Mộtnghiên cứu mới được các nhà khoa học quốc tế công bố cho biết, những con cávoi mắc cạn hàng loạt theo từng nhóm lớn không phải lúc nào cũng làthành viên của cùng một gia đình cá voi. Mộtnhóm các nhà khoa học quốc tế đã nghiên cứu 12 vụ cá voi mắc cạn hàng loạt ởAustralia và New Zealand để kiểm tra giả thuyết rằng những con cá voikhỏe mạnh đã mắc cạn khi cố tìm cách giúp đỡ các thành viên trongđàn bị ốm hoặc bị mất phương hướng và mắc cạn. Saukhi kiểm tra gene di truyền của 490 con cá voi, họ kết luận rằng môhình sống "tình nghĩa" kể trên không tồn tại, bởi phần lớn các con cá voi mắc cạn gầnnhau chẳng có quan hệ gì vớinhau. Nghiêncứu do nhà khoa học Marc Oremus ở Đại học Aucklandtại New Zealandtiến hành cho thấy New Zealandlà nơi thường xảy ra hiện tượng cá voi mắc cạn hàng loạt. ÔngOremus cho biết nếu quan hệ tình cảm đóng vai trò quan trọng trong các vụmắc cạn của cá voi, điều đầu tiên các nhà khoa học tìm thấy sẽphải là những con nằm gần nhau quan hệ huyết thống với nhau. Ngoàira, các nhà khoa học cũng hy vọng sẽ tìm thấy các con cá voi có quanhệ đặc biệt gần gũi, như mẹ và con, phải ở rất gần nhau trong cácvụ mắc cạn hàng loạt. Nhưng thực tế lại không phải vậy. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, vị trí của mỗi con cá voi bị mắc cạn đã được đánh dấuđể xem liệu những con cá ở gần nhau có quan hệ huyết thống hay không.Kếtquả là người ta không thấy có sự liên quan nào giữa vị trí mắc kẹtcủa cá voi và quan hệ huyết thống, ngay cả với những con cá voi nonđang được mẹ chăm sóc. Thường con mẹ và con non sẽ nằm ở cách nhaurất xa khi cả đàn lao vào bờ. Đồngtác giả Scott Baker ở Đại học bang Oregon ở Mỹ nói rằng nghiên cứu,được xuất bản trên Tuần báo Di truyền, cho thấy rằng việc các giađình cá voi ly tán nhau khi ở vùng nước sâu mới có thể là nguyên nhângây mắc cạn hàng loạt. Ôngchỉ ra rằng trước đây người ta đã tìm cách lý giải nguyên nhân mắccạn hàng loạt của loài cá voi hoa tiêu là do chúng cố tiến vào vùngnước nông, không quen thuộc, để săn mồi. Khi ở vùng nước lạ này, cávoi sẽ mất phương hướng, đánh giá sai về độ sâu của nước và mắccạn. Đây được xem là giả thuyết chủ chốt. Mộtgiả thuyết khác được đề cập tới là cá voi giúp đỡ nhau và cùng bịmắc cạn. Nhưng với việc giả thuyết thứ hai đã bị nghi ngờ sau kếtquả nghiên cứu của nhóm, dường như chỉ còn lại giả thuyết đầu làcòn logic. NhưngBaker chỉ ra rằng các nhà khoa học còn có một quan điểm khác, đó làcó sự cạnh tranh giữa các nhóm cá voi hoặc một biến cố nào đó làmrối loạn tổ chức của các nhóm cá voi này trước khi chúng mắc cạn.Nghiêncứu cho rằng những rối loạn có thể do cạnh tranh về nguồn thức ăn,bạn tình hoặc do những con cá voi xấu tính gây ra.
Cá voi mặc cạn tập Stewart Island, New Zealand (Nguồn: AFP)
Cácnhà khoa học phỏng đoán tín hiệu báo nguy từ các con cá voi đang gặpsự cố vì các lý do trên có thể đã khiến những con khác ở xung quanhnó bị rối loạn. Kết quả là các gia đình nhỏ cá voi trong một đànsẽ bị lạc nhau, trước khi tất cả cùng bị mắc cạn.Cácnhà khoa học nói rằng nghiên cứu của họ sẽ giúp ích cho việc đưa cávoi mắc cạn trở lại biển. "Thườngthì người ta sẽ tìm cách giúp một con cá voi non mắc cạn trở lạibiển, nhờ một con cá voi cái nằm gần đó nhất phát tín hiệu, bởi aicũng tưởng rằng đó là con mẹ của con cá mắc cạn" - Baker nói -"Thật không may, con cá voi cái đó có thể lại không phải là mẹnó. Các kết quả nghiên cứu của chúng tôi chỉ phát ra tín hiệu cảnhbáo chống lại việc đưa ra quyết định giải cứu cá voi dựa trên hướnggiả định này"./.
Linh Vũ (Vietnam+)
