Công nhân làm việc tại Công ty Cổ phần Kềm Nghĩa Sài Gòn, Khu công nghiệp Tân Phú Trung, TP.HCM. (Ảnh: Hồng Đạt/TTXVN) Dù kết quả tăng trưởng kinh tế (GDP) của nước ta trong quý 1 ước tăng 3,32% so với cùng kỳ năm 2022 được đánh giá ở mức khá so với bình quân chung các nước trên thế giới, nhưng vẫn thấp hơn kịch bản tại Nghị quyết 01/NQ-CP về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, Dự toán ngân sách Nhà nước và cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2023 (kịch bản là 5,6%).
Do vậy, để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP cả năm là 6,5% cần có sự nỗ lực lớn của các bộ, ngành, địa phương để bù đắp lại cho quý 1. Điều kiện tiên quyết là phải giữ được ổn định kinh tế vĩ mô, đây là yếu tố nền tảng để bứt phá.
Dự báo 2 kịch bản tăng trưởng
Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong quý 1, kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định. Lạm phát cơ bản được kiểm soát ở mức phù hợp, tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) có xu hướng giảm dần, tính chung quý 1 tăng 4,18%.
Thị trường tiền tệ cơ bản ổn định, giảm mặt bằng lãi suất cho vay, ổn định tỷ giá phù hợp với diễn biến thị trường, bảo đảm an toàn, thanh khoản của hệ thống ngân hàng.
Bên cạnh đó, hoạt động sản xuất, kinh doanh được duy trì, một số lĩnh vực có mức tăng khá. Sản xuất nông nghiệp quý 1 tăng 2,52% so với cùng kỳ; khu vực dịch vụ tiếp tục phục hồi tích cực, giá trị tăng thêm quý 1 tăng 6,79% so với cùng kỳ năm trước…
Cùng với đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã triển khai các giải pháp trung và dài hạn, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, thu hút đầu tư nước ngoài, đầu tư tư nhân, khơi thông nguồn lực đầu tư cho nền kinh tế. Tình hình lao động, việc làm quý 1 phục hồi tích cực; tỷ lệ thất nghiệp, thiếu việc làm giảm, thu nhập của lao động tăng so với quý trước và cùng kỳ năm trước.
[Thủ tướng: Nỗ lực lớn để giữ mục tiêu tăng trưởng, kiểm soát lạm phát]
Đặc biệt, công tác đối ngoại được triển khai chủ động, tích cực, góp phần nâng cao quan hệ đối tác song phương và đa phương, đẩy mạnh ngoại giao kinh tế, thu hút FDI, đã mở cửa lại được thị trường khách du lịch Trung Quốc.
Mặc dù vậy, bên cạnh những kết đạt được, do diễn biến ngày càng bất lợi, khó lường của thế giới đã khiến tăng trưởng kinh tế quý 1 thấp hơn kịch bản tại Nghị quyết 01/NQ-CP (kịch bản là 5,6%).
Theo đó, hoạt động sản xuất, kinh doanh, sản xuất công nghiệp, xuất khẩu, đầu tư, thu hút FDI… gặp nhiều khó khăn. Vốn FDI đăng ký vào Việt Nam quý 1 giảm 19,3% so với cùng kỳ năm trước. Tăng trưởng tín dụng đến ngày 28/3 vừa qua chỉ tăng 2,06%, cho thấy tình hình sản xuất, kinh doanh gặp khó khăn, khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp, nền kinh tế tiếp tục khó khăn.
Số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động quý 1 đạt gần 57.000 doanh nghiệp (giảm 5,4% so với cùng kỳ), thấp hơn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường (trên 60.000 doanh nghiệp, tăng 17,4% so với cùng kỳ). Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu, xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa quý 1 đều giảm và xuất khẩu sang các thị trường lớn giảm…
Trên cơ sở kết quả quý 1, dự báo tình hình quý 2 và cả năm, Bộ Kế hoạch và Đầu tư dự báo 2 kịch bản tăng trưởng. Kịch bản 1, tăng trưởng kinh tế cả năm dự kiến đạt 6% (thấp hơn 0,5 điểm % so với mục tiêu Quốc hội quyết nghị), tăng trưởng các quý 2, 3 và 4 theo kịch bản tại Nghị quyết số 01/NQ-CP (lần lượt là 6,7%, 6,5% và 7,1%).
Trường hợp tăng trưởng năm 2023 chỉ đạt 6% sẽ gây áp lực rất lớn lên mục tiêu tăng trưởng 5 năm 2021-2025 (6,5-7%), đòi hỏi năm 2024-2025 phải đạt tăng trưởng bình quân gần 8%/năm để đạt mục tiêu 5 năm là 6,5%.
