Với sự hỗ trợ kỹ thuật từ Dự án Tạo thuận lợi thương mại do Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ, Bộ Tài chính đã ban hành văn bản pháp lý về quản lý rủi ro trong nghiệp vụ hải quan (Thông tư 81/2019/TT-BTC ngày 15/11/2019) áp dụng cho cả cơ quan hải quan và khu vực tư nhân cùng Quyết định 2218/QĐ-TCHQ hướng dẫn thực hiện và áp dụng quản lý rủi ro trong nghiệp vụ hải quan (gọi tắt là Quyết định 2218) cho nội bộ hải quan.
Tạo môi trường thương mại-đầu tư hấp dẫn
Ông Bradley Bessire, Phó Giám đốc USAID Việt Nam nhấn mạnh Thông tư 81 là văn bản quy phạm pháp luật đầu tiên quy định về quản lý rủi ro tại Việt Nam. Việc áp dụng quản lý rủi ro trong nghiệp vụ hải quan không chỉ bảo đảm an ninh thương mại và tạo thuận lợi thương mại mà từ đó tạo môi trường thương mại-đầu tư hấp dẫn hơn, dễ dự đoán hơn. Điều này còn cho phép Tổng cục Hải quan tập trung nguồn lực của mình vào những lô hàng có rủi ro cao.
“USAID đã hỗ trợ Tổng cục Hải quan xây dựng một Chương trình mới về hỗ trợ doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật. Việc khuyến khích và khích lệ tuân thủ tự nguyện là rất quan trọng để thúc đẩy an ninh và vị thế của thương mại Việt Nam trên toàn cầu.
Theo đó, chương trình sẽ bổ sung, hỗ trợ các công tác áp dụng quản lý rủi ro trong nghiệp vụ hải quan. Sau khi được thực hiện, chương trình hỗ trợ doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật sẽ hướng dẫn và trao cho doanh nghiệp những công cụ để họ tự đánh giá và nâng cao năng lực tuân thủ các quy định hải quan, từ đó góp phần giảm bớt thời gian và chi phí thương mại,” ông Bradley nói.
Hội thảo phổ biến nội dung của Thông tư 81/2019/TT-BTC và lấy ý kiến dự thảo Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ pháp luật hải quan. (Ảnh: CTV/Vietnam+) Tuân thủ các quy tắc hội nhập quốc tế, quản lý rủi ro theo Điều 7-Hiệp định Tạo thuận lợi thương mại của Tổ chức Thương mại Thế giới được Chính phủ Việt Nam phân loại vào cam kết nhóm C, tức là cần hỗ trợ kỹ thuật để bảo đảm thực hiện hệ thống này một cách kịp thời.
Đây cũng là mục tiêu chính của Dự án Tạo thuận lợi thương mại, giúp Tổng cục Hải quan cải tiến hệ thống quản lý rủi ro hiện nay và bảo đảm các bên liên quan sẵn sàng thực hiện và tuân thủ các quy định mới về quản lý rủi ro.
Việc này sẽ giúp cải cách các thủ tục hành chính, cắt giảm thủ tục xuất nhập khẩu, giảm bớt thời gian thông quan và tạo thuận lợi thương mại quốc tế cho các doanh nghiệp tại Việt Nam đồng thời bảo đảm năng lực quản lý và thực thi của cơ quan Hải quan.
Mở rộng đối tượng đánh giá
Ông Hoàng Việt Cường, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan chỉ ra điểm mới tại Thông tư 81 là bổ sung đối tượng đánh giá tuân thủ pháp luật cũng như đánh giá mức độ tuân thủ đối với người khai hải quan.
Cụ thể, đối tượng áp dụng khai hải quan bên cạnh các doanh nghiệp hoạt động xuất-nhập khẩu, quá cảnh như trước đây, bây giờ mở rộng ra đối tượng các đại lý làm thủ tục hải quan, doanh nghiệp cung ứng dịch vụ bưu chính quốc tế-dịch vụ chuyển phát nhanh quốc tế và chủ phương tiện vận tải xuất-nhập cảnh, quá cảnh hoặc người được ủy quyền và doanh nghiệp kinh doanh kho bãi, cảng.
Ngoài ra, điểm mới khác tại Thông tư là việc cơ quan hải quan sẽ công khai tiêu chí phân loại mức độ tuân thủ, mức độ rủi ro người khai hải quan, kết quả phân loại mức độ tuân thủ của người khai hải quan (trước đây thuộc chế độ mật) để doanh nghiệp nắm và thực hiện, tránh được sai sót, vi phạm trong quá trình làm thủ tục hải quan.
Không chỉ có vậy, việc phân loại mức độ tuân thủ sẽ được phân loại thành 5 mức nhằm đánh giá chính xác hơn đồng thời qua đó hình thành cơ chế quản lý chặt chẽ và có hiệu quả.
Thêm vào đó, việc phân loại mức độ rủi ro của người khai hải quan sẽ được phân thành 9 hạng đảm bảo chính xác hơn và linh hoạt trong cách thức áp dụng các chính sách, biện pháp quản lý đối với từng loại.
Qua đó, hình thành cơ chế tạo thuận lợi và quản lý chặt chẽ, có hiệu quả đối với từng mức độ rủi ro. Quy định cũng nêu rõ mức độ rủi ro trong hoạt động xuất-nhập khẩu, xuất-nhập cảnh, quá cảnh theo 3 mức ‘cao, trung bình và thấp’ để áp dụng các biện pháp kiểm soát phù hợp với từng mức độ rủi ro.
“Với mong muốn hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp để nắm rõ các nội dung nêu trên và thực hiện được hiệu quả, Tổng cục Hải quan tổ chức Hội thảo phổ biến nội dung của Thông tư 81 và lấy ý kiến dự thảo Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ pháp luật hải quan,” ông Cường cho biết thêm.
Cụ thể, từ ngày 10-12/11, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ và Tổng cục Hải quan phối hợp tổ chức hội thảo kéo dài ba ngày nhằm phổ biến cho doanh nghiệp và cán bộ các cục cải quan địa phương những quy định mới về quản lý rủi ro trong nghiệp vụ hải quan và dự thảo Chương trình.
Tại Hội thảo, ông Bradley cam kết thông qua Dự án Tạo thuận lợi thương mại, USAID sẽ tiếp tục hỗ trợ các bên liên quan ở trung ương và địa phương áp dụng phương thức quản lý rủi ro trong công tác kiểm tra chuyên ngành của các bộ, ngành nhằm bảo đảm an toàn thực phẩm, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và môi trường./.
Bà Nguyễn Thị Loan, Phó trưởng phòng, Cục Quản lý rủi ro, Tổng cục Hải quan giới thiệu nội dung mới của dự thảo Chương trình khuyến khích doanh nghiệp tuân thủ:
