Bên cạnh các kết quả đạt được, mức sinh thấp tiếp tục là thách thức lớn nhất của công tác dân số hiện nay. Báo cáo cho thấy tổng tỷ suất sinh năm 2025 chỉ đạt 1,93 con/phụ nữ, thấp hơn mức sinh thay thế và có xu hướng tiếp tục giảm trong thời gian tới.
Thông tin trên được Bộ Y tế đưa ra tại Lễ kỷ niệm Ngày Dân số Việt Nam (26/12) năm 2025, tổ chức ngày 17/12 tại Hà Nội, với sự tham dự của đại diện các bộ, ban, ngành Trung ương, lãnh đạo Sở Y tế các tỉnh, thành phố cùng các tổ chức quốc tế.
Theo Bộ Y tế, hiện nay tình trạng kết hôn muộn, sinh con muộn, sinh ít con hoặc không muốn sinh con ngày càng phổ biến, đặc biệt tại các đô thị và vùng có mức sinh thấp. Các chính sách hỗ trợ, khuyến khích sinh đủ hai con ở nhiều địa phương còn hạn chế, chủ yếu đang trong giai đoạn xây dựng hoặc thí điểm, chưa đủ mạnh để tạo chuyển biến rõ rệt và bền vững.
Chính vì vậy, công tác dân số Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức lớn như mức sinh giảm dưới mức thay thế, già hóa dân số nhanh và mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn ở mức cao. Bộ Y tế sẽ hoàn thiện thể chế, bảo đảm nguồn lực và triển khai đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng dân số.
Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết năm 2025, công tác dân số tiếp tục nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước. Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 149-KL/TW ngày 10/4/2025 về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác dân số trong tình hình mới.
Quốc hội thông qua Luật Dân số và Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035. Cùng với đó, Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân cũng đã tạo cơ sở chính trị, pháp lý quan trọng cho công tác dân số trong giai đoạn tiếp theo.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác dân số vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức. Mức sinh tại nhiều địa phương đã giảm xuống dưới mức sinh thay thế; tốc độ già hóa dân số diễn ra nhanh; mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn ở mức cao, đặc biệt tại một số vùng sâu, vùng xa. Tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và sự chênh lệch trong tiếp cận dịch vụ y tế, giáo dục giữa khu vực nông thôn và đô thị tiếp tục là những vấn đề đặt ra.
Để đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, lãnh đạo Bộ Y tế đề nghị cấp ủy, chính quyền các cấp tiếp tục quán triệt, triển khai hiệu quả Luật Dân số, Nghị quyết số 21-NQ/TW và Kết luận số 149-KL/TW; bảo đảm nguồn lực cho công tác dân số trong bối cảnh tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.
Bộ Y tế cũng đề nghị các địa phương củng cố tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ dân số từ tỉnh đến cơ sở; đồng thời mong muốn các tổ chức quốc tế tiếp tục đồng hành, hỗ trợ nguồn lực, góp phần giải quyết các thách thức dân số, hướng tới phát triển bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
Bà Nguyễn Hoàng Anh - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho biết hưởng ứng Ngày Dân số Việt Nam năm nay, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội xác định tập trung triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm. Đó là các nhiệm vụ như: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, vận động đoàn viên, hội viên và nhân dân hiểu rõ ý nghĩa của việc đầu tư cho công tác dân số; thực hiện tốt chính sách dân số, góp phần giải quyết tình trạng mức sinh thấp, chăm sóc sức khỏe sinh sản và xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc…/.