ em trong cả nước.
Đây là một sự chuyển động lớn bởi do những nguyên nhân khác nhau hàng chụcnăm nay kể từ sau khi chúng ta xóa bỏ cơ chế tập trung bao cấp, không ít cơ sởgiáo dục mầm non tại các nhà máy, xí nghiệp, hợp tác xã, nhất là ở vùng nôngthôn trước đây đã tan rã. Quyết định mới này đã mang lại sự hồi phục và pháttriển rộng khắp cho hệ thống giáo dục mầm non.
Nhân dịp này, phóng viên TTXVN đã có cuộc trao đổi với Phó Thủ tướng NguyễnThiện Nhân về những bài học kinh nghiệm và các khó khăn sắp tới của công tác phổcập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi.
- Xin Phó Thủ tướng cho biết ý nghĩa và những kết quả nổi bật của việc thựchiện Quyết định của Chính phủ về Phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi trongcả nước sau 2 năm đầu thực hiện?
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân: Như các bạn đã biết, để đạt mục tiêu phổ cậpgiáo dục tiểu học đất nước ta phải mất 25 năm, 10 năm để hoàn thành phổ cập giáodục bậc tiểu học cơ sở. Năm 2010 ngành giáo dục đã đề xuất và trình Thủ tướng chủ trươngphổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi. Việc này là rất cần thiết vì chúng tađã chứng kiến nhiều trẻ em sau 10 năm học trường Phổ thông Dân tộc nội trú vẫnchưa quen tiếng kinh bởi ngay từ đầu các em chưa được chuẩn bị một vốn ngôn ngữtốt.
Phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi góp phần rất lớn giúp trẻ 5 tuổi đượcchuẩn bị mọi phương diện, nhất là trẻ em các dân tộc thiểu số hiểu được ngôn ngữKinh trước khi vào lớp 1. Các nhà khoa học đã nói đến năm 6 tuổi, 50% trí tuệcủa con người đã được hình thành. Vì thế nếu chúng ta bồi dưỡng cho trẻ 5 tuổibây giờ thì 15-20 năm nữa các em bước vào đời. Chăm lo cho các em 5 tuổi bâygiờ chính là chăm lo cho tương lai đất nước sau 15-20 năm nữa. Nếu chúng takhông làm là có lỗi với tương lai dân tộc.
Tuy nhiên để phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi là nhiệm vụ rất khó khănvì sau 35 năm chiến tranh, đến trước năm 2010 hệ thống trường lớp còn rất hạnchế. Chúng ta rất thiếu trường lớp, thiếu giáo viên và thiếu kinh phí. Duy trìmột bậc học liên tục ở vùng khó khăn là nhà nước phải hỗ trợ. Một khó khăn lớnnữa là sự quan tâm đến bậc học mầm non trong nhận thức của lãnh đạo các địaphương nói chung và ngay cả trong cộng đồng dân cư còn thấp.
Quốc hội đặt mục tiêu là sau 5 năm phải hoàn thành phổ cập giáo dục mầm noncho trẻ 5 tuổi. 2 năm vừa qua là 2 năm đầu tiên khó khăn nhất. Tuy nhiên nhữngkết quả rất đáng khích lệ. Đến nay có 62/64 tỉnh, Tp thông qua kế hoạch thựchiện phổ cập giáo dục mầm non 5 tuổi; trong đó có 10 địa phương như là Phú Thọ, Vĩnhphúc, Hòa Bình, Thái Bình, Thành phố Hồ Chí Minh… đặt mục tiêu không phải 2015 mà ngay trong2012 sẽ hoàn thành. Đây là quyết tâm rất lớn.
Sau 2 năm đã có 3500 trường bán công chuyển sang công lập. Chưa bao giờ chỉtrong một quãng thời gian ngắn số trường mầm non công lập tăng nhiều như thế. Đólà quyết tâm chính trị của các địa phương . Qua 2 năm số trường mầm non tăng là610 trường. Qua đó có thêm 160 nghìn trẻ được đi học mầm non, trong đó riêng trẻ5 tuổi là 112 nghìn em. Điều đó nói lên rằng nhiệm vụ phổ cập giáo dục mầm nontrẻ 5 tuổi là rất khó khăn nhưng nếu cấp uỷ các địa phương vào cuộc thì kết quảđạt sẽ tốt.
- Thưa Phó Thủ tướng, sự cần thiết phải thực hiện chủ trương phổ cập giáo dụccho trẻ 5 tuổi là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, để chăm lo cho bậc học này vớisố lượng học sinh rất đông đòi hỏi một số lượng giáo viên rất lớn, trong khi đóchế độ đãi ngộ dành cho giáo viên mầm non còn rất nhiều bất cập. Chúng ta phảitháo gỡ vướng mắc này như thế nào?
