Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN) Mới đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố đề thi minh họa Kỳ thi Trung học phổ thông quốc gia năm 2018.
Đề thi môn Lịch sử, gồm 40 câu, được các thầy giáo, cô giáo nhận định là đề cập toàn diện đến nhiều lĩnh vực của môn học, có tính phân loại rõ rệt, đảm bảo đánh giá chính xác năng lực của người học.
Đề cập kiến thức toàn diện
Nhận xét về đề thi minh họa môn Lịch sử, cô giáo Đặng Thị Ngọc Tú, Tổ trưởng chuyên môn Trường Trung học phổ thông Kim Liên (Hà Nội) cho rằng đề thi đề cập khá toàn diện đến các lĩnh vực chính trị, quân sự, kinh tế, khoa học-kỹ thuật, đối ngoại và quan hệ quốc tế.
Các câu hỏi được sắp xếp từ dễ đến khó theo 4 mức độ: nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao.
20 câu hỏi đầu nhằm kiểm tra kiến thức cơ bản, trong đó có 12 câu ở mức "nhận biết" (câu dễ) và 8 câu ở mức "thông hiểu" (tương đối dễ), chiếm khoảng 50% tổng số câu trong đề thi. Với học lực trung bình và trung bình khá, các thí sinh đều dễ dàng hoàn thành phần này và đạt điểm tối đa là 5/10, phù hợp với yêu cầu xét tốt nghiệp Trung học phổ thông. Với những thí sinh khá, giỏi có thể hoàn thành phần này trong thời gian không quá 25 phút.
20 câu còn lại là những câu hỏi có tính phân loại, đòi hỏi khả năng “vận dụng” (tương đối khó) và “vận dụng cao” (khó), phục vụ cho việc xét tuyển sinh vào các trường đại học và cao đẳng. Như vậy, một học sinh khá có thể đạt được điểm tối đa là 7/10. Ba điểm còn lại sẽ dành cho học sinh giỏi.
Đề thi có tính phân loại rõ rệt, đảm bảo đánh giá chính xác năng lực của người học. Trong đề thi không có câu nào nhằm vào những chi tiết vụn vặt. Điều đó có nghĩa là, học sinh không phải học vẹt, nhớ nguyên văn từng chữ, từng chi tiết như sách giáo khoa, nhưng vẫn đạt kết quả tốt. Đề thi không thách đố học sinh, mà vì sự tiến bộ của học sinh, khuyến khích học sinh vươn lên học tốt, phát huy năng lực tự học, tự phấn đấu, đảm bảo đánh giá khách quan, công bằng, phân loại được trình độ của thí sinh.
[Thầy cô “chấm điểm” đề thi minh họa kỳ thi THPT quốc gia 2018]
Những câu ở mức “vận dụng” và “vận dụng cao” nhằm đánh giá năng lực tư duy (nhất là tư duy ngôn ngữ, tư duy so sánh, tư duy lôgic, tư duy hệ thống, tư duy phân tích tổng hợp...). Để làm tốt những câu này, thí sinh cần dành thời gian tự giải trình trong tư duy để có thể loại bỏ những phương án không phù hợp và lựa chọn phương án đúng. Thí sinh hoàn toàn yên tâm rằng môn lịch sử không phải là môn học “chỉ cần thuộc lòng” như một số người nhầm tưởng.
Không lo học tủ, học lệch
Theo cô Trần Thu Nga, giáo viên Trường Trung học phổ thông Trần Hưng Đạo (Nam Định), 40 câu hỏi trong đề thi tham khảo môn Lịch sử đều nằm trong chương trình lớp 11 và 12, không có câu nào nằm trong phần giảm tải. Điều đó tránh cho người học tâm lý phải lo học tủ, học lệch, tránh được tình trạng lo lắng rằng người khác thì “trúng tủ” còn mình thì không.
Nhìn vào đề thi tham khảo, ta thấy sự phân bố kiến thức trong đề thi vẫn theo tỉ lệ Lịch sử thế giới 30% và Lịch sử Việt Nam 70%. Các câu hỏi không chỉ đơn thuần hỏi về lịch sử chiến tranh mà còn hỏi toàn diện trên tất cả các lĩnh vực: Kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội.
Nội dung Lịch sử thế giới được trải đều trên các chủ đề (12 câu/12 chuyên đề). Phần Lịch sử Việt Nam tập trung vào các giai đoạn lớn của lịch sử dân tộc từ giữa thế kỉ XIX đến năm 2000, trong đó, phần lớn câu hỏi thuộc vào thời kỳ 1919-1975.
Các câu hỏi ở phần Lịch sử Việt Nam dàn đều các cấp độ và gần như bao phủ các câu hỏi ở cấp độ khó, độ phức tạp và khả năng gây nhiễu cao, đòi hỏi học sinh không chỉ có kiến thức đơn thuần về một sự kiện mà phải hiểu sự kiện, có khả năng tổng hợp, phân tích, so sánh để giải quyết vấn đề mà đề bài đưa ra.
Câu 38, câu 39, câu 40 hỏi về một vấn đề tổng hợp, có tính phổ quát đòi hỏi học sinh phải có khả năng tổng hợp và phân tích vấn đề tương đối tốt mới có thể giải quyết được.
Dù trong đề thi có nhiều câu hỏi chỉ cần thuộc bài nhưng không phải môn Lịch sử chỉ là một môn học thuộc lòng. Bên cạnh những câu yêu cầu trí nhớ, sự hiểu biết, có những câu đòi hỏi năng lực tư duy của học sinh. Mặc dù, thí sinh không viết ra lập luận trong bài làm nhưng để tìm ra phương án trả lời đúng, vẫn phải thực hiện thao tác tư duy, tức là phải tự lập luận và giải trình trong não bộ để khẳng định phương án đúng, loại trừ phương án sai.
Ngay sau khi có đề minh họa, các trường đã tổ chức cho học sinh làm thử để kiểm tra kiến thức của học sinh. Đồng thời, từ bộ đề này, ngoài kiến thức lớp 12, các giáo viên bộ môn lấy đó làm cơ sở để ôn tập chương trình lớp 11 cũng như soạn ra bộ câu hỏi trắc nghiệm tương tự với các nội dung yêu cầu để ôn tập cho học sinh./.
