Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ. (Ảnh: Văn Điệp/TTXVN) Sáng 10/6, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Chỉ đạo Nhà nước về đổi mới đơn vị sự nghiệp công lập khảo sát về cơ chế quản lý, cơ chế tài chính và tổ chức lại hệ thống đơn vị sự nghiệp công trên địa bàn thành phố.
Cùng tham dự có Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Nguyễn Thành Phong, đại diện lãnh đạo Ban Kinh tế Trung ương, một số Ủy ban của Quốc hội và các bộ, ngành, địa phương.
Theo Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, buổi làm việc với thành phố có quy mô kinh tế lớn nhất nước sẽ có ý nghĩa quan trọng cho Đoàn công tác của Nhà nước đánh giá việc thực hiện các cơ chế chính sách đổi mới đơn vị sự nghiệp công lập thời gian qua, báo cáo và đề xuất với Trung ương các giải pháp đẩy mạnh đổi mới cơ chế hoạt động đơn vị sự nghiệp công - một trong 5 trọng tâm cơ cấu lại nền kinh tế trong giai đoạn tới.
Phó Thủ tướng mong muốn thành phố đánh giá hệ thống đơn vị sự nghiệp hiện nay có đủ khả năng đáp ứng các dịch vụ công của người dân, doanh nghiệp hay không. Các giải pháp của địa phương trong giảm đầu mối, biên chế đi liền với giảm chi thường xuyên; tìm ra phương thức chi trả của nhà nước hiệu quả qua các phương thức cấp phát, đấu thầu-đặt hàng dịch vụ công; mô hình quản lý về mặt nhà nước đối với đơn vị sự nghiệp công lập.
Đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ còn khiêm tốn
Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Lê Thanh Liêm cho biết trong 5 năm qua, số lượng đơn vị sự nghiệp công lập và biên chế viên chức đều tăng lên, từ 1.765 đơn vị lên 1.871 đơn vị (tăng 106 đơn vị), trong khi số đơn vị tự chủ được chi thường xuyên chỉ tăng được 13 đơn vị lên 172 đơn vị. Về biên chế, số lượng người làm việc tăng 11.421 người, hiện đang ở mức 118.609 người.
Nguyên nhân tăng là do tăng dân số cơ học quá nhanh nên thành phố phải mở rộng trường lớp, xây dựng mới trường, bệnh viện đưa vào hoạt động qua các năm, thành lập các đơn vị mới và bổ sung chức năng, nhiệm vụ cho các đơn vị.
Tuy số lượng đơn vị sự nghiệp và biên chế tăng trong những năm qua nhưng Giám đốc Sở Tài chính Phan Thị Thanh cho biết tỷ lệ chi thường xuyên của thành phố dự kiến sẽ giảm từ 53% (năm 2016) xuống còn 48% vào cuối năm nay.
Bà Phan Thị Thanh cho biết tới năm 2018, toàn thành phố sẽ có 55 bệnh viện sẽ tự chủ được chi phí thường xuyên. Còn các trung tâm, trạm y tế phải hoàn thiện, đầu tư thêm, chưa tự chủ được.
[Việt Nam nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác công tư để giảm nghèo]
Đối với các đơn vị sự nghiệp ngành văn hóa, thể thao và du lịch, tới năm 2021, có từ 30-40% đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên. Các đơn vị sự nghiệp thuộc các lĩnh vực khác sẽ có khoảng 60% bảo đảm chi thường xuyên.
Riêng với giáo dục, hệ thống đơn vị này chiếm 76% tổng số đơn vị công lập trên địa bàn thành phố. Hiện nay mới có 0,7% tổng số đơn vị giáo dục công lập bảo đảm chi thường xuyên. Số lượng đơn vị sự nghiệp lớn nhưng khó đáp ứng được nhu cầu của người dân khi tăng dân số cơ học mỗi năm là 2,87%.
Trong khi đó, Phó Giám đốc Sở Nội vụ Lê Văn Làm cho biết năm học tới, thành phố sẽ tăng khoảng 60.000 học sinh lớp 1. Sở Nội vụ đã xây dựng vị trí việc làm, bổ sung số lượng người làm việc trong lĩnh vực giáo dục và y tế, đã trình Bội Nội vụ nhưng hiện nay, Bộ chưa giao số lượng người làm việc cho thành phố nên thành phố tạm giao số lượng người làm việc cho trường học, bệnh viện để đủ giáo viên, bác sỹ cho các cơ sở giáo dục, y tế đã được đầu tư xây dựng mới.
