Trong bối cảnh công nghệ phát triển, các chatbot AI (phần mềm trò chuyện tự động tích hợp trí tuệ nhân tạo) đang dần trở thành một xu hướng mới trong lĩnh vực trị liệu tâm lý.
Nhiều người tìm đến chatbot như một giải pháp để chia sẻ cảm xúc, tìm kiếm lời khuyên, và thậm chí là thay thế một phần vai trò của các nhà trị liệu chuyên nghiệp. Tuy nhiên, liệu đây có phải là một hướng đi an toàn và hiệu quả? Cô Mya Dunham, 24 tuổi, cho biết đã sử dụng ứng dụng ChatGPT trên điện thoại trong hai tháng qua mỗi khi cần lời khuyên.
Cô thường viết ra cảm xúc của mình và gửi cho chatbot để phân tích, phản hồi, với mục tiêu học hỏi những góc nhìn khác, không bị giới hạn bởi cảm xúc cá nhân. Cô Dunham cũng chia sẻ rằng, lần đầu sử dụng, cô đã cảm thấy ngạc nhiên vì sự "chào đón và thân thiện" của chatbot, khiến cô không ngờ rằng nó lại "giống con người đến vậy."
Tuy nhiên, việc sử dụng chatbot trong lĩnh vực trị liệu vẫn còn gây ra nhiều tranh cãi. Trong khi một số người dùng cảm thấy thoải mái và tìm thấy sự hỗ trợ từ chatbot, những người khác lại bày tỏ sự nghi ngờ về khả năng thực sự của nó.
Theo các chuyên gia sức khỏe tâm thần, việc sử dụng chatbot AI trong trị liệu có thể mang lại một số lợi ích nhất định. Tiến sỹ Russell Fulmer, Chủ tịch Đội đặc nhiệm về AI của Hiệp hội Tư vấn Mỹ, cho rằng một số người có thể dễ dàng chia sẻ và cởi mở hơn khi trò chuyện với chatbot. Ông cũng nói thêm rằng, nghiên cứu đã cho thấy chatbot có hiệu quả trong việc giúp một số người giảm bớt lo lắng và trầm cảm nhẹ.
Bên cạnh những lợi ích, các chuyên gia cũng cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn. Tiến sỹ Marlynn Wei, một nhà tâm thần học, cho rằng các chatbot thông thường có thể không được thiết kế cho mục đích sức khỏe tâm thần, không có các thông số an toàn và cách xác định xem vấn đề có cần được chuyển cho chuyên gia hay không.
Hơn nữa, các chatbot có thể đưa ra thông tin không chính xác, hoặc các thông tin mà người dùng muốn nghe, thay vì những lời khuyên khách quan và có tính chuyên môn.
Ngoài ra, giới chuyên gia cũng phản đối việc sử dụng chatbot thay thế hoàn toàn cho các nhà trị liệu. Vì vậy, các chuyên gia cho rằng chatbot AI nên được sử dụng như một công cụ hỗ trợ, không thay thế hoàn toàn cho các nhà trị liệu chuyên nghiệp. Tiến sỹ Fulmer khuyên người dùng nên kết hợp chatbot với tư vấn từ con người để được hướng dẫn, giải thích và điều chỉnh khi cần thiết.
Một điểm đáng lưu tâm là các chatbot thường không tuân thủ các quy định về bảo mật thông tin y tế, và người dùng nên cẩn trọng khi chia sẻ thông tin nhạy cảm. Đặc biệt, trẻ vị thành niên và các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương không nên sử dụng chatbot mà không có sự giám sát của người lớn.
Mặc dù còn nhiều tranh cãi và lo ngại, các chuyên gia đều cho rằng chatbot AI là một công nghệ có tiềm năng phát triển trong tương lai. Theo Tiến sỹ Daniel Kimmel tại Đại học Columbia, việc nghiên cứu thêm về chatbot AI sẽ giúp con người hiểu rõ hơn về khả năng và ứng dụng của chúng trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần.
Trong khi đó, cô Dunham cũng cho rằng, chatbot AI có thể mang lại sự hỗ trợ cho những người có xu hướng hướng nội hoặc cảm thấy ngại chia sẻ với người thật. Cô cũng nhấn mạnh rằng mọi người không nên phán xét những cách chữa lành khác biệt, vì công nghệ này có thể giúp đỡ được rất nhiều người.
Tóm lại, chatbot AI đang mở ra một xu hướng mới trong trị liệu tâm lý. Nhưng bên cạnh những lợi ích, người dùng cần phải nhận thức rõ những rủi ro và hạn chế của công nghệ này, sử dụng một cách có trách nhiệm, và không nên xem nó là một giải pháp thay thế hoàn toàn cho các chuyên gia trị liệu./.
Một bà mẹ ở Mỹ cáo buộc chatbot AI khiến con mình tự tử
Bà Megan Garcia cho biết cậu con trai 14 tuổi của bà đã “nghiện” chatbot và chìm sâu vào thế giới cùng nhân vật trợ lý ảo do Character.AI tạo ra.
