Khách du lịch tại Bangkok, Thái Lan. (Ảnh: THX/TTXVN) Theo trang mạng eurasiareview.com, Thái Lan bước nào năm 2022 trong tình trạng bị chia rẽ trầm trọng và nền kinh tế vẫn đang trên đà suy thoái, bất chấp những nỗ lực tô vẽ của giới truyền thông.
Theo Ngân hàng Thế giới (WB), Thái Lan bước vào năm thứ ba của đại dịch COVID-19 với GDP năm 2021 giảm 6%, nợ công tương đương 58,8% GDP, trong khi nợ hộ gia đình ở vào khoảng 14,27 nghìn tỷ baht (430,2 tỷ USD), tương đương 89,3% GDP. Nợ xấu ngày càng tăng trong khi lạm phát tiềm ẩn nhiều nguy cơ.
Tỷ lệ thất nghiệp chính thức được công bố là chỉ khoảng 2,25%, song người ta tin rằng hơn 2,5 triệu người lao động làm việc trong khu vực không chính thức đang thất nghiệp hoặc phải làm những công việc không mong muốn.
Trong bối cảnh ngành du lịch vẫn còn khó khăn, tia sáng duy nhất trong nền kinh tế Thái Lan là lĩnh vực xuất khẩu tăng 16,4% trong năm ngoái. Các nhà nghiên cứu làm việc cho chính phủ đã hạ kỳ vọng tăng trưởng GDP cho năm 2022 xuống còn 3-4,5% khi thế giới đối mặt với làn sóng COVID-19 mới.
Dù chính phủ đã phát hành 1.500 tỷ baht tiền mặt để thúc đẩy nền kinh tế và cứu trợ những người chịu ảnh hưởng nặng nề trong 18 tháng qua, vẫn còn không ít người tuyệt vọng về tài chính do mất việc làm và các hạn chế kinh doanh. Chính phủ, thường không để tâm đến dư luận, tiếp tục hứng chịu chỉ trích mạnh mẽ vì tuyên bố đã mua 4 máy bay chiến đấu tàng hình F-35 từ Mỹ.
Ứng phó với dịch bệnh
Sau hai năm đối phó với dịch bệnh, Chính phủ Thái Lan đã quyết định mở cửa dần và ưu ái các trung tâm du lịch như Pattaya, Phuket và Chiang Mai. Thẻ “test and go” - chính sách “xét nghiệm và lên đường” của Thái Lan yêu cầu đảm bảo thời gian cách ly tối thiểu với những du khách quốc tế đã tiêm vaccine - đã bị đình chỉ khá chóng vánh, khiến chương trình “Sandbox” (Hộp cát) trở thành cách duy nhất để du khách có thể nhập cảnh vào quốc gia này.
Số ca mắc mới tăng từ khoảng 3.000 ca/ngày hồi đầu tháng lên mức 7-9.000 ca/ngày vào khoảng giữa tháng 1 và liên tục đi ngang, trái ngược với mô hình ở Nam Phi, châu Âu và Mỹ, nơi số ca mắc không ngừng tăng. Trung tâm Quản lý Tình huống COVID-19 (CCSA) thậm chí đã nhắc đến việc nới lỏng các hạn chế. Những trường hợp xét nghiệm dương tính bắt buộc phải được chuyển đến bệnh viện, bệnh viện dã chiến cộng đồng hoặc bệnh viện tư nhân để cách ly và điều trị.
Khoảng 77.000 người đã phải nhập viện theo cách này, mức cao thứ hai trên thế giới sau Mỹ, quốc gia hiện có hơn 1 triệu ca mắc mới mỗi ngày. Tuy nhiên, bê bối lại diễn ra tại các bệnh viện dã chiến cộng đồng, với cả các “bữa tiệc” ma túy và tình dục trong khi nhiều bệnh nhân bỏ trốn và buộc cảnh sát phải truy lùng. Nhiều người không báo cáo việc lây nhiễm vì sợ bị buộc phải đến một trong những cơ sở này. Trong khi nhiều bệnh viện dã chiến vẫn còn công suất phục vụ, nhiều người mắc COVID-19 cần chăm sóc y tế lại cố trốn tránh.
