Các đại biểu tại đối thoại chuyên đề: "Hoàn thiện pháp lý về nợ xấu sau khi Nghị quyết 42 kết thúc thí điểm". (Ảnh: CTV/Vietnam+) Nhanh chóng đồng bộ hệ thống luật và các văn bản dưới luật, tạo hành lang pháp lý đủ mạnh để hướng tới việc xử lý nợ một cách chuyên nghiệp, góp phần nâng cao mức độ an toàn, lành mạnh của hệ thống ngân hàng Việt Nam... là ý kiến chung của nhiều chuyên gia, nhà quản lý tham dự tọa đàm “Hoàn thiện pháp lý về xử lý nợ xấu, sau khi Nghị quyết 42 kết thúc thí điểm” do Tạp chí Kinh tế Việt Nam và Hiệp hội Ngân hàng tổ chức ngày 13/7.
Nợ xấu gộp có thể ở mức 6%
Theo các đại biểu, dù Nghị quyết 42 giúp đạt được những kết quả khả quan, nhưng nhiều khó khăn, vướng mắc vẫn còn, ảnh hưởng đến tiến độ xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng. Đặc biệt, dịch COVID-19 bùng phát lần 4 tiềm ẩn nguy cơ nợ xấu cao trở lại.
Nhiều doanh nghiệp gián đoạn chuỗi sản xuất, đứt gãy dòng tiền, không có nguồn thu để trả nợ. Bên cạnh đó, những bất cập ngay trong chính nghị quyết này cũng được nhiều chuyên gia kinh tế chỉ rõ.
Tiến sỹ Cấn Văn Lực, Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ Quốc gia dự báo nợ xấu nội bảng năm 2022 sẽ được đẩy lên mức 2% và nợ xấu gộp ở mức khoảng 6%.
“Mặc dù hiện nay nợ xấu nội bảng chỉ đang ở mức khoảng 1,4% nhưng Thông tư 14 đã hết hiệu lực. Nếu như thông tư này không được gia hạn thì những khoản lẽ ra không phải chuyển nhóm nợ sẽ phải chuyển nhóm. Như vậy thì đương nhiên nợ xấu sẽ tăng,” ông Lực giải thích.
Cũng theo ông Lực, nợ xấu gộp sẽ giảm nhẹ vì nền kinh tế đang phục hồi tốt hơn kỳ vọng nên nợ xấu tiềm ẩn sẽ giảm đi tương ứng.
Luật hóa Nghị quyết 42?
Trong bối cảnh kinh tế bất định, vẫn còn rất nhiều khó khăn trong thời gian sắp tới, ông Lực cho rằng: “Nếu không luật hóa Nghị quyết 42 thì tạo ra khoảng trống rất lớn về pháp lý, gây khó khăn hơn nữa trong xử lý nợ xấu.”
Theo ông, những vướng mắc trong thực hiện Nghị quyết 42 cần phải xử lý nốt trong thời gian được gia hạn. Sau đó, khi luật hóa xử lý nợ xấu phải lưu ý các vướng mắc đó để không lặp lại.
[ĐBQH: Lo ngại nợ xấu có thể tăng mạnh trong thời gian tới]
"Nợ xấu là vấn đề liên tục. Làm nghề kinh doanh tiền tệ đó là rủi ro mà là rủi ro sẽ luôn luôn tiềm ẩn. Do đó, cần một khung pháp lý chứ không phải để cho cộng dồn tích tụ tạo nên những nguy cơ, những điểm tắc nghẽn cho kinh tế quốc gia. Bên cạnh đó, cũng góp phần hoàn thiện thể chế tăng tính hiệu lực hiệu quả cho pháp luật bởi quay trở về dùng những luật cũ ví dụ luật dân sự, luật doanh nghiệp tôi nghĩ rằng lúc đó sẽ cực kỳ lúng túng và chồng chéo," ông Lực nói.
Chuyên gia này đề xuất lộ trình luật hoá Nghị quyết 42 theo hai bước. Đầu tiên gia hạn, điều chỉnh và cập nhật phù hợp Nghị quyết 42 với thời gian hạn đến hết năm 2023 để có thời gian rà soát và chuẩn bị dự thảo Luật.
Song song quá trình chuẩn bị luật hoá cần kịp thời tháo gỡ các vướng mắc nêu trên hoặc bổ sung một chương về xử lý nợ xấu trong Luật các Tổ chức tín dụng sửa đổi sắp tới.
Dự báo nợ xấu và bao nợ xấu năm 2022 của 29 ngân hàng thương mại. (Nguồn: NHNN, Viện Nghiên cứu và đào tạo BIDV) Là người gắn bó với ngành ngân hàng và rất sát sao trong quá trình vận hành Nghị quyết 42, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội khóa XV, bày tỏ sự băn khoăn về tổng số nợ được xử lý so với tổng số nợ xấu (khoảng 48%) và kỳ vọng nhiều hơn vào khung pháp luật về xử lý nợ xấu.
“Rõ ràng Nghị quyết 42 đạt hiệu quả nhưng so với kỳ vọng, chúng ta cần phải nâng thêm một bước nữa về tính hiệu quả khi qua giai đoạn thí điểm,” ông Hiếu đặt vấn đề.
Theo đó, sau Nghị quyết 42, cần phải sửa đổi, rà soát toàn bộ hệ thống pháp luật để đẩy nhanh các thủ tục hành chính, khi đó mới gia tăng hiệu quả của cả nền kinh tế.
Về phạm vi, theo ông Hiếu, Nghị quyết cũng nói rất rõ: Song song với việc rà soát Luật các Tổ chức tín dụng cũng rà soát các pháp luật có liên quan, như Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản quy định về chuyển nhượng dự án bất động sản chẳng hạn.
Ông Hiếu lưu ý thêm khi rà soát, cần phân biệt rất rõ đâu vướng mắc pháp lý từ luật và đâu là do khâu tổ chức thực thi, do các cơ quan có liên quan có thể chưa nhiệt tình, chưa tích cực, chưa chủ động.
"Ngoài việc rà soát lại khung pháp luật để thực thi hiệu quả hơn, nhanh hơn, hợp lý hơn, giảm giải quyết các vướng mắc thì có thể nghĩ thêm một 'cơ chế' để thúc đẩy người đi vay tự giải quyết vấn đề của mình. Đây là vấn đề gợi mở," ông Hiếu nói.
Hầu hết các đại biểu đều có chung nhận định các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cần nghiên cứu, luật hóa Nghị quyết 42 để ban hành Luật Xử lý nợ xấu.
Việc đồng bộ hệ thống luật và các văn bản dưới luật liên quan đến xử lý nợ xấu sẽ là tiền đề quan trọng để xây dựng hành lang pháp lý cần thiết, hình thành một môi trường kinh tế lành mạnh, hoạt động cấp tín dụng và xử lý nợ chuyên nghiệp, bài bản cho Việt Nam, góp phần nâng cao mức độ an toàn, lành mạnh của hệ thống ngân hàng Việt Nam./.
