Triển khai Chiến lược chuyển đổi số báo chí đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 của Thủ tướng Chính phủ, được sự đồng ý của lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Cục Báo chí phối hợp Trung tâm Đào tạo Bưu chính Viễn thông (Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông) tổ chức Lớp tập huấn Mô hình chuyển đổi số báo chí cho các cơ quan báo chí trên cả nước.
Lớp tập huấn diễn ra trong hai ngày 24-25/11 theo hình thức trực tiếp tại điểm cầu chính (Hội trường Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông) và 200 điểm cầu trực tuyến với hơn 2.000 học viên tham dự.
Chuyển đổi số: Tái cấu trúc toàn diện
Trong những năm gần đây, chuyển đổi số đã trở thành xu thế chủ đạo, tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó báo chí là một trong những lĩnh vực chịu tác động trực tiếp và sâu rộng nhất.
Phát biểu khai mạc sự kiện, Cục trưởng Cục Báo chí Lưu Đình Phúc cho hay báo chí Việt Nam đang đứng trước yêu cầu phải đổi mới mạnh mẽ mô hình tổ chức tòa soạn, phương thức tác nghiệp, quy trình sản xuất, quản trị nội dung và chiến lược tiếp cận độc giả. Do đó, việc trang bị kiến thức, kỹ năng và tư duy về mô hình chuyển đổi số báo chí hiệu quả cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên trở thành yêu cầu cấp thiết, không chỉ nhằm đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn mà còn bảo đảm sự phát triển bền vững của cơ quan báo chí trong kỷ nguyên số.
Theo Cục trưởng Lưu Đình Phúc, chuyển đổi số báo chí không chỉ đơn thuần là việc áp dụng các công nghệ mới vào quy trình làm báo. Đó là quá trình tái cấu trúc toàn diện, kết hợp giữa đổi mới tư duy quản trị với đổi mới phương pháp sáng tạo nội dung, giữa ứng dụng công nghệ và tối ưu hóa dữ liệu, giữa nâng cao chất lượng sản phẩm báo chí và mở rộng mô hình kinh tế báo chí số.
Ông Phúc nhấn mạnh nhân tố quyết định sự thành công của quá trình này chính là đội ngũ phóng viên, biên tập viên - những người trực tiếp tạo ra và lan tỏa thông tin đến công chúng.
Vì vậy, trang bị kiến thức về mô hình chuyển đổi số báo chí không chỉ là sự đầu tư cho năng lực cá nhân của người làm báo mà còn là đầu tư mang tính chiến lược cho sự phát triển của cơ quan báo chí.
Sự thay đổi trong thói quen tiếp nhận thông tin của độc giả ngày nay đặt ra những đòi hỏi mới đối với người làm báo. Độc giả chuyển sang tiêu thụ thông tin chủ yếu qua môi trường số; họ mong muốn nội dung nhanh hơn, chính xác hơn, sinh động hơn và được thể hiện bằng nhiều định dạng phong phú như bài viết đa phương tiện, video ngắn, podcast hay đồ họa tương tác. Điều này yêu cầu phóng viên phải nắm vững kỹ năng sử dụng các nền tảng số, hiểu được vai trò của phân tích dữ liệu độc giả, biết cách điều chỉnh nội dung cho phù hợp với từng kênh phân phối và tối ưu hóa trải nghiệm người đọc.
Bên cạnh đó, chuyển đổi số tạo ra môi trường cạnh tranh hoàn toàn mới. Các cơ quan báo chí không chỉ cạnh tranh với nhau, mà còn cạnh tranh với mạng xã hội, nền tảng xuyên biên giới và nội dung do người dùng tạo ra.
Để giữ vững bản sắc, uy tín và vị thế của báo chí chính thống, mỗi phóng viên cần được trang bị kiến thức bài bản về mô hình tổ chức tòa soạn hội tụ, tòa soạn số, quy trình sản xuất theo vòng đời số, cũng như những kỹ năng mới trong sáng tạo nội dung thích ứng đa nền tảng. Đây chính là điều kiện then chốt giúp báo chí Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển trong bối cảnh truyền thông số hóa toàn diện.
“Các chương trình tập huấn về chuyển đổi số báo chí mà Cục Báo chí phối hợp tổ chức có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đây là dịp để đội ngũ những người làm báo tiếp cận trực tiếp và có hệ thống các kiến thức về mô hình chuyển đổi số báo chí hiệu quả, xu hướng phát triển báo chí số trên thế giới, cũng như kinh nghiệm thực tiễn từ các cơ quan báo chí đi đầu trong nước,” ông Lưu Đình Phúc nhấn mạnh.
Cục trưởng Cục Báo chí khẳng định rằng trang bị kiến thức về mô hình chuyển đổi số báo chí hiệu quả chính là nền tảng quan trọng để báo chí Việt Nam thực hiện thành công chiến lược chuyển đổi số đến năm 2025, định hướng 2030. Đây cũng là yếu tố then chốt giúp các cơ quan báo chí nâng cao chất lượng nội dung, đổi mới mô hình quản trị, tăng cường năng lực cạnh tranh và phục vụ tốt hơn nhu cầu ngày càng cao của công chúng.
