Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) Trần Đắc Phu cho biết trong năm 2017, tình hình dịch bệnh tiếp tục có những diễn biến phức tạp.
Nguyên nhân là do sự giao lưu đi lại của người dân giữa các quốc gia, đô thị hóa rõ nét, biến đổi khí hậu và tập quán của người dân.
Virus cúm H7N9 hoàn toàn có thể xâm nhập vào Việt Nam
Về tình hình bệnh cúm, thống kê cho thấy, năm 2016, trên toàn quốc ghi nhận lưu hành của cúm A và cúm B, trong đó cúm A/H3 chiếm ưu thế.
Trong các bệnh cúm thì cúm A/H3 chiếm 46%, cúm B chiếm 36%, cúm A/H1N1 chiếm 18%.
Đặc biệt, Việt Nam chưa ghi nhận trường hợp mắc cúm A/H5N1, cúm A/H7N9 và cúm A/H5N6.
Tuy nhiên, theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tình hình dịch cúm A/H7N9 đang có xu hướng gia tăng tại Trung Quốc từ tháng 10/2016 tới nay, tạo thành đợt dịch thứ 5 kể từ năm 2013 với hơn 340 trường hợp mắc chỉ trong hai tháng đầu năm 2017.
Việt Nam có sự giao lưu thương mại, du lịch lớn với Trung Quốc, đặc biệt là với tỉnh Quảng Đông, Quảng Tây nơi đã ghi nhận các trường hợp nhiễm cúm A/H7N9. Thêm vào đó, việc nhập lậu gia cầm, sản phẩm gia cầm vào Việt Nam vẫn chưa được kiểm soát triệt để.
Chính vì vậy, Việt Nam hoàn toàn có nguy cơ xâm nhập virus cúm A/H7N9 từ vùng vùng có dịch.
Đặc tính virus chưa có sự thay đổi nhưng phức tạp nhất là virus này không có biểu hiện trên đàn gia cầm. Tức là con gia cầm hoàn toàn khoẻ mạnh nhưng lại mang virus cúm.
Hiện chưa có bằng chứng về việc virus này lây truyền dễ dàng từ người sang người.
Tỷ lệ tử vong do nhiễm H7N9 trước đây là gần 50%, nay giảm còn 30% nhưng bệnh trở nặng rất nhanh nên người dân không được chủ quan khi có dấu hiệu nghi ngờ.
Không chỉ dịch cúm A/H7N9, theo đại diện Cục Thú y, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, từ đầu năm 2017 đến nay trong nước đã phát hiện nhiều ổ dịch cúm gia cầm.
Ổ dịch cúm gia cầm mới nhất được phát hiện trong ngày 20/2 tại xã Trực Thuận, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định. Trước đó, cũng trong tháng 2/2017, ngành chức năng cũng phát hiện 3 ổ dịch cúm gia cầm H5N1 tỉnh Bạc Liêu và Nghệ An. Cũng trong thời gian này, đã ghi nhận ổ dịch cúm gia cầm H5N6 tại xã Phổ Cường, huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi.
Vì vậy, việc khoanh vùng, khử trùng, tiêu độc tích cực dập dịch đang được thực hiện, hạn chế dịch bệnh lây lan trên diện rộng.
Các biện pháp phòng chống
Nhằm đảm bảo sức khỏe cộng đồng, người dân cần tăng cường vệ sinh cá nhân, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, che miệng và mũi khi ho, hắt hơi; vệ sinh và mở cửa thoáng mát nơi ở, lớp học, phòng làm việc; lau chùi bề mặt, vật dụng bằng hoá chất sát khuẩn thông thường.
Người dân nên tự theo dõi sức khỏe hàng ngày, nếu có biểu hiện sốt, ho, đau họng… thì thông báo cho trường học, cơ quan, đoàn thể nơi đang học tập, công tác và cơ sở y tế địa phương. Nếu được xác định mắc cúm thì cần được cách ly và đeo khẩu trang.
Những người mắc bệnh mãn tính, phụ nữ mang thai, người già, trẻ em cần tránh tiếp xúc với người nghi ngờ mắc bệnh; cần đeo khẩu trang y tế và giữ khoảng cách trên 1 mét nếu phải tiếp xúc với người bệnh.
Người dân không tự ý sử dụng thuốc, đặc biệt là thuốc kháng virus như Tamiflu mà phải tuân theo hướng dẫn của bác sỹ…
Đối với việc ngăn ngừa dịch bệnh cúm gia cầm xâm nhập vào Việt Nam và lây truyền sang người, Bộ Y tế đề nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quan tâm và chỉ đạo khẩn trương Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Công an, Bộ đội biên phòng tăng cường ngăn chặn, bắt giữ gia cầm nhập lậu qua biên giới, xử lý nghiêm các hộ kinh doanh trái phép, không để hiện tượng buôn bán, vận chuyển gia cầm và các sản phẩm gia cầm không được kiểm dịch, không rõ nguồn gốc trên thị trường, đặc biệt tại các chợ đầu mối.
Bộ Y tế cũng đề nghị các tỉnh chỉ đạo Sở Y tế tổ chức giám sát chặt chẽ tại các cửa khẩu để phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh; triển khai các biện pháp truyền thông cho hành khách xuất, nhập cảnh đi/đến vùng có dịch về các biện pháp phòng chống.
Các chủng virus cúm gia cầm mới tìm thấy trên người và gây tử vong A(H7N9, H10N8 và H6N1) đều được tìm thấy trên gia cầm từ trước đó, nhưng vài năm gần đây mới lây nhiễm sang người qua tiếp xúc trực tiếp với gia cầm.
Các nhà virus học giải thích sự gia tăng gần đây của virus gây bệnh mới nổi như một dấu hiệu cho thấy các virus cúm cùng lưu hành đang nhanh chóng trao đổi vật liệu di truyền để tạo thành chủng virus mới.
Sự xuất hiện của rất nhiều virus mới đã tạo ra một nguồn gene đa dạng tạo nên những biến đổi đặc biệt do sự trao đổi gene giữa các chủng virus cúm khác nhau.
Do vậy, những hậu quả ảnh hưởng tới sức khỏe con người và vật nuôi là không thể đoán trước được và rất đáng lo ngại.