Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 68/NQ-CP và Quyết định số 23/2021/QĐ-TTg về thực hiện các chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch COVID-19. Nghị quyết số 68/NQ-CP với 12 chính sách nhằm góp phần phục hồi, ổn định sản xuất, kinh doanh, giảm thiểu những tác động tiêu cực của đại dịch, đảm bảo đời sống và an toàn cho người lao động. Dự kiến, kinh phí dành cho gói hỗ trợ này trị giá khoảng 26.000 tỷ đồng.
Phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông André Gama, chuyên gia phụ trách chương trình về an sinh xã hội, Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) tại Việt Nam về những vấn đề liên quan đến gói hỗ trợ này.
- Ông đánh giá về thế nào về các chính sách hỗ trợ hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi COVID-19 theo Nghị quyết số 68/NQ-CP của Chính phủ Việt Nam?
Ông André Gama: ILO rất vui mừng với việc Việt Nam đưa ra nghị quyết mới này. Trong thời điểm làn sóng COVID-19 mới vẫn đang tiếp tục diễn biến khó lường trên cả nước, chúng tôi cho rằng việc Chính phủ có thể hành động một cách nhanh chóng như vậy để hỗ trợ cả người lao động, gia đình họ và doanh nghiệp là một điểm sáng.
Chúng tôi kêu gọi Chính phủ và người dân Việt Nam không nên nhìn nhận gói hỗ trợ này và cả các biện pháp hỗ trợ khác đối với đại dịch COVID-19 trên khía cạnh chi phí, mà nên coi đó là sự đầu tư để bình ổn nguồn thu nhập gia đình, cuộc sống của người lao động, bình ổn nền kinh tế. Thông qua việc hỗ trợ tiền mặt, thu nhập cho các gia đình để có thể tiếp tục mua hàng, mua dịch vụ, từ đó nền kinh tế có thể tiếp tục được duy trì và hồi phục sau những tổn thất do đại dịch gây ra.
- ILO có những khuyến nghị gì đối với Chính phủ Việt Nam để những gói hỗ trợ dành cho người lao động có thể phát huy được hiệu quả và hỗ trợ thiết thực hơn, thưa ông?
Ông André Gama: ILO thường xuyên cập nhật về tình trạng của các gói hỗ trợ mà các quốc gia thành viên triển khai để đối phó với COVID-19, từ đó xác định ra đâu là những cách làm tốt nhất. Dĩ nhiên, việc hỗ trợ này phụ thuộc rất lớn vào tình hình của mỗi quốc gia. Ví dụ, những biện pháp được áp dụng ở châu Âu-nơi có tỷ lệ bao phủ của bảo hiểm xã hội ở mức rất cao, có thể không phù hợp với những quốc gia có bộ phận phi chính thức lớn như Việt Nam. Tuy nhiên, chúng tôi có thể thấy rằng các biện pháp càng mang tính đại chúng và sử dụng các chương trình, các kênh sẵn có để hỗ trợ thường đảm bảo sự công bằng tốt hơn, có hiệu quả tốt hơn.
Ông André Gama, chuyên gia phụ trách chương trình về an sinh xã hội, Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) tại Việt Nam. (Ảnh: Anh Tuấn/TTXVN) Các chương trình mang tính đại chúng, toàn dân, có tính chất bao cấp có thể khá tốn kém do các chương trình này hướng tới tất cả dân số. Do vậy, với trường hợp như của Việt Nam, có thể có phương án tương tự thay thế như là các chương trình dành cho toàn bộ người lao động trong một ngành nào đó hoặc tại một khu vực địa lý nào đó.
Vì sao lại như vậy? Đó là do rất khó có thể xác định và tiếp cận được người lao động trong nền kinh tế phi chính thức. Từ những dữ liệu thu thập được trên thế giới, chúng tôi thấy rằng họ là một trong những nhóm lao động đang phải chịu thiệt hại nhiều nhất từ những tác động về mặt kinh tế của đại dịch COVID-19. Do đó, đây là vài điểm cần lưu ý khi thiết kế, triển khai các biện pháp phản ứng với đại dịch.
[Ai được hỗ trợ tiền mặt do khó khăn vì COVID-19 theo Nghị quyết số 68?]
Mặt khác, đây cũng là thời điểm chúng ta nên nhìn lại những hỗ trợ đang có, nhất là những hỗ trợ thông qua hệ thống bảo hiểm xã hội và an sinh xã hội. Bây giờ là lúc chúng ta cần cùng nhau xem xét cả hệ thống và cùng tìm ra cách để cải thiện, làm cho hệ thống trở nên vững mạnh hơn, có khả năng phản ứng, chống chịu tốt hơn với các cú sốc, để đến khi xảy ra khủng hoảng lần tới, Việt Nam sẽ có một hệ thống tốt hơn, sẵn sàng hơn, có khả năng nhanh chóng hỗ trợ người dân và cả nền kinh tế.
- Với gói hỗ trợ trị giá 26.000 tỷ đồng này, Chính phủ Việt Nam đã đơn giản hóa các thủ tục và điều kiện để triển khai hỗ trợ. Vậy theo ông, điều này đóng vai trò thế nào trong việc thực thi các chính sách?
Ông André Gama: Đây là hướng đi đúng đắn. Với những gì diễn ra trên thế giới, chúng tôi rút ra rằng khi các thủ tục hành chính phức tạp, rất nhiều người, đặc biệt là những người đang cần được hỗ trợ nhiều hơn, khó có khả năng hoàn thành các giấy tờ yêu cầu như là xác nhận họ đang làm trong ngành nghề, lĩnh vưc nào đó, vậy nên khiến họ khó có thể nhận được hỗ trợ. Vì vậy, việc giảm thiểu các thủ tục hành chính là một bước đi quan trọng.
Trong quá trình thực hiện, chúng ta cần tiếp tục xem xét xem liệu giảm như vậy đã đủ chưa, hay vẫn cần tiếp tục giảm thiểu hơn nữa trong tương lai. Nói cho cùng, đây là hướng đi đúng đắn để đảm bảo rằng những người cần được hỗ trợ hơn sẽ nhận được hỗ trợ và chúng ta không bỏ lại ai ở phía sau trong đại dịch COVID-19 này.
- Xin cảm ơn ông!
