Đây là một trong những hoạt động có ý nghĩa mở màn cho chương trình "Du lịch về cội nguồn lễ hội" năm 2012 của ba tỉnh Phú Thọ, Yên Bái, Lào Cai.
Theo truyền thuyết, vào ngày 7 tháng Một, tiên nữ Âu Cơ giáng trần, sau đó gặp gỡ và kết duyên với Lạc Long Quân, rồi sinh bọc trăm trứng và nở thành 100 người con, khởi nguồn của nòi giống Lạc Hồng. Sau khi nuôi các con khôn lớn, Lạc Long Quân đưa 50 người con về miền biển, Mẹ Âu Cơ đưa 50 người con lên miền núi khai hoang, lập ấp, mở mang bờ cõi, hình thành vùng đất của người Việt cổ.
Tại nơi đây (nay là xã Hiền Lương, huyện Hạ Hòa), phong cảnh hữu tình, Mẹ Âu Cơ đã ở lại dạy dân trồng lúa, trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải, cho đến khi cùng tiên nữ bay về trời vào ngày 25 tháng Chạp, để lại dưới gốc đa một dải yếm lụa. Chính tại nơi đó, nhân dân đã dựng ngôi miếu thờ phụng, đời đời hương khói.
Từ đó trở đi, hàng năm, cứ vào ngày mồng 7 Tết, nhân dân Hiền Lương và các vùng lân cận lại mở hội tưởng nhớ Mẹ Âu Cơ, dâng lên Tổ Mẫu nén hương thơm tỏ lòng thành kính và biết ơn. Đó cũng là nguồn sức mạnh để con cháu Lạc Hồng đoàn kết quyết tâm bảo vệ giang sơn của tổ tiên để lại, xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, người người ấm no, hạnh phúc.
Lễ hội diễn ra trong 3 ngày 28-30/1 ( tức 6-8/1 Âm lịch) với hai nội dung chính gồm: phần hội và phần lễ. Phần lễ được tổ chức vào đúng 8 giờ ngày 29/1 (tức ngày mồng 7 Tết Nhâm Thìn) - là ngày chính lễ Đền Mẫu Âu Cơ. Đây là ngày "tiên giáng" trần. Vì thế, phần lễ sẽ tổ chức đội tế nam rước kiệu Thành Hoàng làng (Hùng Trấn Quý Minh) về đền thờ Mẫu Âu Cơ. Kiệu Thành Hoàng được rước giữa dòng người với rực rỡ cờ Tổ quốc, cờ thần, cờ hội trong âm vang tiếng trống, tiếng chiêng.
Phần hội được tổ chức với nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, các trò chơi dân gian được trình diễn nhằm giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa, truyền thống đoàn kết của dân tộc như kéo co, đẩy gậy, bắn nỏ, cờ tướng, bóng chuyền, tổ tôm điếm và biểu diễn văn hóa văn nghệ ca ngợi Bác Hồ kính yêu, mừng Đảng, mừng Xuân.../.
