Cách trung tâm thành phố Hà Tĩnh chưa đầy 20 km, hồ Kẻ Gỗ từ lâu đã trở thành một trong những danh thắng quan trọng của tỉnh, nơi hội tụ vẻ đẹp thiên nhiên khoáng đạt cùng chiều sâu văn hóa và lịch sử.
Với lợi thế giao thông thuận tiện, du khách có thể dễ dàng tiếp cận bằng nhiều phương tiện, biến nơi đây thành lựa chọn lý tưởng cho những chuyến đi ngắn ngày, nghỉ dưỡng cuối tuần hay các hành trình trải nghiệm dành cho học sinh, sinh viên.
Hồ Kẻ Gỗ sở hữu không gian rộng lớn và ấn tượng. Hồ có chiều dài gần 30 km, dung tích chứa hơn 300 triệu m3 nước, được bao bọc bởi dãy Trường Sơn hùng vĩ cùng hệ sinh thái rừng tự nhiên đa dạng. Đây là bộ phận quan trọng của Khu bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ - nơi ghi nhận hàng trăm loài động thực vật phong phú, trong đó có nhiều loài quý hiếm cần được bảo vệ. Sự giao hòa giữa mặt nước mênh mông, rừng xanh thẳm và địa hình đồi núi đặc trưng đã tạo nên bức tranh thiên nhiên vừa hoang sơ vừa lãng mạn.
Dù là công trình hồ chứa nhân tạo, Kẻ Gỗ lại mang nét đẹp không kém gì những hồ tự nhiên lâu đời. Không gian hồ trải dài giữa núi rừng, mặt nước trong xanh kết hợp cùng những triền đồi uốn lượn tạo nên cảnh sắc dịu mát, bình yên. Hồ còn đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết khí hậu khu vực và duy trì sự ổn định của hệ sinh thái hạ du, góp phần bảo đảm nguồn nước sinh hoạt-sản xuất cho người dân.
Du khách đến hồ Kẻ Gỗ có thể cảm nhận ngay bầu không khí trong lành, mát rượi, đặc trưng của vùng sinh thái Trường Sơn. Dạo quanh hồ, ngắm các dãy đồi xanh thẫm phản chiếu trên mặt nước tĩnh lặng hay lắng nghe tiếng chim gọi bầy từ những cánh rừng là những trải nghiệm giúp xua tan căng thẳng và đưa con người đến gần với thiên nhiên hơn. Đây cũng là nơi thích hợp để cắm trại, chụp ảnh, chèo thuyền, tham quan hoặc tổ chức các hoạt động giáo dục môi trường cho học sinh.
Bên cạnh giá trị sinh thái, hồ Kẻ Gỗ còn mang ý nghĩa đặc biệt về mặt văn hóa-tâm linh, thể hiện rõ qua sự hiện diện của đền thờ cố Tổng Bí thư Lê Duẩn. Công trình được đặt trang trọng giữa vùng hồ thanh tịnh, như lời tri ân sâu sắc của Đảng bộ và nhân dân Hà Tĩnh dành cho người lãnh đạo kiên trung, người đã dành cả cuộc đời cho sự nghiệp cách mạng. Không gian đền thờ tĩnh lặng, trang nghiêm góp phần tạo nên chiều sâu văn hóa cho khu vực, đồng thời là địa chỉ đỏ quan trọng trong các chương trình về nguồn, học tập lịch sử.
Không chỉ dừng lại ở đó, khu vực lòng hồ Kẻ Gỗ còn gắn với dấu ấn lịch sử đặc biệt từ thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Đây từng là nơi xây dựng sân bay dã chiến Libi - công trình có ý nghĩa chiến lược và cũng là mục tiêu đánh phá dữ dội của không quân địch. Trong quá trình thi công, nhiều cán bộ, công nhân và thanh niên xung phong đã anh dũng hy sinh để bảo vệ tuyến công trình.
Để tưởng nhớ những cống hiến đó, một cụm di tích tưởng niệm gồm miếu thờ và đền thờ liệt sỹ đã được xây dựng và được xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh. Cụm công trình trở thành điểm đến thiêng liêng, nơi giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ.
Với định hướng phát triển du lịch bền vững, hồ Kẻ Gỗ đang dần được tỉnh Hà Tĩnh đưa vào nhóm sản phẩm du lịch trọng điểm. Những hoạt động như dâng hương tại đền thờ, tham quan khu bảo tồn, trải nghiệm sinh thái, cắm trại ven hồ, hay hành trình về nguồn tại các điểm di tích đều được tổ chức thường xuyên, thu hút đông đảo du khách và các đoàn thể. Vẻ đẹp thiên nhiên kết hợp cùng giá trị lịch sử-văn hóa đã tạo nên sức hút riêng biệt mà không phải khu du lịch nào cũng có được.
Trong tương lai, việc đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng, nâng cấp các sản phẩm du lịch đặc thù cũng như bảo vệ không gian rừng-hồ nguyên trạng sẽ đóng vai trò quan trọng để khai thác hiệu quả hơn tiềm năng của Kẻ Gỗ.
Từ một vùng đất từng chịu nhiều bom đạn, nơi đây đã chuyển mình trở thành không gian xanh, giàu giá trị giáo dục và trải nghiệm, góp phần định hình hình ảnh một Hà Tĩnh năng động, hấp dẫn và giàu bản sắc./.
Khám phá Pác Ngòi - bản Tày nguyên sơ giữa miền sinh thái hồ Ba Bể
Bản nhỏ nằm nép mình ven triền núi, nơi những ngôi nhà sàn cổ lợp mái ngói âm dương, mái lá cọ xếp tầng đều đặn, tạo nên khung cảnh dung dị mà khó thể tìm thấy ở những nơi đã đô thị hóa.