Các bệnh viện tư hiện cung cấp dịch vụ khám chữa tại nhà cho những người có khả năng chi trả, làm dấy lên lo ngại rằng sẽ rất khó để loại bỏ hệ thống dịch vụ này do chúng được các nhóm lợi ích địa phương hậu thuẫn.
[Ngành du lịch Thái Lan một lần nữa lao đao vì dịch COVID-19]
Sau khi chương trình tiêm chủng có khởi đầu gập ghềnh với những đơn hàng bị trì hoãn từ nhà sản xuất vaccine AstraZeneca trong nước, Thái Lan đã dần bắt kịp nhịp độ tiêm chủng trong nửa cuối năm 2021. Trong 6 tháng cuối năm 2021, chính phủ Thái Lan đã đạt được mục tiêu tiêm chủng, với khoảng 71,1% dân số hiện đã được tiêm ít nhất hai mũi vaccine. Tuy nhiên, đi cùng với đó là những cáo buộc cho rằng nhiều thành viên nội các đã tư lợi cá nhân từ việc điều chỉnh các quy định liên quan đến cung cấp vaccine.
Một vài điểm sáng
Dù đại dịch đã tàn phá nhiều mặt của nền kinh tế, đặc biệt là ngành du lịch quốc tế, nhiều cộng đồng tại nông thôn, đặc biệt là những người sống dựa vào các mặt hàng như cao su lại có sự phát triển mạnh. Bên cạnh đó, một số tập đoàn lớn nhất của Thái Lan có sự tăng trưởng mạnh mẽ, trong đó có nhiều tập đoàn bán lẻ, thực phẩm, viễn thông và sản xuất.
Trong khi các khu du lịch quốc tế truyền thống trở nên vắng vẻ, các doanh nghiệp vừa và nhỏ tích cực phát triển các dự án du lịch phục vụ du lịch nội địa. Trước khi đại dịch bùng phát, ngành du lịch đóng góp 20% cho GDP của Thái Lan, với gần 40 triệu du khách quốc tế tới quốc gia này trong năm 2019.
Khởi động lại du lịch quốc tế là ưu tiên hàng đầu với các trung tâm du lịch quốc tế truyền thống được chính phủ ưu tiên trong các đợt tiêm chủng. Sự xuất hiện của Omicron được cho là đã khiến hàng loạt khách du lịch nước ngoài hủy chuyến, tại một số khu vực thậm chí còn ghi nhận tỷ lệ hủy lên đến 60%. Tuy nhiên, du lịch nội địa dường như lại không bị ảnh hưởng nhiều.
Tổng cục Du lịch Thái Lan (TAT) gần đây đã công bố khái niệm về “Chương mới cho Thái Lan tuyệt vời”, với việc thiết lập các “hành lang trắng” cho khách du lịch, và các chiến lược phát triển kinh tế xanh để đảm bảo du lịch bền vững và an toàn hơn. TAT đưa ra dự báo lạc quan về việc đón tiếp khoảng 9 triệu lượt khách du lịch quốc tế và 15 triệu lượt khách nếu biên giới trên bộ được mở cửa trở lại. Phí nhập cảnh 300 Baht áp dụng cho tất cả khách du lịch đến Thái Lan từ ngày 1/4, và yêu cầu bắt buộc mua bảo hiểm rủi ro với mức chi trả khoảng 500.000 baht cho chi phí y tế, hoặc 1 triệu baht nếu du khách tử vong.
Thủ tướng tại vị
Trong bối cảnh trên, phải thừa nhận Thủ tướng Prayuth đối mặt với nhiều thách thức chính trị, ngay cả từ trong Đảng Palang Pracharat. Hiến pháp năm 2017 giới hạn nhiệm kỳ của ông là 8 năm trong khi Prayuth trở thành thủ tướng sau cuộc đảo chính năm 2014. Dù vậy, phe cánh của nhà lãnh đạo này lấy cớ rằng nhiệm kỳ của ông chỉ bắt đầu sau khi bản Hiến pháp được tuyên bố là dân chủ chính thức được thông qua sau tổng tuyển cử năm 2019.