Trang bị tư duy mới về chuyển đổi số
Thông qua các chuyên đề chuyên sâu, học viên sẽ được trang bị tư duy mới về tổ chức sản xuất nội dung, kỹ năng sử dụng công nghệ hỗ trợ tác nghiệp, hiểu rõ hơn về phân tích dữ liệu độc giả, mô hình kinh tế báo chí số và phương pháp triển khai chuyển đổi số phù hợp với điều kiện từng đơn vị.
Theo bà Hoàng Thị Bích Hạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Lưu chiểu dữ liệu truyền thông số quốc gia, thường trực Trung tâm Hỗ trợ Chuyển đổi số báo chí, Cục Báo chí, lớp tập huấn kỳ vọng sẽ mang lại những kiến thức hữu ích, kinh nghiệm quý báu để giúp các cơ quan báo chí trên cả nước lựa chọn được hướng đi phù hợp, những mô hình hiệu quả và những giải pháp khả thi trong quá trình triển khai chuyển đổi số tại đơn vị mình. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng thông tin, tăng cường sức cạnh tranh của báo chí Việt Nam trong môi trường truyền thông số hiện nay.
Lớp tập huấn năm nay quy tụ đội ngũ giảng viên, chuyên gia có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực báo chí, truyền thông số và công nghệ, với 7 chuyên đề: “Tư duy tòa soạn hội tụ và đa nền tảng” (nhà báo Trần Tiến Duẩn, Tổng biên tập Báo Điện tử VietnamPlus, Thông tấn xã Việt Nam); “Chuyển đổi số trong bối cảnh báo chí hiện đại” (ông Bùi Công Duyến, Giám đốc Sản phẩm Tòa soạn hội tụ ONECMS); “Chiến lược tiếp cận và giữ chân độc giả số” (Phó Tổng biên tập Báo VnExpress Nguyễn Thu Hương); “Kỹ năng sản xuất nội dung đa phương tiện” (Thạc sỹ Vũ Thế Cường, giảng viên khoa Quan hệ công chúng và Quảng cáo, Học viện Báo chí và Tuyên truyền); “Trí tuệ nhân tạo (AI) cho nhà báo” (ông Nguyễn Hoàng Nhật, Phó Trưởng ban Nhân Dân điện tử, Báo Nhân Dân); “Tòa soạn 2.0 - Từ Newsroom đến Storyroom với TikTok” (ông Lưu Đăng Hải, Quản lý Đối tác Chiến lược, TikTok Đông Nam Á); “Bảo vệ bản quyền và chống đạo văn trong báo chí số” (Tiến sỹ Mạch Lê Thu, giảng viên Viện Chính trị và Quan hệ quốc tế, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh).
Trình bày chuyên đề đầu tiên trong chương trình, nhà báo Trần Tiến Duẩn nêu rõ các khái niệm của tòa soạn hội tụ và đa nền tảng, các giá trị mang lại, bối cảnh chuyển đổi số tại các cơ quan báo chí nói chung, chia sẻ mô hình báo chí đa nền tảng tại Báo Điện tử VietnamPlus đồng thời nêu lên một số kinh nghiệm, giải pháp thực hiện tòa soạn hội tụ và đa nền tảng.
Theo đó, nhà báo Trần Tiến Duẩn cho rằng để sản xuất, phân phối trên đa nền tảng (web, điện thoại, phát thanh, truyền hình, mạng xã hội) thì người làm báo phải “nghĩ khác, làm khác.” Ban Biên tập phải tiên phong chuyển đổi và lãnh đạo cơ quan báo chí phải là người thay đổi đầu tiên, trước cả phóng viên và biên tập viên.
“Lãnh đạo tòa soạn buộc phải có tư duy đa phương tiện, đa nền tảng ngay từ giai đoạn lên kế hoạch, phải xác định rõ cách kể cùng một câu chuyện trên các nền tảng khác nhau: Phát thanh, truyền hình, môi trường số,” ông Trần Tiến Duẩn nói.
Toàn cảnh Chương trình tập huấn mô hình chuyển đổi số báo chí hiệu quả
Về giải pháp cụ thể, ông Trần Tiến Duẩn cho rằng cơ quan báo chí cần phân định tài nguyên và quy trình sản xuất phù hợp cho từng nền tảng đầu ra. Nhà báo cũng phải trở nên đa năng, có thể đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ tại hiện trường, sự kiện: Viết, quay, thu thanh, dựng, biên tập, đẩy nội dung lên mạng xã hội.
Xuyên suốt chương trình tập huấn, những kinh nghiệm thực tiễn từ các cơ quan báo chí đã đạt được kết quả tốt trong chuyển đổi số sẽ giúp học viên rút ra được những bài học và phương pháp áp dụng ngay tại cơ quan mình. Đây cũng là cơ hội để các phóng viên, biên tập viên trao đổi, chia sẻ khó khăn, thảo luận giải pháp và kết nối với các chuyên gia, tạo nền tảng quan trọng cho việc triển khai chuyển đổi số trong thực tế./.