Máy bay chiến đấu phản lực J-20. (Nguồn: fighterjetsworld.com) Theo scmp.com, một nghiên cứu do chính phủ Mỹ tài trợ vừa được công bố hôm 14/7 cho thấy quân đội Trung Quốc đã vượt qua nhiều thách thức về công nghệ để làm suy giảm uy thế của Mỹ trong những năm gần đây, nhưng họ vẫn gặp trở ngại bởi tình trạng thiếu đổi mới sáng tạo ở trong nước và nạn tham nhũng trong ngành công nghiệp quốc phòng.
Báo cáo của Rand Corporation đã xác định Trung Quốc là "mối đe dọa ngày càng lớn và rõ ràng" đối với Mỹ trong lĩnh vực đầu tư vào các khả năng quân sự, nhưng báo cáo phát hiện ra rằng phần lớn tiến bộ mà Trung Quốc đạt được là kết quả của hoạt động mua lại và liên doanh với nước ngoài.
Rand Corporation là một nhóm nghiên cứu chuyên về lĩnh vực an ninh có trụ sở tại California, 80% ngân sách tài trợ cho nhóm này là từ các cơ quan liên bang của Mỹ. Báo cáo mới nói trên được tài trợ và thực hiện theo yêu cầu của quân đội Mỹ.
Nhận định của Rand Corporation được đưa ra sau cuộc họp của Lầu Năm Góc nhằm đánh giá về chính sách của họ đối với Trung Quốc, và trong bối cảnh chính quyền của Tổng thống Joe Biden đang tăng tốc các nỗ lực nhằm ngăn chặn công nghệ của Mỹ được sử dụng để thúc đẩy những tiến bộ quân sự của Trung Quốc.
Cho rằng Trung Quốc đã thất bại trong việc tự thúc đẩy đổi mới sáng tạo quân sự, báo cáo của Rand Corporation đã nêu ra 3 thứ quan trọng mà Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) còn thiếu: chất bán dẫn cao cấp, tàu ngầm tàng hình và động cơ máy bay.
Các nhà nghiên cứu kết luận rằng việc phụ thuộc vào hoạt động trộm cắp tài sản trí tuệ đã khiến các hệ thống vũ khí của Trung Quốc tụt hậu "vài năm" so với các đối tác Mỹ, đồng thời họ ghi nhận những điểm tương đồng rất nổi bật giữa máy bay chiến đấu phản lực J-20 và J-31 của Trung Quốc với máy bay F-22 và F-35 của Lockheed Martin.
[Dư luận Trung Quốc về mức tăng ngân sách quốc phòng trong năm 2021]
Trả lời các câu hỏi về báo cáo của Rand Corporation, một đại diện của Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington nói rằng Mỹ “chưa bao giờ đưa ra bất kỳ bằng chứng chắc chắn nào cho những cáo buộc lặp đi lặp lại về việc 'đánh cắp tài sản trí tuệ' của Trung Quốc," và cho biết Trung Quốc "đang đẩy mạnh các nỗ lực đổi mới khoa học, công nghệ và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.”
Năm 2016, Mỹ đã kết tội và bỏ tù một công dân Trung Quốc vì đã tìm cách thu thập các thông tin quân sự nhạy cảm, trong đó bao gồm dữ liệu liên quan đến máy bay F-22, F-35 và máy bay vận tải quân sự C-17 của Boeing.
Động cơ máy bay từ lâu đã trở thành một "điểm nghẽn" ngăn cản những tiến bộ quân sự của Trung Quốc, trong đó công nghệ cánh tuabin là một vấn đề đặc biệt khó giải quyết.
Ví dụ, máy bay tàng hình J-20 được đánh giá cao của PLA từng sử dụng động cơ của Nga, khiến loại máy bay này gặp tình trạng bị lì máy.
Mặc dù máy bay J-20 hiện sử dụng động cơ WS-10 do Trung Quốc chế tạo như một sự thay thế tạm thời, nhưng việc phát triển một động cơ hiệu quả cao và được thiết kế riêng cho loại máy bay này đã bị trì hoãn do đại dịch COVID-19.