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân: Đúng là bên cạnh bổ sung trường lớp, chúng taphải tháo gỡ giải quyết chế độ chính sách cho giáo viên mầm non. Vừa qua Chínhphủ có chính sách giáo viên ở bậc mầm non nếu đạt Chuẩn sư phạm thì được hướnglương theo ngạch bậc như các bậc học khác. Trong 2 năm qua cả nước đã tuyển dụngthêm được 24 nghìn giáo viên mầm non vào biên chế. Chưa bao giờ trong một thờigian ngắn số giáo viên mầm non lại tăng nhiều như vậy. Nhà nước có thay đổi cơbản về mở rộng tuyển dụng giáo viên mầm non. Các cô được hợp đồng và hưởng mọichế độ như giáo viên biên chế trước kia. Đây là quyết định quan trọng.
Đội ngũ giáo viên này đã góp phần triển khai hiệu quả Chương trình giáo dục mầmnon mới: bổ ích, lý thú hơn nhưng vì thế cô giáo cũng vất vả hơn. đến này 88% sốtrường mầm non với 78% số học sinh mầm non của cả nước được học Chương trìnhgiáo dục mầm non mới. 75% số trẻ 5 tuổi được học 2 buổi/ngày. Qua các khảo sátcác em học ở các trường mầm non, được ăn tại trường thì tỷ lệ SDD chỉ là 5-6%, giảm hơn một nửa so với tỷ lệ chung.
Số lượng giáo viên mầm non tăng vọt nên nhiều địa phương khó khăn khi trả thunhập cho các cô như giáo viên các bậc khác, một số nơi các cô giáo viên mầm nonchưa có phụ cấp đứng lớp. Đây là điều cần suy nghĩ...
Chính sách dành cho giáo viên mầm non những năm qua có cải thiện từng bước thôngqua chế độ chung về lương của cán bộ công chức và chế độ phụ cấp thâm niên chogiáo viên. Sắp tới Chính phủ có đề án cải cách tiền lương, trong đó chắc chắn sẽxem xét cải thiện lương cho giáo viên mầm non.
- Thưa Phó Thủ tướng, chúng ta đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đạihóa đất nước. Việc hình thành các khu công nghiệp, đô thị là điều tất yếu. Trongkhi đó các cơ sở giáo dục mầm non tại các khu công nghiệp, cho con em công nhânhiện rất thiếu thốn - Vậy có nên hình thành một đề án riêng về giáo dục mầm noncho các "điểm nóng" này không?
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân: Sau 2 năm sơ kết triển khai quyết định này,chúng ta thấy có những điển hình tốt về giáo dục mầm non nhưng mặt khác cũng cónơi như Đồng Nai, Bình Dương - có tỷ lệ khu công nghiệp lớn, dân nhập cư đôngnên rất thiếu trường lớp . Theo tôi giải pháp này không nằm ở Chính phủ mà ở cácđịa phương vì : Nơi phát triển khu công nghiệp cao thì có nguồn thu dồi dào,nguồn thu thuế tăng, quỹ đất cũng dồi dào. Đó là nguồn lực tại chỗ, không cầnChính phủ phải hỗ trợ. Các địa điểm này dân nhập cư cao. Nếu quan niệm pháttriển kinh tế mà không tính đến chỗ ở của công nhân, nơi học tập của con em côngnhân là không được. Lâu nay chúng ta chưa gắn chặt chẽ quy hoạch phát triển kinhtế với quy hoạch dân cư, quy hoạch phát triển giáo dục.
Sau khi sơ kết 2 năm phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi Chính phủ sẽngồi lại với các địa phương trên để có giải pháp giải quyết vấn đề nhà ở chocông nhân cũng như trường học cho trẻ em.
- Thưa Phó thủ tướng, trong bối cảnh thực hiện Nghị quyết 11 của chính phủ,chúng ta vừa phải tiết kiệm chi tiêu vừa phải đảm bảo các mục tiêu an sinh xãhội, trong khi ngân sách cho giáo dục nói chung không thể tăng lên mà nhiệm vụgiáo dục mầm non giai đoạn mới lại rất nặng nề. Các ngành, các cấp và toàn xãhội sẽ phải chung tay giải quyết bài toán kinh phí cho giáo dục mầm non giaiđoạn sắp tới như thế nào?
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân: Thực ra Ngân sách dành cho giáo dục không đổilà 20% nhưng giá trị tuyệt đối thì có tăng thêm vì kinh tế phát triển. Bên cạnhđó 3 năm gần đây chúng ta đã đẩy mạnh hơn mức đóng góp của xã hội cho giáo dụcnghề nghiệp, học nghề, đại học, cao đẳng, mức học phí tăng lên nghĩa là xã hộihóa cao hơn. Theo đó phần kinh phí từ ngân sách công lập cần tăng lên cho giáodục cơ bản trong đó có giáo dục mầm non. Vì vậy tổng chi cho giáo dục mầm non sẽtăng trong những năm tới. Bên cạnh đó chúng ta phải đẩy mạnh xã hội hóa ở cácvùng có điều kiện, khuyến khích phát triển trường tư thục cho con em các giađình có điều kiện. Năm trước chúng ta đã ưu tiên cho phổ cập lớp 9 , các năm tớicần ưu tiên cho phố cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi./.
Hoàng Hoa (TTXVN)
