Hiện nay, một bộ phận tài xế xe công nghệ có xu hướng vi phạm quy định an toàn giao thông. Ngoài việc lực lượng chức năng tăng cường xử phạt, các doanh nghiệp ứng dụng gọi xe cũng cần có chế tài ngừng hợp tác, hạn chế đơn với tài xế vi phạm giao thông nhiều lần để răn đe.
Tài xế vi phạm như “cơm bữa”
Tại Hội thảo "Văn hoá giao thông-trách nhiệm và ý thức của người cầm lái" do Báo Xây dựng tổ chức vào sáng nay (ngày 23/12), ông Lê Kim Thành, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, cho biết với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, Việt Nam đã chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ từ xe ôm và taxi truyền thống sang mô hình kinh tế chia sẻ.
“Các loại hình vận tải ứng dụng công nghệ như Grab, Be, Gojek, Xanh SM, FastGo… đã trở thành một phần không thể thiếu trong hệ sinh thái giao thông nói chung, giao thông đô thị nói riêng, thay đổi thói quen đi lại và lựa chọn phương thức tham gia giao thông của người dân,” ông Thành đánh giá.
Tuy nhiên, ông Thành, cũng chỉ ra những thách thức không nhỏ đối với công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông, nhất là vấn đề ý thức chấp hành pháp luật, trách nhiệm nghề nghiệp và văn hóa ứng xử, tham gia giao thông của người điều khiển phương tiện công nghệ trong môi trường giao thông ngày càng phức tạp.
Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của vận tải hành khách và giao hàng ứng dụng công nghệ, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho rằng, áp lực về thời gian, thu nhập và cạnh tranh đã khiến một bộ phận tài xế xe công nghệ có xu hướng vi phạm quy định an toàn như: dừng đỗ tùy tiện, vượt đèn đỏ, đi ngược chiều, sử dụng điện thoại khi lái xe. Điều này đặt ra yêu cầu mới về trách nhiệm của doanh nghiệp, cơ quan quản lý và chính bản thân người cầm lái trong việc xây dựng văn hóa giao thông nghề nghiệp.
Ông Nguyễn Tuyển, Trưởng phòng Quản lý Vận tải (Sở Xây dựng Hà Nội) dẫn số liệu thống kê cho thấy hiện xe công nghệ hai bánh, trên địa bàn thành phố có khoảng 114.000 lái xe. Đối với taxi, có khoảng 14.500 xe, trong đó đa phần đều đang sử dụng nền tảng công nghệ trong hoạt động kinh doanh vận tải.
Hà Nội: Đồng loạt kiểm tra, xử lý hành vi sử dụng điện thoại và che, dán biển số
Trên tuyến Võ Chí Công, Đội Cảnh sát giao thông đường bộ số 2 (Phòng Cảnh sát giao thông Hà Nội) sử dụng thiết bị nghiệp vụ, ghi hình xử lý loạt tài xế che-dán biển số.
Ông Tuyền cũng thừa nhận, hiện vẫn chưa có những con số thống kê đầy đủ, chính xác để đánh giá cụ thể mức độ tăng trưởng nên cần có những nghiên cứu chuyên sâu hơn về nhu cầu đi lại của người dân, mức độ hài lòng, khả năng đáp ứng của hệ thống vận tải, cũng như thống kê đầy đủ các vi phạm để có cơ sở quản lý hiệu quả.
Trung tá Nguyễn Tài Nghĩa, Phó Đội trưởng Đội Tuyên truyền, Điều tra giải quyết tai nạn giao thông và Xử lý vi phạm giao thông (Phòng Cảnh sát Giao thông-Công an thành phố Hà Nội) cho biết Hà Nội là địa phương có mật độ tài xế công nghệ thuộc nhóm cao nhất cả nước. Tuy nhiên, áp lực về “thu nhập theo đơn hàng” và “thời gian giao hàng” đang vô tình đẩy một bộ phận không nhỏ tài xế vào nhóm đối tượng thường xuyên vi phạm pháp luật giao thông.
Dẫn chứng, khi đã nhận cuốc xe, tài xế tiếp tục chịu áp lực về thời gian, nhất là trong trường hợp khách hàng vội vàng và liên tục thúc giục, thậm chí yêu cầu tài xế đi vào những tuyến đường vi phạm quy định giao thông.
