Máy bay B-52 của Mỹ đã bay qua Vùng nhận dạng phòng không do Trung Quốc đơn phương xác lập (Nguồn: AFP/TTXVN) Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách khu vực châu Á-Thái Bình Dương, ông Daniel Russel ngày 4/2 cho biết Mỹ đã kêu gọi Trung Quốc không tiếp tục thiết lập Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) ở các khu vực có tranh chấp chủ quyền.
Theo phóng viên TTXVN tại Washington, trả lời báo giới tại Trung tâm Báo chí của Bộ Ngoại giao Mỹ, ông Russel khẳng định Mỹ rất quan ngại về những diễn biến gần đây ở biển Hoa Đông cũng như Biển Đông, đặc biệt là các hành động đơn phương, mang tính khiêu khích, các tuyên bố không mang tính ngoại giao và không có tính pháp lý.
Ông Russel đồng thời tuyên bố rằng Mỹ coi việc lập ADIZ chỉ làm khu vực trở nên bất ổn, tạo căng thẳng, làm cản trở tiến trình lưu thông trên các vùng không phận quốc tế. Thậm chí, vị trợ lý Ngoại trưởng Mỹ còn cảnh báo “hành động này có thể dẫn tới những tính toán sai lầm, và các đối đầu bất ngờ.”
Trước những nghi ngại cho rằng các tuyên bố và hành động của Mỹ đối với Trung Quốc thiếu hiệu quả, liệu Mỹ sẽ phản ứng thế nào nếu như Trung Quốc vẫn tiếp tục mở rộng ADIZ tới các khu vực có tranh chấp khác, ông Russel cho biết chính quyền Tổng thống Barack Obama đã có phản ứng rất mau lẹ khi Trung Quốc lập ADIZ ở vùng biển tranh chấp với Nhật Bản hồi cuối năm ngoái.
Tháng 12/2013, sau khi Trung Quốc tuyên bố lập ADIZ ở biển Hoa Đông, Mỹ đã phái hai máy bay B-52 bay qua khu vực này mà không thông báo theo như yêu cầu của Bắc Kinh. Trong chuyến đi thăm tới Trung Quốc ngay sau thời điểm đó, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden đã có những đối thoại mang tính xây dựng nhưng cũng rất thẳng thắn và rõ ràng.
Ông Russel cũng chỉ trích hành động của Trung Quốc và cho rằng bất cứ tuyên bố chủ quyền nào trong khu vực cũng phải dựa trên luật pháp quốc tế, Luật biển của Liên hợp quốc.
Đánh giá về chiếc lược tái cân bằng ở khu vực của Mỹ, trợ lý Ngoại trưởng Russel khẳng định Mỹ “hiện đang dành nhiều hơn bao giờ hết cả về nhân lực và vật lực” để thực thi chiến lược này. Ông khẳng định kinh tế là lĩnh vực hết sức quan trọng và đó là lý do Mỹ đang thúc đẩy quá trình đàm phán TPP.
Ông Russel cũng cho biết ngoài chuyến thăm Đông Nam Á vào tháng Tư tới của Tổng thống Obama, thì Tổng thống, Ngoại trưởng John Kerry, Bộ trưởng Quốc phòng Chuck Hagel và các nhà lãnh đạo cấp cao khác của Mỹ cũng sẽ thực hiện hàng loạt các chuyến đi tới khu vực trong năm 2014, bởi ”châu Á rất quan trọng với Mỹ.”
Đề cập đến những căng thẳng gần đây giữa Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc, Trợ lý Ngoại trưởng Danny Russel đã kêu gọi 3 nước nên tìm cách hợp tác để xây dựng mối quan hệ láng giềng tốt. Ông nhấn mạnh mọi căng thẳng đều được giải quyết, nhưng cần được giải quyết hòa bình bởi tất cả các bên.
Ông Rusel khẳng định Nhật Bản và Hàn Quốc đều là đồng minh của Mỹ và đều chia sẻ những giá trị vốn được thiết lập trên nền tảng tin cậy lẫn nhau trong một thời gian dài. Còn Trung Quốc và Nhật Bản đều là hai nền kinh tế lớn nhất của châu Á, phải hợp tác trong mối quan tâm chung vì lợi ích của công dân mỗi nước./.
