Ngày 20/1, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp bất thường, xem xét, thông qua Pháp lệnh về trình tự, thủ tục xem xét, quyết định việc áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân.
Dự thảo Pháp lệnh đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại cuộc họp trước, quá trình sửa đổi, tiếp thu cũng đã nhận được ý kiến tán thành của các cơ quan liên quan.
Việc xây dựng Pháp lệnh trình tự, thủ tục xem xét, quyết định việc áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân nhằm thể chế hóa các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng về cải cách hệ thống pháp luật, cải cách tư pháp và cải cách hành chính đã được xác định trong các nghị quyết, văn kiện của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 48-NQ/TW của Bộ Chính trị “Về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020” và Nghị quyết số 49-NQ/TW “Về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020."
Pháp lệnh ra đời sẽ tăng cường tính công khai, minh bạch, công bằng, dân chủ trong quá trình xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính; bảo đảm các quyền cơ bản của công dân, quyền con người, đặc biệt là quyền của người chưa thành niên trong quá trình xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính phù hợp với Hiến pháp và các yêu cầu của điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Theo dự thảo Pháp lệnh, việc xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính phải bảo đảm các nguyên tắc quy định của Luật xử lý vi phạm hành chính. Khi xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính Thẩm phán độc lập và chỉ tuân theo pháp luật. Người bị đề nghị áp dụng biện pháp xử lý hành chính, cha mẹ hoặc người giám hộ của người bị đề nghị là người chưa thành niên có quyền nhờ luật sư hoặc trợ giúp viên pháp lý bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Tòa án có trách nhiệm bảo đảm quyền bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị đề nghị áp dụng biện pháp xử lý hành chính. Tòa án có thẩm quyền xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính là Tòa án nhân dân cấp huyện nơi cơ quan đề nghị có trụ sở. Viện Kiểm sát kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong quá trình xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính theo quy định của Pháp lệnh này.
Buổi làm việc ghi nhận các ý kiến của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm đến sự tham gia của Viện Kiểm sát trong việc xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính. Nhiều ý kiến đề nghị cân nhắc quy định thẩm quyền của Viện Kiểm sát trong việc kiểm sát việc Tòa án xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính cả về trình tự tố tụng lẫn nội dung.
Đại diện Viện Kiểm sát tham dự buổi làm việc đề xuất Pháp lệnh cần quy định rõ việc Viện Kiểm sát được quyền yêu cầu Tòa án gửi hồ sơ để nghiên cứu trước khi Tòa án mở phiên họp và phát biểu ý kiến về việc áp dụng biện pháp xử lý hành chính. Viện Kiểm sát cần được tham gia ý kiến về việc có được áp dụng hay không và áp dụng ở mức độ nào; đề nghị quy định rõ thẩm quyền kháng nghị của Viện Kiểm sát thay vì quy định kiến nghị.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng không nên quy định việc gửi trước hồ sơ cho Viện Kiểm sát để tránh tốn thời gian cho tiến trình xử lý vụ việc. Thẩm quyền của Viện Kiểm sát là kiểm sát hoạt động áp dụng biện pháp xử lý hành chính tại Tòa. Trong trường hợp phát hiện sai phạm trong quá trình áp dụng Pháp lệnh thì có thể áp dụng biện pháp tố tụng theo thẩm quyền để xử lý.
Tổng hợp các ý kiến, kết luận buổi làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị Ban soạn thảo tiếp thu các ý kiến đóng góp, hoàn thiện dự thảo Pháp lệnh. Về vấn đề hiệu lực của Pháp lệnh, sửa đổi theo hướng đối với những vụ việc áp dụng trước 1/1/2014 thì áp dụng theo quy định cũ. Đối với những vụ việc sau thời điểm 1/1/2014 thì áp dụng theo Pháp lệnh mới.
Cuối buổi làm việc, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thống nhất thông qua Pháp lệnh này./.