“Tình trạng sử dụng điện thoại khi điều khiển phương tiện diễn ra gần như thường xuyên, do đặc thù công việc của tài xế công nghệ phải liên tục theo dõi thông tin khách hàng và thông báo từ doanh nghiệp quản lý trên ứng dụng điện thoại. Đặc biệt, Cảnh sát giao thông Hà Nội ghi nhận một số hành vi đối phó mới: tài xế cố tình làm mờ, bôi bẩn, dùng băng dính hoặc tận dụng hàng hóa chằng buộc để che lấp biển kiểm soát. Đây không đơn thuần là vi phạm hành chính, mà là hành vi cố tình thách thức hệ thống giám sát pháp luật,” Trung tá Nghĩa bày tỏ quan ngại.
Bịt khoảng trống pháp lý
Theo ông Trần Hữu Minh, Chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, thực tế chưa có quy định cụ thể coi lái xe môtô công nghệ là một nghề kinh doanh có điều kiện với các tiêu chuẩn riêng biệt về kỹ năng và chứng chỉ hành nghề chuyên sâu. Các đơn vị cung cấp dịch vụ công nghệ cũng được xếp vào nhóm tổ chức cung cấp dịch vụ phần mềm hỗ trợ kết nối vận tải-“công ty công nghệ kết nối” mà không phải đơn vị vận tải. Điều này dẫn đến việc đùn đẩy trách nhiệm khi xảy ra tai nạn hoặc tranh chấp về bảo hiểm.
“Hiện chưa có chế tài mạnh mẽ trong lưu trữ, chia sẻ dữ liệu và buộc các nền tảng công nghệ phải khóa tài khoản vĩnh viễn hoặc có thời hạn đối với lái xe vi phạm nghiêm trọng, tùy theo mức độ vi phạm,” ông Minh nêu quan điểm.
Ông Minh đề xuất, với điều kiện của Việt Nam có thể đưa ra các yêu cầu về trình độ và chứng chỉ hành nghề cho lái xe kinh doanh vận tải, đồng thời tăng cường kỹ năng xử lý tình huống chuyên nghiệp; cần bổ sung chế tài liên đới với các nền tảng gọi xe, hình thành hệ thống quản lý vi phạm, quy định các nền tảng chia sẻ dữ liệu với cơ quan quản lý, yêu cầu các hãng tích hợp dữ liệu vi phạm từ cảnh sát giao thông.
Chung quan điểm, Trung tá Nguyễn Tài Nghĩa, Phó Đội trưởng Đội Tuyên truyền, Điều tra giải quyết tai nạn giao thông và Xử lý vi phạm giao thông (Phòng Cảnh sát Giao thông-Công an thành phố Hà Nội) cho biết hiện nay, mỗi giấy phép lái xe có 12 điểm mỗi năm. Nếu vi phạm bị trừ tới 10 điểm, chỉ cần tài xế tiếp tục có thêm bất kỳ hành vi vi phạm nào bị trừ điểm thì sẽ mất toàn bộ số điểm trong quỹ điểm. Khi quỹ điểm về 0, tài xế sẽ bị đình chỉ điều khiển phương tiện và phải học lại lý thuyết Luật Giao thông đường bộ.
“Ngoài ý thức chấp hành pháp luật giao thông của tài xế, lực lượng cảnh sát giao thông xử phạt đi đôi với tuyên truyền để thay đổi hành vi giao thông. Mặt khác, các doanh nghiệp ứng dụng gọi xe cũng cần có chế tài ngừng hợp tác, hạn chế đơn với tài xế vi phạm giao thông nhiều lần để răn đe,” Trung tá Tài nhấn mạnh./.
Thương vụ có thể thay đổi cuộc chơi trên thị trường gọi xe Đông Nam Á
Theo Euromonitor International, việc sáp nhập giữa Grab và GoTo sẽ tạo ra một thế lực khổng lồ trong ngành gọi xe tại khu vực Đông Nam Á, thống trị khoảng 85% thị trường trị giá 8 tỷ USD.