Các nhà nghiên cứu của Rand Corporation viết: “Việc phát triển thành công một động cơ máy bay bản địa và sản xuất với số lượng lớn sẽ báo hiệu một bước ngoặt về khả năng của ngành công nghiệp quốc phòng Trung Quốc."
Đại diện đại sứ quán Trung Quốc tại Washington nói rằng Trung Quốc “cam kết theo con đường phát triển hòa bình và thực hiện chính sách quốc phòng mang tính chất phòng thủ.”
Phía Trung Quốc nói thêm: "Hy vọng rằng phía Mỹ sẽ loại bỏ tâm lý và thành kiến Chiến tranh Lạnh, nhìn nhận sự phát triển quân sự của Trung Quốc một cách khách quan và hợp lý, đồng thời có những hành động cụ thể để đảm bảo sự phát triển lành mạnh và ổn định của quan hệ Mỹ-Trung, trong đó bao gồm cả quan hệ giữa quân đội hai nước."
Báo cáo của Rand Corporation được đưa ra chỉ vài ngày sau khi chính quyền Biden bổ sung thêm một số công ty Trung Quốc vào danh sách đen với cáo buộc các công ty này có mối liên hệ với khu vực phức hợp công nghiệp-quân sự của Trung Quốc.
Việc đưa các công ty này vào danh sách đen của Bộ Thương mại sẽ ngăn cản các nhà cung cấp Mỹ bán sản phẩm cho họ mà không có sự chấp thuận rõ ràng của chính phủ.
Động thái này cho thấy chính quyền đương nhiệm phần lớn vẫn duy trì - và ở một số lĩnh vực thậm chí còn leo thang - áp lực đối với Trung Quốc, vốn đã tăng lên trong nhiệm kỳ của cựu tổng thống Donald Trump.
Bản thân ông Biden đã mô tả cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc như một “trận chiến” để giành chiến thắng thế kỷ.
Mặc dù vậy, đảng Cộng hòa vẫn cho rằng Tổng thống Biden đang duy trì một chính sách yếu kém đối với Trung Quốc; cựu Phó Tổng thống của Trump, ông Mike Pence, hôm 14/7 đã kêu gọi Lầu Năm Góc “tăng cường đáng kể khả năng sẵn sàng chiến đấu” của Hải quân Mỹ để bảo vệ các lợi ích của Mỹ ở Biển Đông.
Theo một phát ngôn viên của Lầu Năm Góc, một cuộc họp nhằm đánh giá chính sách đối với Trung Quốc của Bộ Quốc phòng Mỹ mới kết thúc gần đây (phần lớn nội dung của cuộc họp được giữ bí mật) thừa nhận rằng "có một số điều mà chúng tôi có thể làm tốt hơn."
Trong báo cáo của Rand Corporation, các nhà nghiên cứu cũng cho rằng những thiếu sót trong lĩnh vực quốc phòng của Trung Quốc là do nạn tham nhũng và sự giám sát không đầy đủ đối với các nhà thầu quân sự. Vốn không giống như Mỹ, các nhà thầu này thường thuộc sở hữu nhà nước.
Theo các nhà nghiên cứu này, các thanh tra thường là những người mới tốt nghiệp và chỉ mới trải qua “khóa đào tạo kỹ thuật tối thiểu,” khiến họ không có khả năng xem xét kỹ lưỡng sự phát triển của các công nghệ tiên tiến của các nhà thầu.
Hơn nữa, những người này được các thực thể mà họ đang giám sát trả tiền thay vì do quân đội trực tiếp chi trả, do đó làm tăng nguy cơ xung đột lợi ích.
Những người thân cận với quân đội đã thừa nhân - thậm chí là công khai - sự thiếu trách nhiệm của các lực lượng vũ trang Trung Quốc.
Năm 2019, một cố vấn quốc phòng nổi tiếng đã viết rằng việc PLA không thể tiêu diệt tận gốc nạn tham nhũng đã ngăn PLA trở thành một lực lượng chiến đấu hiện đại.
Trong một trong những vụ án tham nhũng nổi tiếng nhất tại Trung Quốc những năm gần đây, người từng phụ trách chương trình tàu sân bay của Trung Quốc đã bị điều tra vào tháng 1/2021 vì bị nghi ngờ nhận hối lộ, và người này đã bị khai trừ khỏi Đảng Cộng sản Trung Quốc./.
