Lũy kế 10 của năm, tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành trên 178.732 tỷ đồng. (Ảnh minh họa: Trần Việt/TTXVN) Sự phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp cho thấy bước đầu của sự dịch chuyển vốn huy động từ kênh tín dụng ngân hàng sang kênh phát hành trái phiếu, hướng tới việc phát triển cân bằng hơn giữa 2 kênh này, từ đó làm giảm áp lực huy động cho kênh tín dụng ngân hàng, bám sát được chủ trương của Chính phủ.
Tuy nhiên, sự phát triển nhanh của thị trường trái phiếu doanh nghiệp cũng đặt ra yêu cầu đối với các chủ thể tham gia.
Phát hành trái phiếu doanh nghiệp “ồ ạt”
Từ năm 2017 trở lại đây, thị trường trái phiếu doanh nghiệp có sự phát triển nhanh để đáp ứng yêu cầu huy động vốn của doanh nghiệp. Cụ thể, lũy kế 10 của năm, tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành trên 178.732 tỷ đồng. Bên cạnh những các tổ chức phát hành trong lĩnh vực ngân hàng thì khối doanh nghiệp bất động sản cũng nổi lên với giá trị trái phiếu phát hành trên 61.269 tỷ đồng (chiếm 34.3%).
[Tạo môi trường thuận lợi để các loại hình kinh doanh phát triển]
Do vậy, Bộ Tài chính đã chính thức thông tin đến thị trường và nhấn mạnh các doanh nghiệp phát hành cần tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật khi huy động vốn trái phiếu, công bố công khai thông tin về tình hình tài chính, mục đích huy động vốn từ phát hành trái phiếu cho nhà đầu tư. Về phần mình, các nhà đầu tư cần tiếp cận đầy đủ thông tin, phân tích và đánh giá kỹ các rủi ro có thể gặp phải khi mua trái phiếu doanh nghiệp.
Trong tháng Mười vừa qua, Công ty cổ phần Bất động sản Sài Gòn Vina (Land Saigon) đã phát hành lô trái phiếu giá trị lên tới 1.850 tỷ đồng cho kỳ hạn 3 năm và lãi suất cố định 11%/năm. Toàn bộ lô trái phiếu này do Công ty Chứng khoán HDB thu xếp phát hành, lưu ký. Song điều đáng nói, Land Saigon ghi nhận hoạt động kinh doanh lỗ 14,2 tỷ đồng trong quý 3, hệ số nợ/tổng tài sản lên tới 69% và dòng tiền hoạt động kinh doanh là âm. Theo giới phân tích, việc một doanh nghiệp bất động sản phát hành khối lượng trái phiếu giá trị lớn trong bối cảnh hoạt động kinh doanh không thuận lợi là khá rủi ro cho nhà đầu tư.
Ngoài ra, thông báo phát đi từ Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh các tổ chức cung cấp dịch vụ cần thông tin đầy đủ cho nhà đầu tư, tư vấn cho doanh nghiệp phát hành tuân thủ đúng quy định của pháp luật khi phát hành trái phiếu.
Rủi ro tiềm ẩn
Về nguyên lý, trái phiếu là công cụ nợ do doanh nghiệp phát hành theo nguyên tắc tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng vốn và khả năng trả nợ. Vì vậy, khả năng trả nợ của doanh nghiệp phụ thuộc rất lớn vào tình hình tài chính và kết quả kinh doanh.
Theo khuyến cáo từ Bộ tài chính, việc đầu tư trái phiếu doanh nghiệp thường gặp phải không ít rủi ro, như: doanh nghiệp không thực hiện được các điều kiện, điều khoản của trái phiếu do mất khả năng thanh toán; doanh nghiệp không thanh toán được đầy đủ, đúng hạn gốc, lãi trái phiếu; doanh nghiệp không thực hiện được cam kết với nhà đầu tư về mua lại trái phiếu trước hạn...
Với những lý do trên, Bộ Tài chính khuyến nghị nhà đầu tư đặc biệt không mua trái phiếu doanh nghiệp chỉ vì lãi suất cao. Nhà đầu tư cần phải nắm rõ các thông tin, bao gồm trái phiếu do doanh nghiệp nào phát hành, mục đích phát hành; doanh nghiệp có tài sản đảm bảo hay không và cam kết của chủ thể phát hành đối với trái phiếu cũng như kỳ hạn và phương thức trả nợ gốc, lãi. Bên cạnh đó, tình hình tài chính và việc sử dụng vốn từ phát hành trái phiếu của doanh nghiệp cũng rất quan trọng khi nhà đầu tư đưa ra các quyết định của mình.
Thông báo của Bộ tài chính cũng khuyến cáo: “Thông lệ thị trường tài chính cho thấy trái phiếu doanh nghiệp, nhất là trái phiếu phát hành theo hình thức riêng lẻ chỉ phù hợp với các nhà đầu tư tổ chức và nhà đầu tư chuyên nghiệp. Các nhà đầu tư cá nhân không phù hợp với loại hình đầu tư này, do thiếu công cụ cũng như khả năng phân tích, đánh giá rủi ro. Vì vậy, các nhà đầu tư cá nhân nhỏ, lẻ không có năng lực tài chính và kinh nghiệm đầu tư nên tham gia đầu tư qua các Quỹ đầu tư chuyên nghiệp để đảm bảo việc đầu tư an toàn, hiệu quả.”
Để thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển an toàn, bền vững, phía Bộ Tài chính sẽ tăng cường công tác quản lý giám sát và xử lý vi phạm trong lĩnh vực này./.
