Trong Phiên giải trình Trách nhiệm quản lý Nhà nước về phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng ngày 4/5 vừa qua, các đại biểu tham dự đề nghị Bộ Y tế cần làm rõ mức độ tác hại của sản phẩm dựa trên cơ sở khoa học, để đề nghị cấm hay đưa vào quản lý, nhằm tránh việc đối xử khác biệt giữa các sản phẩm thuốc lá đã thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật.
Làm rõ các chất trong thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng có thuộc danh mục cấm hay không
Tại Phiên giải trình, ông Nguyễn Hoàng Mai, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội, đặt vấn đề với các bộ tham mưu cho Chính phủ trong việc quản lý thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử - gồm Bộ Y tế và Bộ Công Thương - đã có nghiên cứu toàn diện các chất có trong các sản phẩm này chưa, có loại nào thuộc danh mục cấm hay không. Bởi, để cấm hay đưa vào quản lý cũng cần phải nghiên cứu, đánh giá đầy đủ. Cần làm rõ cơ sở khoa học để quản hay cấm thuốc lá mới
Trên cơ sở pháp luật hiện hành, bà Trần Kim Yến, thành viên Ủy ban Xã hội nêu quan điểm: Luật Phòng chống tác hại thuốc lá và các văn bản luật hiện tại chưa có quy định về thuốc lá mới, nên có thể hiểu các sản phẩm này không bị cấm.
Bà Trần Thị Nhị Hà, Phó ban Công tác dân nguyện thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cho rằng Bộ Y Tế cần dựa trên các bằng chứng khoa học để phân tích làm rõ nguyên nhân các ứng xử khác nhau giữa thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử và thuốc lá truyền thống.
Về phía Bộ Công Thương, mới đây Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp Ngô Khải Hoàn cho biết nếu Bộ Y tế đánh giá và xác định thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng có hại tới sức khỏe thì cần phải sớm sửa đổi pháp luật liên quan để cấm các loại sản phẩm này.
Trong khi đó, ông Phạm Trọng Nghĩa, Ủy viên Thường trực Ủy ban Xã hội của Quốc hội, nói nếu thuốc lá làm nóng là sản phẩm thuốc lá theo Luật Phòng chống tác hại thuốc lá, đây là ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện theo quy định của Luật Đầu tư.
Đến nay, 100% thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng xuất hiện tại Việt Nam đều là hàng nhập lậu không rõ nguồn gốc cũng như chưa trải qua kiểm định khoa học nghiêm túc, toàn diện.
Theo các chuyên gia, những hệ lụy xã hội hiện đang được báo cáo đều từ nguồn hàng phi pháp, do thiếu khung pháp lý để quản lý. Do đó, hiện chưa có báo cáo đánh giá đầy đủ về mặt khoa học đối với các sản phẩm chính danh hoặc đã qua kiểm nghiệm.
Cấm trẻ em hay cấm tuyệt đối?
Đầu năm 2024, theo Báo cáo toàn diện của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về bằng chứng về các sản phẩm thuốc lá làm nóng, trong số 175 quốc gia không cấm sản phẩm, có 69 quốc gia quy định cụ thể về thuốc lá làm nóng dưới dạng thuốc lá thông thường, thuốc lá không khói, hay các dạng khác. 86 quốc gia khác ngầm quản lý thuốc lá làm nóng theo quy định của thuốc lá điếu. Hầu hết các quốc gia áp thuế đối với thuốc lá làm nóng thấp hơn đáng kể so với thuốc lá truyền thống.
Cuối năm 2023, tại tọa đàm “Thực trạng thuốc lá mới và giải pháp bảo vệ sức khỏe cộng đồng,” ông Vũ Công Thảo, Chuyên viên cao cấp Vụ Khoa giáo văn xã, Văn phòng Chính phủ đề nghị: “Về việc thanh thiếu niên tiếp xúc với thuốc lá mới, những đánh giá về mặt khoa học đến bây giờ vẫn chưa đầy đủ. Vậy có nguy hiểm đến mức tuyệt đối cấm hay không? Vấn đề này phải do các nhà khoa học đánh giá cụ thể và tổng hợp kinh nghiệm của quốc tế và trong nước.”
Cũng tại tọa đàm này, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội Tạ Văn Hạ khẳng định, cần áp dụng nghiêm lệnh cấm mọi sản phẩm thuốc lá-dù là thuốc lá mới hay thuốc lá điếu - đến đúng đối tượng, đúng phạm vi như cấm quảng cáo, mua bán, cho tặng… đối với trẻ em.
Tương tự, theo Giáo sư-Tiến sỹ Lê Thị Hồng Hạnh, Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và bà Phan Quỳnh Như, Phó Trưởng ban Chính sách-Pháp luật, Trung ương Hội Phụ nữ Việt Nam, cần luật hóa việc cấm thuốc lá điện tử đối với trẻ em.
Theo đó, Quốc hội cần sửa Luật Phòng chống tác hại thuốc lá để cấm thuốc lá điện tử đối với trẻ em thông qua những can thiệp chức năng mạnh mẽ, hiệu quả. Các tác giả nhấn mạnh việc sửa đổi Luật Phòng chống tác hại thuốc lá là rất cần thiết, mặc dù cũng có nhiều ý kiến cho rằng Điều 9 Luật này có thể áp dụng đối với thuốc lá điện tử.
Tuy nhiên, rất khó để tiếp cận như vậy vì Luật Phòng chống tác hại thuốc lá không đề cập đến thuốc lá điện tử, trong khi nhiều quốc gia đã cho phép thuốc lá điện tử như là thay thế thuốc lá truyền thống. Như vậy, việc quy định cấm hay đưa vào quản lý sản phẩm này ảnh hưởng rất nhiều đến hệ thống pháp luật liên quan.
Ông Tạ Văn Hạ nhận định: “Việc cấm liên quan đến vấn đề quyền con người, kinh doanh nên phải dùng thận trọng và dựa trên quy định của pháp luật. Cơ quan quản lý Nhà nước về phòng chống tác hại của thuốc lá cần có nghiên cứu, đánh giá tác động kỹ càng và thuyết phục”./.
Đại biểu Quốc hội: Nên cấm thuốc lá điện tử, chặn giá nhà ở 'trên trời'
Thuốc lá điện tử và việc giá nhà chung cư “trên trời” là những vấn đề "nóng" được nhiều đại biểu thảo luận ở tổ sáng 23/5, Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV.
