Từ Maya Riviera ở Mexico tới những khu di tích cổ ở Guatemala, cả vùng Trung Mỹ đang chờ đợi ngày 21/12 định mệnh, ngày cuối cùng trong lịch Maya mà nhiều người tin rằng sẽ là tận thế. Khi chỉ còn một tháng là kết thúc chu kỳ lịch 5.200 năm của người Maya, các du khách sẽ được chiêm ngưỡng những nghi lễ tôn giáo và các tập tục của nền văn minh cổ đại này tại các khu vực được coi là thiêng liêng tại Trung Mỹ và Mexico. [Giáo hoàng kêu gọi không tin vào Ngày tận thế] Đó cũng là một cơ hội tôn vinh những đóng góp của nền văn minh Maya cho loài người, nhưng một số nhóm sắc tộc bản địa cũng cáo buộc các chính phủ và doanh nghiệp tìm cách kiếm lời từ dự báo ngày tận thế, chủ yếu được khẳng định do phim ảnh Hollywood. “Thế giới đã có những cách giải thích kỳ lạ vì Hollywood, mà không có những kiến thức thật sự,” Alvaro Pop, một lãnh đạo của sắc dân bản địa ở Guatemala, nói với AFP. “Trong nền văn hóa Maya, các học giả không phải là những nhà tiên tri. Nên những giải thích dựa trên việc cho là có lời tiên tri về tận thế là không đúng.” Bộ phim rất ăn khách của Mỹ “2012” mô tả trái đất bị một cơn đại hồng thủy nhấn chìm, động đất và núi lửa xảy ra khắp nơi, nhưng ngày trên lịch Maya chỉ là kết thúc của một chu kỳ, chứ không phải tận thế. Những nhóm dân bản địa ở Guatemala đã chuẩn bị cho ngày đặc biệt này với các buổi ăn mừng chính thức tại năm thành phố và sau địa điểm tự nhiên được cho là thiêng liêng. Hơn một nửa dân số 15 triệu người của Guatemala là dân bản địa với tổ tiên có nguồn gốc Maya. Nhưng tận thế lại là cơ hội làm ăn với một số người khác. Guatemala dự kiến thu hút được 2 triệu du khách trong năm 2012, tăng 8% so với năm trước, theo Viện du lịch Guatemala. [Pháp cấm đi vào cổng thoát hiểm cho "ngày tận thế"] Các hoạt động đã được lên kế hoạch tại 13 di chỉ khảo cổ và địa điểm du lịch vào ngày 20/12. Ngày 21/12, Tổng thống Otto Perez sẽ tham dự sẽ tham dự một buổi lễ được truyền hình trực tiếp tại di chỉ khảo cổ Tikal, nơi có những kim tự tháp kỳ vĩ. Ở bán đảo Yucatan tại Mexico, nơi có những bãi biển cát trắng, Hiệp hội khách sạn Cancun ước tính 90% số phòng đã được đăng ký trong tuần thứ Hai và thứ Ba của tháng 12, so với 81% vào năm ngoái. Các cuộc hội thảo và lễ hội cũng đã được lên kế hoạch tại di chỉ khảo cổ El Tortuguero ở bang Tabasco, nơi lịch khắc trên đá dự báo chu kỳ lịch kết thúc được tìm thấy. Di chỉ Chichen Itza, với kim tự tháp 365 bậc, sẽ là địa điểm tổ chức một sự kiện trong ngày 21/12 với tên gọi: “Kết thúc chu kỳ lịch Maya.”
Nền văn minh Maya phát triển rực rỡ trong giai đoạn năm 250-900 sau Công nguyên (Nguồn: AFP)
Một buổi lễ khác sẽ được tổ chức cùng ngày ở Copan, di chỉ Maya chính tại Honduras, với sự tham dự của Tổng thống nước này Profirio Lobo. Tại nước láng giềng El Salvador, Bộ trưởng du lịch Jose Napoleon Duarte nói với AFP một sô diễn ánh sáng “đêm liên lạc với các vì sao” sẽ diễn ra ở các di chỉ El Tazumal và Joya de Ceren miền tây đất nước. [Người Maya bác bỏ huyền thoại ngày tận thế 21/12] Tháng 12 đánh dấu kết thúc chu kỳ lịch Maya rất dài bắt đầu từ năm 3114 trước công nguyên. Lịch Maya gồm 5.200 năm chia làm 13 baak t'uune, một đơn vị thời gian. Mỗi baak t'uune tương ứng với 144.000 ngày, hay khoảng 400 năm. Nền văn hóa Maya đạt tới thời hoàng kim giai đoạn 250-900 sau Công nguyên trước khi suy tàn và bị hủy hoại bởi cuộc xâm lăng của thực dân Tây Ban Nha vào thế kỷ 16./.
Trần Trọng (Vietnam+)
