Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN) Hàng nghìn container phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất đang tồn ở cảng đang khiến doanh nghiệp phải rơi nước mắt.
Kiểm tra chồng chéo
Phát biểu tại phiên họp báo Chính phủ tối 31/1, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho biết, vừa qua, Tổ công tác của Chính phủ đã làm việc với cảng Hải Phòng cùng các đơn vị liên quan về vấn đề trên.
[Cảnh báo phế liệu nhập khẩu sẽ đổ mạnh vào Việt Nam trong năm nay]
Bộ trưởng tổng kết, hiện có khoảng hơn 24.000 container phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất tồn đọng ở các cảng biển trên toàn quốc. Vấn đề là các container không thông quan được trong khi doanh nghiệp phải trả phí lưu kho mỗi ngày 40-50 USD. Như vậy, theo Bộ trưởng, mỗi ngày doanh nghiệp các nước thiệt hại 600.000-800.000 USD.
Trong khi ấy, Bộ trưởng cho biết, những doanh nghiệp nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất phần lớn là các đơn vị vừa và nhỏ. Việc tồn đọng khiến nhiều doanh nghiệp phải đóng cửa, cho công nhân nghỉ việc, hủy hợp đồng.
Đặc biệt, nếu doanh nghiệp muốn thuê các hãng tàu tiếp tục vận chuyển phế liệu thì bị các hãng này từ chối hoặc nâng cước lên 1,5 lần. Đây là những câu chuyện theo Bộ trưởng là đau lòng.
Riêng với vấn đề này, Bộ Tài nguyên và Môi trường hồi cuối năm 2018 đã ban hành thông tư số 08/2018/TT-BTNMT và 09/2018/TT-BTNMT về quy chuẩn quốc gia về môi trường với nhập khẩu phế liệu.
Tuy nhiên, vấn đề Bộ trưởng chỉ ra là trong các thông tư trên có quy định giao cho các cơ sở ngành tài nguyên môi trường được kiểm tra về chất lượng. Điều này tạo thủ tục hành chính không cần thiết, chồng chéo.
Bộ trưởng thẳng thắn, một lô hàng container phế liệu nhập khẩu hiện do 4 cơ quan kiểm tra trong đó có Sở Tài nguyên và Môi trường địa phương và cả cơ quan giám định độc lập. Trong khi ấy, cơ quan giám định độc lập đã là đơn vị chịu trách nhiệm trước pháp luật liên quan đến chất lượng.
Người phát ngôn của Chính phủ cũng chỉ ra, hàng nhập khẩu về cảng một địa phương nhưng nhà máy của doanh nghiệp có khi lại ở nơi khác. Bởi vậy, khi có giấy chứng nhận của cơ quan giám định độc lập, doanh nghiệp phải mang giấy về Sở Tài nguyên và Môi trường nơi có nhà máy. Sau đó cán bộ của Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ xuống cảng xem có đúng là phế liệu hay không. Việc đi lại theo Bộ trưởng chính là doanh nghiệp phải lo trong khi đây là những đơn vị vừa và nhỏ.
"Ta họp nhiều lần nhưng không ai giải quyết. Doanh nghiệp nhập hàng từ tháng 6,7,8/2018, bây giờ có container bán cả ruột không đủ tiền nộp phạt," Bộ trưởng nói.
Bộ trưởng thừa nhận, nhiều doanh nghiệp đã phải rơi nước mắt.
Có sự vô cảm với doanh nghiệp?
Về phần mình, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành cho rằng, 2 thông tư trên được xây dựng trong bối cảnh các nước láng giềng cho chính sách nghiêm khắc với nhập khẩu phế liệu. Thông tư theo ông đáp ứng được việc hoàn thiện quy định, quy chuẩn theo hướng nghiêm khắc hơn để bảo vệ môi trường.
Tuy vậy, vị này thừa nhận, một loạt văn bản thực hiện các luật vô tình đã sinh ra chồng chéo, khó thực hiện cho các đơn vị địa phương.
"Cũng là do cách thực hiện của một số đơn vị tài nguyên môi trường địa phương chưa thực sự sâu sát, chưa thực sự sáng tạo để giảm thời gian thông quan cho các lô hàng," Thứ trưởng nói.
Tuy nhiên, góp ý thêm, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho rằng, các đơn vị tài nguyên môi trường và hải quan không nên đổ lỗi cho nhau. Theo Bộ trưởng, Thủ tướng đã rất gắt gao trong việc ban hành thông tư mà không đánh giá kỹ tác động.
"Vô tình ta làm khó doanh nghiệp. Có sự vô cảm trước phàn nàn của doanh nghiệp," Bộ trưởng bày tỏ.
Về hướng xử lý, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã xem xét và không chấp nhận việc thông tư số 08, 09 giao trách nhiệm cho quan quản lý Nhà nước về môi trường địa phương tham gia kiểm tra chất lượng.
Ngoài ra, tinh thần của Thủ tướng là chỉ đạo ngành hải quan giải quyết nhanh thủ tục theo quy định, doanh nghiệp mở tờ khai khi nào thì áp dụng cơ chế tại thời điểm đó.
Theo Bộ trưởng, Thủ tướng cũng giao Bộ Giao thông Vận tải làm việc với các hãng tàu để giảm chi phí, miễn nộp phạt nếu có. Cơ quan hải quan cũng được giao làm việc với các công ty cảng để miễn giảm tiền lưu kho bãi do hàng để lâu.
"Đây là những món quà của doanh nghiệp ăn Tết. Sau nghỉ Tết, doanh nghiệp phải có nguyên liệu phục vụ sản xuất," người phát ngôn của Chính phủ nói./.