Tuy nhiên, hoạt động của các đơn vị sự nghiệp ngoài công lập phát triển mạnh mẽ tại thành phố trong những năm qua, đáp ứng nhu cầu đáng kể của xã hội trong dịch vụ công, góp phần tạo công ăn việc làm cho người lao động; trình độ và tỷ lệ đào tạo học sinh, sinh viên ngày càng tăng; khám chữa bệnh, cấp cứu cho hàng triệu lượt người, góp phần giảm tải cho khối công lập...
Thí điểm hợp tác công tư trong y tế cơ sở
Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Nguyễn Thành Phong cho biết thêm: "Thành phố đã có đề án đẩy mạnh xã hội hóa trong y tế, giáo dục nhưng khó khăn hiện nay là các ngành phải có hướng dẫn thực hiện, làm không khéo thì bị thổi còi ngay."
Thực tế, Thành phố Hồ Chí Minh là địa phương đầu tiên của cả nước thực hiện thí điểm hợp tác công-tư trong vận hành Trạm y tế cấp phường, xã. Cụ thể, Ủy ban Nhân dân quận 3 đã thực hiện hợp tác công tư (PPP) với một doanh nghiệp tư nhân trong vận hành Trạm Y tế phường 11.
Trả lời câu hỏi của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ về cơ chế hợp tác của hai bên, Trạm trưởng Trạm Y tế phường 11 cho biết ngoài việc doanh nghiệp này đầu tư thêm trang thiết bị máy móc (chụp X-quang, CT...), hai bên còn phối hợp thực hiện y tế dự phòng (Nhà nước cấp toàn bộ vật tư y tế dự phòng và kinh phí truyền thông), khám chữa bệnh theo quy định của nhà nước và dịch vụ chất lượng cao.
"Chúng tôi không tách bạch công tư ra mà hỗ trợ, bổ trợ nhau và lợi nhuận thu được qua khám chữa bệnh được tái đầu tư cho trạm," trạm trưởng Trạm y tế phường 11 cho biết.
Đánh giá đây là mô hình thí điểm hứa hẹn nhiều lợi ích cho xã hội, song Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng chủ trương của chính quyền là không được phân biệt đối xử đơn vị sự nghiệp công hay tư, nhưng phải rành mạch công-tư trong hợp tác, phân chia nguồn thu cho hợp lý và nghiên cứu xây dựng một pháp nhân cho sự hợp tác này.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đề nghị Thành phố Hồ Chí Minh xây dựng danh mục các loại hình dịch vụ công cần sử dụng 100% ngân sách nhà nước và danh mục dịch vụ công không sử dụng ngân sách để làm tiền đề cho các đơn vị sự nghiệp công lập triển khai đổi mới hoạt động.
Phó Thủ tướng cũng chia sẻ việc thực hiện tự chủ tài chính trong hoàn cảnh hiện nay không dễ khi liên quan tới việc thực hiện lộ trình điều chỉnh giá dịch vụ công và các vấn đề bảo đảm các yếu tố kinh tế vĩ mô và an sinh xã hội. Đi liền với đó là tăng cường yêu cầu giám sát của nhà nước của các bộ, ngành, địa phương và tự quản lý của các đơn vị sự nghiệp công lập.
Đánh giá cao Thành phố đã năng động trong xã hội hóa dịch vụ công trong thời gian qua và vẫn còn rất nhiều dư địa để phát triển nâng cao chất lượng dịch vụ công, Phó Thủ tướng đề nghị thành phố chủ động sắp xếp lại mạnh mẽ các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở, cấp huyện nhất là các đơn vị thuộc ngành y tế, tài nguyên môi trường, văn hóa, thể thao và du lịch. Việc này sẽ góp phần giảm chi thường xuyên, tạo quỹ đất để phát triển kinh tế; tiếp tục đẩy mạnh việc giao quyền tự chủ, tăng quyền hạn cho người đứng đầu đi liền với cơ chế kiểm tra giám sát minh bạch để tránh lạm quyền./.