Kịch bản 2, để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế cả năm là 6,5%, tăng trưởng kinh tế quý 2 là 6,7% (bằng kịch bản Nghị quyết 01/NQ-CP), quý 3 và quý 4 tăng trưởng lần lượt là 7,5% và 7,9% (cao hơn lần lượt 1 điểm % và 0,8 điểm % so với kịch bản tại Nghị quyết số 01/NQ-CP).
Ảnh minh họa. (Ảnh: Vietnam+) Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị lựa chọn kịch bản 2, phấn đấu tăng trưởng cả năm là 6,5%, tạo đà cho các năm tiếp theo để góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng 5 năm 2021-2025 từ 6,5-7%.
"Đây là kịch bản rất thách thức, đòi hỏi nỗ lực, quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị. Hiện nay, hầu hết các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, người dân thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội đã hết thời gian thực hiện hoặc hiệu quả thấp. Do đó, cần sớm ban hành chính sách hỗ trợ mới như giảm thuế, phí, tiếp tục phấn đấu giảm mặt bằng lãi suất cho vay để kích thích tăng trưởng, hỗ trợ sản xuất, kinh doanh," Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.
Tập trung giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng Ba vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh ngay từ đầu năm, chúng ta đã nhận định tình hình có khó khăn, thách thức nhiều hơn cơ hội, thuận lợi và đến nay, nhận định này cho thấy là đúng.
Theo đó, Thủ tướng nhấn mạnh trong mọi trường hợp phải giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, đẩy mạnh tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn, ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội.
Về giải pháp trong thời gian tới, lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, để đạt được mục tiêu tăng trưởng 6,5% cả năm 2023 mà Quốc hội giao thì cần sự nỗ lực, cố gắng rất lớn; trong đó, cần tiếp tục nhất quán mục tiêu giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.
"Đây là yếu tố nền tảng để triển khai các giải pháp khác, thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế trong quý 2 và các quý cuối năm," Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết.
Trong các giải pháp vĩ mô, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho hay có 2 chính sách trọng tâm là chính sách tiền tệ linh hoạt, chủ động, kịp thời, hiệu quả, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa có trọng tâm, trọng điểm và chính sách vĩ mô khác.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương trả lời các câu hỏi của phóng viên. (Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN) Với tác động của tiền tệ thế giới, chính sách tiền tệ của Việt Nam đang gặp rất nhiều thách thức. Trong quá trình điều hành, đòi hỏi mức độ nhạy bén cũng như tính kịp thời và linh hoạt, phải đảm bảo nguồn lực cho các ngành kinh tế hoạt động ổn định và phát triển.
Bên cạnh đó, Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương rà soát tiếp các chính sách, các động lực tăng trưởng còn lại, lấy khu vực thuận lợi để bù đắp cho các khu vực khác, như dịch vụ, nông nghiệp tăng trưởng tốt thì đỡ cho khu vực chế tạo, công nghiệp xây dựng…
Cùng với đó, thúc đẩy giải vốn đầu tư công cũng cần được các bộ, ngành địa phương quan tâm. "Đây cũng là vấn đề then chốt động lực về đầu tư cho tăng trưởng kinh tế cả nước," Thứ trưởng Phương nêu rõ.
Đáng chú ý, phía Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã kiến nghị Chính phủ cần tháo gỡ ngay từ cấp cơ sở, phải chủ động triển khai các giải pháp ngay tại địa phương. Theo đó, các tỉnh, thành cũng nên thành lập các tổ công tác đặc biệt như vậy có thể giải quyết ngay những vướng mắc tại địa phương để mở rộng sản xuất kinh doanh. Có như vậy thì mới có thể tăng trưởng ở những quý tiếp theo.
Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà, Ngân hàng Nhà nước cũng đã bám sát thị trường, chủ động giảm các mức lãi suất điều hành và lãi suất cho vay được ưu tiên. Hiện, cơ bản lãi suất điều hành, lãi suất chủ chốt thị trường đã được giảm với mục tiêu là hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế, không chủ quan với lạm phát.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho biết, Chính phủ đã phân tích rõ các nguyên nhân, những khó khăn và hạn chế cần khắc phục. Sắp tới bên cạnh việc chỉ đạo khẩn trương và quyết liệt thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, phát huy tối đa động lực tăng trưởng quan trọng này, Chính phủ cần ban hành và triển khai thực hiện một số giải pháp mới nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án đầu tư, sản xuất kinh doanh của khu vực doanh nghiệp và các ngành đầu tư.
"Dự báo kinh tế quý 2 này sẽ tăng trưởng cao hơn nhiều so với quý trước, tạo nền tảng bứt phá trong nửa cuối của năm, hướng tới đạt mục tiêu tăng trưởng cả năm 2023 trên 6%," chuyên gia kinh tế Nguyễn Bích Lâm nhận định./.