Theo kế hoạch, cuộc tổng tuyển cử gần nhất sẽ là vào năm 2023. Nhiều chuyên gia dự đoán bầu cử sớm có thể được tiến hành trong năm nay song Prayuth sẽ không có lợi với các cuộc bỏ phiếu sớm. Cả lực lượng chính phủ và phe đối lập đều đang trong những vòng xoáy bất ổn với hàng loạt tranh chấp và đấu đá quyền lực.
Palang Pracharath đã giành ghế từ Đảng Dân chủ ngay tại thành trì phía Nam của đảng này trong cuộc bầu cử bổ sung hồi năm ngoái, dẫn đến nguy cơ Đảng Dân chủ có thể bị xóa sổ trong một cuộc tổng tuyển cử. Phe đối lập Pheu Thai và Future Forward (Hướng đến Tương lai) thậm chí có thể sẽ cạnh tranh trong cuộc bầu cử sắp tới. Thay đổi dự kiến trong hệ thống bầu cử cho phép bỏ phiếu kép có thể sẽ có lợi cho các đảng lớn nhiều hơn là cho các chính đảng mới và nhỏ hơn.
Kiểm soát sinh viên, chưa cải cách Hiến pháp
Năm 2021 đã chứng kiến các cuộc đàn áp nặng nề đối với phong trào sinh viên - các phong trào đã có nhiều rạn nứt sâu sắc kể từ cuộc biểu tình lớn hồi đầu năm ngoái. Luật lese majeste (luật khi quân) đã được giới chức dùng để buộc tội hơn 150 nhà hoạt động, trong khi chính phủ đang thúc đẩy một số biện pháp nhằm hạn chế quyền tự do ngôn luận.
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền đã chỉ trích chính phủ truy tố những người bất đồng chính kiến, giải tán một cách thô bạo các cuộc biểu tình ôn hòa và kiểm duyệt gắt gao tin tức cũng như các phương tiện truyền thông xã hội.
Thái Lan xếp thứ 137 trong số 180 quốc gia trong bảng Chỉ số Tự do Báo chí năm 2021 của tổ chức Nhà báo Không Biên giới. Tuy nhiên, chính phủ nước này lại đang xây dựng dự thảo luật chuẩn bị trình Quốc hội về quy tắc ứng xử trên báo chí nhằm kiểm soát chặt chẽ hơn các hoạt động đưa tin bằng quy định đình chỉ giấy phép truyền thông với lý do vi phạm “đạo đức của quần chúng."
Freedom House xếp hạng Thái Lan ở mức 30/100, cho rằng quốc gia này là “không tự do." Bảng xếp hạng năm 2021 đánh giá Thái Lan được 5/41 điểm về quyền chính trị và 25/60 về quyền tự do dân sự.
Thái Lan có rất nhiều thách thức chờ đón trong năm 2022. Quốc gia này vẫn đang trong quá trình áp đặt những hạn chế nghiêm ngặt với lệnh giới nghiêm không chính thức tại một số khu vực. Chưa có gì chắc chắn về mức độ lây nhiễm và gây ảnh hưởng của biến thể Omicron.
Trong khi đó, sự gia tăng các trường hợp nhập cảnh trái phép từ Myanmar - quốc gia đang chìm trong xung đột - có thể là một thách thức khác. Thái Lan cũng đang trên đà suy thoái, với tỷ lệ thất nghiệp ngày càng tăng và lạm phát có dấu hiệu vượt khỏi tầm kiểm soát. Bộ máy hành chính thể hiện sự cứng nhắc và nhiêu khê về thủ tục. Rõ ràng những cải cách thể chế là rất cần thiết để đưa Thái Lan tiến về phía trước./.
