Cách thành phố Phủ Lý chừng 6km về phía Tây Bắc, men theo Quốc lộ 21B khi vừa đi qua cầu Quế, có một cổng làng khá lớn có dòng chữ “Làng nghề truyền thống gốm Quyết Thành.”
Làng Quyết Thành có tên xưa là Quế Quyển. Theo lưu truyền, nghề gốm truyền thống trong làng đã có từ 500-600 năm trước. Xa xưa, một vị tổ nghề từ nơi khác đến làng lập nghiệp đã truyền dạy kỹ thuật làm gốm cho dân làng, để rồi Quyết Thành trở nên nức tiếng gần xa.
Trải qua bao giai đoạn thăng trầm cùng đất nước, làng nghề gốm Quyết Thành tưởng chừng có lúc lâm vào cơn bĩ cực mai một, khi trong làng chỉ còn phát triển thưa thớt vài nhà làm nghề, lò nung dần bị nguội lửa. Thế rồi luồng gió mới đã tạo cho làng nghề một luồng sinh khí mới khi năm 2004, làng nghề đã được Uỷ ban nhân dân tỉnh Hà Nam công nhận là làng nghề truyền thống. Với quy mô của một làng nghề, các sản phẩm gốm mỹ nghệ tinh xảo truyền thống được quảng bá rộng rãi, được nhiều người biết hơn. Những người vốn là thợ giỏi được công nhận vì đã có công lao đóng góp cho phát triển làng nghề. Làng gốm Quyết Thành dần được khôi phục lại, còn sớm tạo được thương hiệu, giữ vững vị thế là một làng nghề truyền thống với hàng nghìn sản phẩm khác nhau.
Theo các cụ làm gốm cao niên trong làng, sự khác biệt của gốm Quyết Thành với các sản phẩm gốm sứ khác chính là màu gốm tự nhiên, không tráng men, được quy định thông qua quá trình nung gốm. Bên cạnh các sản phẩm gốm sành dân dụng như chum, vò, vại, cối thì những người thợ tài hoa ở nơi đây còn khéo léo dùng kinh nghiệm để chưng cất lên một loại gốm đặc biệt có màu đỏ tươi như son - đó là gốm son hay còn gọi là gốm mỹ nghệ, mang thương hiệu gốm Quyết Thành.
Quy trình để tạo ra sản phẩm gốm Quyết Thành cũng khá công phu, với nhiều công đoạn, được kiểm soát chặt chẽ. Đất sét sau khi khai thác về sẽ được để lộ thiên, hội tụ đủ khí âm dương và làm sạch, lọc bỏ tạp chất, trộn nước, luyện dẻo, nắn thành các con thoi rồi đưa tới khâu tạo hình, tạo cốt, tạo dáng sản phẩm. Đây được coi là khâu quan trọng đòi hỏi người thợ phải có kinh nghiệm, sự khéo léo, tỉ mẩn…
Mời quý độc giả đón xem clip phóng sự về làng nghề làm gốm Quyết Thành:
