(Nguồn: ICIJ) Trước thềm hội nghị cấp bộ trưởng của Liên minh châu Âu (EU) ngày 5/12 nhằm thảo luận về một "danh sách đen" gồm các "thiên đường thuế" ngoài EU, các nước thành viên vẫn chia rẽ sâu sắc về vấn đề này.
Ý tưởng lập một danh sách chung của EU về các "thiên đường thuế" được khởi xướng từ tháng 4/2016, sau vụ rò rỉ "Hồ sơ Panama," trong đó Hiệp hội các nhà báo điều tra quốc tế (ICIJ) phanh phui một hệ thống trốn thuế quy mô toàn thế giới.
Trong một năm qua, EU đã thảo luận rất nhiều nhưng vẫn chưa nhất trí được "danh sách đen." Các nước nhỏ và áp thuế thấp trong EU như Ireland, Malta và Luxembourg lo ngại danh sách này sẽ khiến các công ty đa quốc gia hoảng sợ. Anh cũng đặc biệt phản đối việc lập danh sách này do lo ngại các vùng lãnh thổ hải ngoại như Jersey và quần đảo Virgin có thể bị nêu tên.
Vụ rò rỉ "Hồ sơ Paradise" hồi tháng trước đã tạo động lực mới cho kế hoạch lập danh sách nói trên. Tuy nhiên, Đại diện cấp cao của EU về các vấn đề kinh tế Pierre Moscovici cho biết đến cuối tuần qua, các nước thành viên vẫn chưa nhất trí được những cái tên phải được liệt trong danh sách này.
Ông bày tỏ ngạc nhiên khi một số nước bị nêu tên trong nhiều bê bối thuế 5 năm qua không nằm trong danh sách.
Chế tài áp dụng sau khi lập danh sách là vấn đề lớn nhất, khi các nước EU vẫn chia rẽ về việc có nên áp trừng phạt tài chính đối với các nước nằm trong danh sách, hay danh sách này sẽ mang tính chỉ trích đơn thuần.
[Hồ sơ Paradise: Những dư chấn xung quanh vụ rò rỉ chấn động]
Một số nước, trong đó có Pháp, ủng hộ các biện pháp trừng phạt cứng rắn đối với các "thiên đường thuế" bị liệt vào danh sách. Các biện pháp đó có thể là không cho nước trong danh sách nhận tài trợ của EU và Ngân hàng Thế giới (WB).
Nhiều nước khác tỏ ý không muốn áp trừng phạt chung, mà cho rằng tốt hơn hết nên để các thành viên EU trừng phạt đơn phương.
Danh sách "thiên đường thuế" hiện tại của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) chỉ có một nước là Trinidad & Tobago. Trong khi đó, EU ban đầu nhắm tới tổng cộng 92 quốc gia và thực thể, gồm cả Mỹ, và con số này có thể được cập nhật cả sau khi danh sách đã được chốt.
Tuy nhiên, các nước bị nêu tên cũng có cơ hội để được loại khỏi danh sách nếu đưa ra một cam kết chính trị và kế hoạch chi tiết để tuân thủ các quy định. EU đã đặt hạn chót là trước hội nghị bộ trưởng Tài chính ngày 5/12 để tất cả các nước có thể cung cấp phản hồi và các biện pháp đáp ứng những yêu cầu của EU.
EU sẽ lập một "danh sách màu ghi" gồm những nước bị coi là "thiên đường thuế" nhưng cam kết sẽ thay đổi.
Danh sách trên là nỗ lực mới nhất của quốc tế nhằm giảm tình trạng trốn thuế - đang ngày càng bị coi là một vấn đề đạo đức - sau khi OECD biên soạn một danh sách gồm "các thiên đường thuế bất hợp tác"./.
